Przykre dolegliwości związane z bólem pleców, wynikające z długotrwałej pracy przy komputerze, ból głowy, czy ogólne zmęczenie - to coraz częstsze objawy złej ergonomii miejsca pracy. Pracodawcy mają obowiązek zapewniać komfort pracy biurowej i zadbać o zdrowie swoich pracowników, gdyż ergonomiczne miejsce pracy to podstawa wydajności i efektywności w wykonywaniu powierzonych obowiązków pracowniczych.
W poniższym artykule dowiesz się między innymi:
- Na czym polega ergonomia pracy biurowej?
- Jakie są podstawowe zasady ergonomii pracy?
- Co to jest ergonomia koncepcyjna i korekcyjna?
Ergonomia - co to?
Ergonomia pracy z definicji jest to nauka, która polega na przystosowaniu środowiska pracy, procesów i stanowiska pracy do fizycznych i psychofizycznych zdolności człowieka. Ergonomia podejmuje się badania i analizy warunków pracy, w celu poprawy jej jakości zgodnie z zasadami ergonomii, zapobiegając spadkom efektywności i komfortu pracy.
Pojęcie ergonomii pracy, jest szczególnie ważne w pracy biurowej, która jest wykonywana w pozycji siedzącej przez przynajmniej kilka do kilkunastu godzin dziennie. Dlatego tak ważne jest ergonomiczne stanowisko pracy przy komputerze, które nie będzie powodować obciążeń dla kręgosłupa, kończyn czy wzroku.
Należy pamiętać, że długotrwale utrzymujące się dolegliwości skutkują zmęczeniem, zwiększonym poziomem stresu i prowadzą do gorszego samopoczucia pracowników, co w efekcie przeradzać się może na niewymierne wyniki.
Ergonomia pracy - zagrożenia
Wykonywanie długotrwale pracy umysłowej w niewygodnej, bądź złej dla zdrowia pozycji siedzącej, zdecydowanie wpływa negatywnie na efektywność pracownika. Praca przy komputerze powoduje najczęściej kłopoty ze wzrokiem, kręgosłupem, dłońmi, rękami i nogami. Zbyt intensywna praca może powodować zwiększony poziom stresu, frustracje, zmęczenie i bóle głowy. Natomiast, zbyt żmudna i monotonna praca, z pewnością przysporzy nam z czasem uczucie znużenia i niską efektywność. Dlatego tak ważne jest odczuwanie stałej satysfakcji z wykonywanej pracy, na które duży wpływ ma stosowanie się do zasad ergonomii pracy.
Ergonomia koncepcyjna i ergonomia korekcyjna - czym się różnią?
Ergonomię, dzieli się na tzw. ergonomię koncepcyjną i ergonomię korekcyjną, które mają na celu dostosowywanie różnych aspektów pracy do możliwości ciała i organizmu człowieka. Głównie poprzez wprowadzanie zmian i optymalizacji procesów, które usprawniają pracę.
Ergonomia koncepcyjna
Jak sama nazwa wskazuje, ergonomia koncepcyjna polega na organizacji miejsca pracy w wersji projektowej. Jej celem jest zapewnienie odpowiednich warunków (ergonomii) na stanowisku pracy. W tego rodzaju działania wspomagające wchodzi np. rozplanowanie przestrzeni biurowej i stanowisk pracy, dobór odpowiedniego oświetlenia czy montaż klimatyzacji.
Ergonomia korekcyjna
Ergonomia korekcyjna natomiast jest procesem, który polega na dostosowywaniu i polepszaniu warunków pracy do istniejących już struktur, a także minimalizowaniu ryzyka zagrożenia zdrowia. Przykładem działań odpowiadającym tego rodzaju ergonomii, może być modernizacja maszyn, urządzeń i innych sprzętów IT. Duży wpływ na ergonomię pracy mają również dobrze wyprofilowane krzesła biurowe i dostosowane biurka, które w codziennej pracy są niezwykle ważne.
Ergonomiczne stanowisko pracy biurowej - czyli jakie?
Bez ergonomicznego stanowiska pracy trudno o efektywność. Przy dłuższym patrzeniu w monitor i niewygodnej postawie przy komputerze łatwo o pogorszenie wzroku, uczucie senności czy problemy z mięśniami kręgosłupa lub krążeniem. Zadaniem pracodawcy jest przygotowanie pracownikowi miejsca pracy, które spełnia zasady BHP i zasady ergonomii pracy przy komputerze. W związku z tym warto zadbać o odpowiednią organizację stanowiska pracy, która dotyczy między innymi, takich elementów jak:
Krzesło - wyposażenie krzesła powinno obejmować możliwość regulacji wysokości, tak aby odległość od podłogi wynosiła min. 40 cm. Równie ważnym jest odchylenie oparcia od 5 do 30°, które ma za zadanie utrzymywać prosty kręgosłup osoby siedzącej. Warto, aby krzesło było wygodne, a także posiadało regulowane podłokietniki (w celu prawidłowego ustawienia przedramienia i ramienia pod kątem prostym do powierzchni biurka) i dodatkowo podnóżek.
