Zwolnienie lekarskie w ciąży - wszystko co musisz wiedzieć

Ciąża to wyjątkowy okres w życiu każdej kobiety. W tym czasie przyszłe mamy muszą dbać o siebie podwójnie, dlatego też nie dziwi nikogo, że ciężarna pracownica korzysta ze zwolnienia lekarskiego. Jednak wiele kobiet boi się iść na zwolnienie lekarskie w ciąży w obawie przed utratą pracy czy zmniejszeniem wynagrodzenia. Czy ich obawy są uzasadnione? W naszym artykule rozwiejemy wszystkie wątpliwości na temat L4 w ciąży. Zapraszamy do lektury.

Ciąża - prawa pracownika

Kobieta w momencie zajścia w ciążę podlega szczególnej ochronie w pracy - pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy z pracownicą ciężarną. Oczywiście fakt bycia w ciąży musi zostać potwierdzony odpowiednim zaświadczeniem lekarskim.

Jeśli pracownica jest zatrudniona na czas określony albo na okres próbny( przekraczający jeden miesiąc) i w tym czasie umowa uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, umowa ta ulega przedłużeniu do dnia porodu. Następuje to z mocy prawa i nie wymaga dodatkowych czynności.

Ochrona nie ma miejsca w przypadku tzw. zwolnienia dyscyplinarnego, pod warunkiem uzyskania zgody zakładowej organizacji związkowej reprezentującej interesy pracownicy lub w przypadku ogłoszenia upadłości pracodawcy.

Pracownica będąca w ciąży dodatkowo:

• nie może wykonywać pracy w godzinach nadliczbowych;
• nie może być delegowana poza stałe miejsce pracy, bez jej zgody;
• nie może pracować w godzinach nocnych;
• nie może być zatrudniona w systemie przerywanego czasu pracy;
• nie może pracować przy komputerze dłużej niż 4 godziny w ciągu doby;
• nie może wykonywać prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia, mogących mieć niekorzystny wpływ na  zdrowie oraz przebieg ciąży.

Jeśli pracodawca nie może wyznaczyć ciężarnej pracownicy innej pracy niż praca w godzinach nocnych, to jest obowiązany zwolnić pracownicę na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy. W tym okresie ciężarna zachowuje prawo do dotychczasowego wynagrodzenia.

Zwolnienie lekarskie w ciąży

Nie każda przyszła mama może pracować w trakcie okresu ciąży. Kobieta ma prawo do 270 dni L4 w ciąży - czyli do 9 miesięcy. Nie musi być to zwolnienie lekarskie związane z ciążą, nie musi być wystawione przez ginekologa - L4 może wystawić internista.

Kodeks pracy chroni kobiety ciężarne zatrudnione jedynie na podstawie umowy o pracę. Kobiet zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia nie dotyczy ochrona stosunku pracy.

Kobieta ciężarna przebywająca na zwolnieniu lekarskim musi stosować się do zaleceń lekarza. Są dwa rodzaje L4 dla kobiet ciężarnych:

• Kod 1 - tak zwane zwolnienie “leżące”. Kobieta będąca na zwolnieniu lekarskim powinna skupić się na swoim zdrowiu i wykonywać czynności, które są niezbędne do zapewnienia podstawowych potrzeb życiowych.
• Kod 2 - tak zwane zwolnienie “chodzące”. Kobieta będąca na zwolnieniu lekarskim ma większą swobodę, jednak nie może wykonywać czynności sprzecznych z celem zwolnienia - tym pracy zarobkowej.

Kontrola ZUS w trakcie L4 w ciąży

Należy pamiętać, że podczas zwolnienia lekarskiego ZUS może odbyć kontrolę u ciężarnej, pod jej adresem zamieszkania. Kontrola ma na celu sprawdzenie czy L4 w ciąży jest wykorzystywane prawidłowo i nie dochodzi do nadużyć.

