Z różnych powodów decydujemy się sięgnąć po pożyczkę, czy to długo czy krótkoterminową. Jednak rosnące wymagania banków, co do zdolności kredytowej i posiadania odpowiednio długiej historii kredytowej, mogą odwracać nas od tej decyzji. W tej sytuacji, korzystnym rozwiązaniem może być pożyczka od członka rodziny, który nie pobierze od nas dodatkowych opłat w postaci prowizji czy oprocentowania. Sprawa jednak nie jest taka prosta, ponieważ pomimo uzyskania pożyczki z rodzinnego źródła, powinniśmy rozliczyć się z Urzędem Skarbowym.
W poniższym artykule dowiesz się między innymi:
- Czy należy zgłosić pożyczkę w rodzinie?
- Ile wynosi podatek od pożyczki rodzinnej i od czego zależy?
- Czy można być zwolnionym z podatku?
Podatek od pożyczki w rodzinie - ustawa
Ustawa z dnia 9 września 2000 reguluje zasady opodatkowania (PCC) od czynności cywilnoprawnych w kontekście zawierania pożyczek. Określa się w niej dokładnie obowiązki pożyczkobiorcy, a także kwestie zwolnienia z płatności podatku ( art. 9 pkt 10 lit. b oraz c). Sprawdźmy, co dokładniej znajduje się w treści tej ustawy.
Grupa podatkowa a pożyczka od rodziny
W myśl regulacji zwalnia się od podatku od czynności cywilnoprawnych pożyczki w formie pieniężnej na podstawie umowy zawartej między członkami najbliższej rodziny, takimi jak: rodzice, wstępni, zstępni, rodzeństwo, małżonka, małżonek, pasierb, ojczym, macocha, córka, syn, wnuczka, wnuk, prawnuczka, prawnuk.
Należy pamiętać, że obowiązek podatkowy każdorazowo spoczywa na biorącym pożyczkę, natomiast osoba udzielająca pożyczki jest zwolniona z opodatkowania.
Pożyczka od rodziny - czy wymaga zgłoszenia?
Pożyczkobiorca jest zobowiązany do zgłoszenia faktu otrzymania pożyczki od rodziny do Urzędu Skarbowego i opłacenia odpowiedniego podatku (Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. B Ustawy z dnia 9 września 2000 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych).
W przypadku pożyczki od rodziny, przepisy uwzględniają pewne wyjątki. Jeśli pożyczka nie przekroczy kwoty 9 637 zł, fakt udzielenia pożyczki nie musi zostać zgłoszony. Dotyczy to jedynie części rodziny tzw. zerowej grupy podatkowej, do której należą, rodzice, małżonek, małżonka, dziadkowie, rodzeństwo, wnuki, pasierb, macocha i ojczym.
Inaczej jest z osobami należącymi do I grupy podatkowej (teściowie, zięć czy synowa), osoby te muszą dokonać następujących czynności:
- Złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu (z wyłączeniem przypadku, gdy umowa została zawarta w formie aktu notarialnego),
- Udokumentować otrzymanie pieniędzy przez biorącego pożyczkę dowodem przekazania na jego rachunek płatniczy lub na jego inny rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, lub przekazem pocztowym.
Należy pamiętać, że fakt otrzymania pożyczki, pomimo zwolnienia z opodatkowania musi zostać zgłoszony do Urzędu Skarbowego w ciągu 14 dni.
W przypadku zaniechania zgłoszenia pożyczki od rodziny i braku deklaracji PCC- w wymaganym terminie, przepisy mówią jasno o konsekwencjach finansowych z tym związanych. Urząd Skarbowy będzie zmuszony do ściągnięcia nie tylko należnego podatku ale również nałożenia grzywny w wysokości 20% z podstawy pożyczonej kwoty.
Kiedy pożyczka w rodzinie wymaga opodatkowania?
Podobnie jak z brakiem konieczności zgłoszenia pożyczki, tak w przypadku opodatkowania, członkowie rodziny należący do grupy zero, nie muszą odprowadzać podatku do kwoty nieprzekraczającej 9 637 zł.
Inaczej wygląda sytuacja, jeśli pożyczka udzielona przez członka rodziny wynosi powyżej 9 637 zł., wtedy też pożyczkobiorca powinien zgłosić zaistniałą sytuację do Urzędu Skarbowego, a dokładniej złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych PCC-3 (w terminie 14 dni od daty dokonania czynności).
W tym też formularzu, pożyczkobiorca sam będzie zobowiązany do wyliczenia swojej wysokości podatku. Od 1 lipca 2019 roku procent opodatkowania wynosi dokładnie 0,5%. W przypadku niezłożenia deklaracji i kontroli Urzędu, musimy liczyć się z konsekwencjami nałożenia na nas opodatkowania.