Biurko - podstawa ergonomii w pracy biurowej czy też pracy zdalnej to odpowiednie biurko, które posiada wystarczającą powierzchnię roboczą tzn. aby mieściły się na nim wszystkie niezbędne akcesoria, takie jak monitor, klawiatura, myszka, przybory do pisania itd. Biurko powinno być dopasowane wielkością do naszych potrzeb, a najczęściej używane przedmioty znajdować się w zasięgu rąk.
Niezwykle istotne jest ułożenie dłoni na myszce i klawiaturze, w tym celu zaleca się odpowiednio wyregulować wysokość krzesła i biurka.
Monitor - bardzo często zwraca się uwagę na odpowiednią odległość od monitora, w celu zapobiegania zmęczenia oczu i pogorszenia wzroku. Zasady BHP, mówią zachowaniu minimum 40 cm odległości oczu od ekranu i kątu obserwacji w przedziale od 20° do 50°. Współczesne monitory posiadają również regulację jasności i kontrastu, która jest niezwykle ważna w zachowaniu komfortu pracy przy komputerze.
Dobrze nam znane, niebieskie światło ekranu monitora, wpływa niekorzystnie na nasz wzrok, a długotrwała praca biurowa, zwyczajnie męczy nasze oczy. Dlatego tak ważne jest zadbanie o robienie regularnych krótkich przerw w pracy.
Efektywność pracy zależy również od odpowiedniego oświetlenia. Najlepsze w tym wypadku jest światło dzienne, jednak nie może ono nadmiernie przeszkadzać (np. poprzez zbyt intensywne promienie słoneczne). W przypadku pracy w pomieszczeniach o niższej przepustowości światła, należy zaopatrzyć się w sztuczne oświetlenie w postaci lampki. Pomieszczenie musi być również dobrze wentylowane i klimatyzowane, a temperatura w miejscu pracy, nie powinna być niższa niż 18°C.
Jeśli chodzi o pracę w tak zwanej przestrzeni open space, należy zapewnić pracownikowi miejsce pracy przy biurku i przestrzenią na blacie, a także na nogi. Każde stanowisko pracy powinno dzielić min. 0,6 m odległości, w celu zachowania komfortowej przestrzeni do pracy.
W przypadku zużycia sprzętów, pracodawca jest zobowiązany wymienić je na nowe, poprawiając przy tym warunki pracy swoich podwładnych.
Ergonomia pracy przy komputerze - zasady
W trosce o zachowanie ergonomii w miejscu pracy, Centralny Instytut Ochrony Pracy stworzył listę zasad, o których należy pamiętać i możliwie zastosować, są to między innymi:
- Sprzęt elektroniczny (monitor i klawiatura)
- Ekran powinien wyświetlać stabilny, wyraźny i czytelny obraz.
- Ekran monitora powinien posiadać warstwę antyodbiciową lub filtr.
- Ustawienie ekranu powinno ograniczać odbicia światła.
- Odległość oczu od ekranu monitora powinna wynosić 40-75 cm.
- Klawiatura powinna stanowić osobny element wyposażenia stanowiska pracy pracownika, a jej ułożenie nie obciążać mięśni rąk.
- Meble (krzesło i biurko)
- Stół powinien umożliwiać wygodne ustawienie elementów wyposażenia stanowiska pracy np. ekranu monitora.
- Powierzchnia blatu stołu powinna być matowa, najlepiej o jasnej barwie.
- Krzesło powinno być regulowane w kilku płaszczyznach i posiadać łatwo dostępne mechanizmy regulacji.
- Na życzenie pracownika, stanowisko pracy należy wyposażyć w podnóżek.
Ponadto, warto wiedzieć, że wilgotność powietrza w pomieszczeniach przeznaczonych do pracy również ma znaczenie, gdyż wpływa na komfort pracy i nie powinna być mniejsza niż 40%.
Ergonomia stanowiska pracy - dlaczego jest tak ważna?
Stosowanie zasad ergonomii na stanowisku pracy wpływa skutecznie nie tylko na samopoczucie pracownika, ale również niesie ze sobą korzyści dla pracodawcy. Przede wszystkim zachowanie ergonomii pokazuje wkład i zaangażowanie pracodawcy w dbałość o bezpieczeństwo i zdrowie pracowników. Jednocześnie specjaliści BHP przekonują, iż organizacja miejsca pracy jest niezwykle ważna, a skutki złej ergonomii mogą się przekładać na złość i frustrację pracowników, w wyniku czego na gorsze efekty pracy.
Wbrew pozorom, prawidłowo wykonywana praca i korzystanie z odpowiednich narzędzi może zniwelować możliwe występujące w przyszłości problemy zdrowotne (np. ból kręgosłupa, naciągnięte mięśnie pleców czy pogorszenie wady wzroku).
Jak widać ergonomia stanowiska komputerowego nie jest fanaberią, a zorganizowane stanowisko pracy przynosi wiele korzyści, między innymi:
- wzrost zaangażowania i motywacji,
- dbanie o stan zdrowia i zapobieganie kontuzji,
- poprawa samopoczucia,
- wzrost kreatywności i większy zapał do pracy,
- poprawa koncentracji,
- wyeliminowanie zmęczenia.
Jak więc widzimy, ergonomia biurka nie jest fanaberią pracownika, ani pretekstem do kupowania droższego sprzętu biurowego, a ważnym aspektem codziennej pracy.
