Czym jest wynagrodzenie chorobowe, komu przysługuje, a kto nie może się o nie starać? Poniżej znajdziesz wyjaśnienie najpopularniejszych zagadnień dotyczących wynagrodzenia chorobowego – jak je wyliczyć, co wziąć pod uwagę i kto może liczyć na zasiłek chorobowy.
Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔ czym jest wynagrodzenie chorobowe;
✔ komu przysługuje;
✔ jak obliczyć jego wysokość.
Czym jest wynagrodzenie chorobowe?
Pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę mają możliwość pobierania wynagrodzenia chorobowego (lub zasiłku chorobowego) za okres czasowej niezdolności do pracy, spowodowanej chorobą. Wielkość takiego wynagrodzenia wyliczana jest na podstawie kilku czynników, obejmuje ustalenie podstawy wymiaru zasiłku chorobowego oraz wzięcie pod uwagę świadczeń z art. 92 Kodeksu pracy, oraz założeń Ustawy zasiłkowej. Czas pobierania tego typu świadczenia (i płacenie za nie przez pracodawcę) jest także ograniczone.
Kiedy należy się wynagrodzenie chorobowe? Jeśli pracownik, na skutek choroby lub izolacji spowodowanej kontaktem z chorobą zakaźną, jest czasowo niezdolny do pracy, może on starać się o uzyskanie wynagrodzenia z tytułu zasiłku chorobowego.
Jak długo można pobierać tego typu świadczenie? Pracownik może otrzymać 80% wynagrodzenia za chorobę trwającą łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego. Jeśli pracownik ma jednak powyżej 50 lat, ten okres ulega skróceniu i wynosi łącznie do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego. Wynagrodzenie jest wypłacane z kieszeni pracodawcy.
Istnieją także okoliczności wskazujące na podwyższenie wynagrodzenia chorobowego. Jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem w drodze do lub z pracy, chorobą podczas ciąży lub badaniom lekarskim i zabiegom dawców komórek, tkanek i narządów, to taki pracownik otrzymuje całość – 100% – wynagrodzenia.
Kto może otrzymać wynagrodzenie chorobowe?
Istnieje kilka grup, które mogą ubiegać się o wynagrodzenie chorobowe. Przede wszystkim, pracownik ubiegający się o wypłatę świadczeń z tytułu wynagrodzenia chorobowego, musi być pracownikiem zatrudnionym na podstawie umowy o pracę.
Uzasadniona musi być także niezdolność wykonywania obowiązków wynikających z obowiązku pracy, ze względu na własny stan zdrowia lub stan zdrowia członka rodziny. Podstawą do wypłaty wynagrodzenia jest elektroniczne zaświadczenie lekarskie ZUS e-ZLA.
Na tym jednak wymagania się nie kończą. Pracownik może starać się o wynagrodzenie chorobowe po upływie 30 dni nieprzerwanego zatrudnienia. Do tego okresu mogą być zaliczone także pozostałe okresy zatrudnienia (z zastrzeżeniem, że przerwa między okresami poprzedniego zatrudnienia była krótsza niż 30 dni).
Istnieją także odstępstwa od reguły okresu wyczekiwania, dzięki którym prawo do wynagrodzenia należy się od pierwszego dnia przebywanej choroby. Grupy kwalifikujące się do takiego odstępstwa to między innymi absolwenci szkół wyższych, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia uczelni lub uzyskania dyplomu. Jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem w drodze do lub z miejsca wykonywania pracy, okres wyczekiwania także nie ma zastosowania.
Zgodnie z założeniami ustawy zasiłkowej, zasiłki chorobowe mogą ulec następującemu podziałowi:
• zasiłek chorobowy,
• zasiłek macierzyński,
• zasiłek opiekuńczy,
• zasiłek wyrównawczy,
• specjalny rodzaj zasiłku – świadczenie rehabilitacyjne.
Kto nie otrzyma wynagrodzenia chorobowego? Kilka grup nie kwalifikuje się do otrzymania żadnej formy zasiłku chorobowego.
Przede wszystkim wynagrodzenie chorobowe nie będzie wypłacane pracownikom, którzy nie posiadają praw do pobierania wynagrodzenia chorobowego ze względu na okres, w którym się znajdują. Do takich okresów zalicza się urlop wychowawczy oraz urlop bezpłatny – jeżeli pracownik w tym czasie zachoruje, nie otrzyma zasiłku chorobowego. Podobna sytuacja dotyczy pracownika, który został tymczasowo aresztowany lub odbywa karę więzienia.