Jeżeli kwota pożyczki przekracza 9 637 zł i wynosi na przykład 20 000 zł, podatek w wysokości 0,5% jest naliczany od wartości przekraczającej zwolnienie, zatem, w tym przypadku, od 10 363 zł. W takiej sytuacji wysokość podatku wyniesie ok. 52 zł.
Pożyczka od rodziców
Bardzo często rodzice, deklarują się, że chcą udzielić pożyczki swoim dzieciom. Ten rodzaj pokrewieństwa jest również zwolniony z odprowadzenia podatku PCC, pod warunkiem nie przekroczenia granicy 9 637 zł.
W przypadku wyższej kwoty obowiązują takie same zasady, jak w przypadku rodziny I pokrewieństwa - w ciągu 14 dni należy złożyć deklarację do urzędu z informacją o pożyczce.
Pożyczka od znajomych
W przypadku pożyczki od rodziny kluczowe znaczenie miał stopień pokrewieństwa oraz kwota udzielonej pożyczki. Jeśli chcemy, aby pożyczkę udzielił nasz dobry znajomy będziemy musieli przygotować się na odprowadzenie podatku PCC w wysokości 0,5%.
Jeśli pożyczysz 2 000 zł od znajomego, do urzędu skarbowego musisz odprowadzić PCC w wysokości 10 zł (0,5% od kwoty 2 000 zł).
Czy pożyczka w rodzinie wymaga spisania umowy?
W Polsce nie ma konieczności spisywania umowy pożyczkowej dokonanej w rodzinie w kwocie do 1 000 zł, a sama umowa ustna jest wtedy wystarczająca.
Jeśli jednak kwota oscyluje powyżej 1 000 zł to w sporządzeniu umowy pożyczkowej, ważne jest uwzględnienie takich elementów jak: dokładna kwota pożyczki, informacje o osobie udzielającej pożyczki i pożyczkobiorcy, a także warunki spłaty zadłużenia. Umowa powinna być również podpisana przez obie strony, aby mieć moc wiążącą.
W każdym przypadku zawsze warto zachować dokumentację, np. dowody przelewu lub otrzymania gotówki, aby mieć potwierdzenie udzielonej pożyczki.
W jaki sposób należy zgłosić pożyczkę rodzinną?
W celu zgłoszenia dokonania pożyczki w rodzinie, wystarczy złożyć do Urzędu formularz PCC-3 w ciągu 14 dni od momentu przekazania pieniędzy. Deklarację można złożyć za pomocą jednej z dwóch form:
- tradycyjnie - za pomocą poczty tradycyjnej, dokument należy wtedy zaadresować na odpowiedni urząd przypadający Twojemu miejscu zamieszkania,
- online - za pośrednictwem portalu podatkowego.
Informacje, które będziemy musieli podać w formularzu to głównie dane pożyczkodawcy i pożyczkobiorcy, wysokość pożyczki i określenie relacji łączących strony. Sama płatność (jeśli wystąpi taka konieczność) może być wykonana w sposób tradycyjny, w kasie urzędu lub internetowo.
Pożyczka od rodziny w gotówce a opodatkowanie
Wbrew pozorom, sposób przekazania pieniędzy w ramach pożyczki jest również kluczowy przy ewentualnym opodatkowaniu. Kwota pożyczki, która będzie przekazana w formie gotówki może zostać poddana opodatkowaniu (0,5%), dlatego tak ważne jest wykonanie w tym celu przelewu lub przekazu bankowego opiewającego na tę kwotę.
Kiedy powinien nastąpić zwrot pożyczki od rodziny?
Termin zwrotu pożyczki zawartej z członkiem rodziny nie zawsze jest określony pisemnie, ale oczywiście jest jak najbardziej dozwolony i zaleca się jego ustalenie w celu uniknięcia w przyszłości ewentualnych sporów.
W przypadku jednak, jeśli umowa została zawarta w formie ustnej, należy powoływać się na zasady Kodeksu Cywilnego, a dokładniej art. 723. Z jego treści możemy wywnioskować, że jeśli termin zwrotu pożyczki nie został wyznaczony, to biorący pożyczkę, jest obowiązany zwrócić ją w ciągu 6 tygodni po jej wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę.
Warto również pamiętać, że roszczenie o zwrot kwoty pożyczki posiada swój okres przedawnienia, który wynosi 6 miesięcy od daty przekazania pieniędzy.
Zgodnie z powyższym, po pół roku od otrzymania pożyczki nie będziemy mogli już złożyć ewentualnego pozwu do sądu, w celu roszczenia o zapłatę zaległości, a szansa na odzyskanie pieniędzy zwyczajnie przepadnie.
Sprawdź też artykuły na Firmove.pl:
1) Dokumenty potwierdzające sprzedaż. Ewidencja w działalności
2) Kogo dotyczy drugi próg podatkowy? Z czym się wiąże?
3) Ryczałt – co to takiego? Kto może z niego korzystać?