Jeśli kontroler zakładu ubezpieczeń społecznych nie zastanie ciężarnej pod wskazanym adresem, pisemnie informuje ją o tym i wzywa do wyjaśnień. Oczywiście jeśli nieobecność spowodowana była wizytą u lekarza, czy w aptece - nie ma się czego bać. Kontrola wtedy musi odbyć się ponownie.

Jeśli podczas L4, ciężarna planuje przebywać pod innym adresem - musi każdorazowo poinformować o tym fakcie ZUS. Jeśli ZUS uzna, że zwolnienie lekarskie w ciąży jest wykorzystywane nieprawidłowo i niezgodnie z zaleceniami lekarskimi, może cofnąć zasiłek ciężarnej. Pracodawca może domagać się zwrotu wypłaconych pieniędzy, a największą konsekwencją może być zwolnienie dyscyplinarne.

L4 w ciąży - kto wypłaca zasiłek

Kwestia wypłaty zasiłku w trakcie L4 w ciąży to chyba najbardziej frapujący przyszłe mamy temat.

Wypłata zasiłku chorobowego dla kobiet ciężarnych odbywa się na zasadach, jak w przypadku innych powodów niezdolności do pracy. Przez pierwsze 33 dni otrzymuje wynagrodzenie od pracodawcy, natomiast od 34 dnia płaci ZUS.

Największą różnicą jest to, że wynagrodzenie chorobowe wynosi 100% dotychczasowego średniomiesięcznego wynagrodzenia, jeśli powodem zwolnienia lekarskiego jest ciąża (L4 oznaczone kodem B).

Jeżeli pracownica otrzyma L4 w ciąży ale kod zwolnienia jest inny - traci prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 100% i otrzymuje zasiłek chorobowy w wysokości 80%.

W zależności od wykonywanej pracy, do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego może zaliczone być:

• wynagrodzenie zasadnicze;
• wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy;
• premia;
• prowizja;
• wynagrodzenie za godziny nadliczbowe;
• refundacja;
• dodatek nocny;
• wynagrodzenie za czas przestoju.

Wynagrodzenie chorobowe oblicza się na podstawie przepracowanych 12 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia zwolnienia lekarskiego. Jeżeli pracownica pracuje krócej niż 12 miesięcy średnie wynagrodzenie wylicza się z pełnych przepracowanych miesięcy zatrudnienia.

Przykładowe wynagrodzenie podczas L4 w ciąży

Pani Anna pracuje w obecnej firmie od 1 marca 2020 roku. Jej wynagrodzenie to 4000 złotych brutto. W październiku 2020 roku otrzymała podwyżkę w wysokości 300 złotych brutto. Od 1 lutego 2021 roku przebywa na L4 w związku z ciążą.

6*4000 zł (wynagrodzenie zasadnicze za okres marzec-wrzesień 2020) + 4*4300 zł(wynagrodzenie zasadnicze za okres październik 2020 - styczeń 2021)=  24000 zł+17200 zł= 41200 zł

41200 zł : 8 pełnych przepracowanych miesięcy poprzedzających zwolnienie lekarskie = 5150 zł - jest to podstawa wynagrodzenia chorobowego

Od podstawy wynagrodzenia chorobowego należy odjąć 13,71% - składki na ubezpieczenie społeczne finansowane przez pracownika.

5150 - 13,71*5150 = 4 443,95 zł - jest to podstawa netto wynagrodzenia chorobowego.Aby wyliczyć wynagrodzenie jakie przysługuje za okres L4 w ciąży należy podzielić podstawę przez liczbę dni miesiąca, pomnożyć razy 100% oraz pomnożyć przez liczbę dni na zwolnieniu lekarskim. Wzór wygląda następująco:

Przyjmując, że pani Ania w lutym 2021 będzie na zwolnieniu lekarskim 14 dni jej wynagrodzenie będzie wyglądać:

Sprawdź też artykuły na Firmove.pl:
1) Kalkulator B2B
2) Progi podatkowe 2023 – co warto o nich wiedzieć?
3) Ryczałt 8,5% – jaka działalność może być tak opodatkowana?