Czy pracownik otrzyma wynagrodzenie chorobowe, jeśli jego niezdolność do pracy jest skutkiem popełnionej przez niego winy? Niestety, taki pracownik nie może liczyć na pobieranie zasiłku chorobowego. Wynagrodzenia chorobowego nie otrzyma także pracownik z podejrzeniem nosicielstwa choroby zakaźnej, pracownik, który popełnił przestępstwo stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub dopuścił się umyślnego wykroczenia, oraz pracownik, którego niezdolność do pracy wynika z nadużycia alkoholu (za okres pierwszych pięciu dni tego typu niezdolności).
Można wyróżnić jeszcze jedną grupę, która traci prawo do otrzymania wynagrodzenia chorobowego. Chodzi o pracowników, którzy w trakcie zwolnienia na mocy wynagrodzenia chorobowego, podejmują pracę zarobkową. Jeśli fałszują zwolnienie lub wykorzystują je w nieodpowiedni sposób, także tracą prawo do podjęcia zasiłku chorobowego.
Podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego
Jednym z najczęściej pojawiających się pytań w kontekście wynagrodzenia chorobowego jest odpowiednie jego wyliczenie. W tym kontekście najistotniejsze jest ustalenie tzw. podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego (ma zastosowanie także dla zasiłków chorobowych). Co wchodzi w skład podstawy? To równowartość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego w okresie 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających ten miesiąc, w którym pojawiła się niezdolność do pracy. W podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego wchodzą także elementy składki na ubezpieczenie chorobowe: płaca, premie i nagrody, dodatki (na przykład dodatki stażowe, językowe lub funkcyjne), wynagrodzenie za nadgodziny, nocne i weekendowe zmiany, a także wynagrodzenie wchodzące w skład wynagrodzenia urlopowego.
Warto znać także te elementy, których do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego po prostu się nie wlicza. Wszelkie nagrody na ukończenie szkoły, koszt wynajmu mieszkania finansowanego przez pracodawcę czy bony okolicznościowe nie są składnikami podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego, ale mogą być otrzymywane przez pracownika mimo jego niezdolności do wykonywania pracy. Ważne w tym aspekcie jest również to, że do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego nie wchodzi także prowizja od wyników pracy całego zespołu, wypłacana mimo choroby.
Jeżeli zmianie uległ wymiar czasu pracy, to podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego liczona jest wyłącznie zgodnie z nowymi ustaleniami.
Jak wylicza się wynagrodzenie chorobowe?
Opisany wyżej okres wyczekiwania jest jednym z czynników, które warto wziąć pod uwagę wyliczanie wynagrodzenia chorobowego. Dopiero po 30 dniach nieprzerwanego, obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego, czyli po upływie okresu wyczekiwania, pracownik otrzymuje prawo pobierania wynagrodzenia chorobowego z tytułu niezdolności do pracy, spowodowanej chorobą. Okres wyczekiwania może wliczać poprzednie ubezpieczenia chorobowe (na przykład z poprzedniego miejsca pracy), jeżeli przerwa między ubezpieczeniami nie przekroczyła 30 dni.
Początkowo, to pracodawca ponosi koszty wynagrodzenia chorobowego. W zależności od wieku pracownika ubiegającego się o wypłatę wynagrodzenia chorobowego, od 34. dnia niezdolności do pracy (w przypadku pracowników młodszych niż 50 lat) lub od 15. dnia niezdolności do pracy (w przypadku pracowników starszych niż 50 lat) to ZUS finansuje w całości kwotę zasiłku chorobowego.
Wynagrodzenie chorobowe wypłacane jest za każdy dzień niezdolności do pracy, ale także za dni wolne od pracy. Wynagrodzenie chorobowe obarczone jest też potrąceniami z tytułu składek ponoszonych przez pracodawcę na ubezpieczenie chorobowe, rentowe i emerytalne. Tym sposobem, by poznać kwotę wynagrodzenia chorobowego, należy odjąć 13,71% od kwoty wynagrodzenia brutto. Właśnie tyle zajmują procentowo wszystkie składki.
Jeżeli dochodzi do sytuacji, w której pracownik powinien otrzymać środki za przepracowaną część miesiąca, trzeba zastosować inny „wzór” wyliczenia wynagrodzenia chorobowego. Płaca powinna zostać podzielona na 30 (nie ma znaczenia długość miesiąca) i pomnożona przez liczbę dni zwolnienia lekarskiego. Wynik odejmowany jest od wartości płacy i jest równowartością wynagrodzenia pracownika.
