Podatek od czynności cywilnoprawnych to opłata, która obejmuje wyszczególnione w ustawie czynności. Jakie? Sprawdź w naszym artykule.
Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔ co jest opodatkowane podatkiem od czynności prawnych
✔ jakie czynności obejmuje
✔ kiedy powstaje obowiązek podatkowy i kto go opłaca
Co jest opodatkowane podatkiem od czynności prawnych i jakie czynności obejmuje
Podatek od czynności cywilnoprawnych określa ustawa z dnia 9 września 2000 roku. Dotyczy on określonych czynności wskazanych w ustawienastępujących czynności cywilnoprawnych:
- umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
- umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
- umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
- umowy dożywocia,
- umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
- ustanowienie hipoteki,
- ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
- umowy depozytu nieprawidłowego,
- umowy spółki;
- umowy zamiany, jeżeli zmiana powoduje podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
- orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.
Wyżej wymienione czynności cywilnoprawne podlegają opodatkowaniu w określonych warunkach, które także określa ustawa z 9 września 2000 roku.
Czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, jeżeli ich przedmiotem są:
- rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku, gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
- umowa zamiany podlega podatkowi, jeżeli co najmniej jedna z rzeczy znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jedno z praw majątkowych jest wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Umowa spółki oraz jej zmiana podlega podatkowi, jeżeli w chwili dokonania czynności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej znajduje się:
- w przypadku spółki osobowej – siedziba tej spółki;
- w przypadku spółki kapitałowej:
- rzeczywisty ośrodek zarządzania albo
- siedziba tej spółki – jeżeli jej rzeczywisty ośrodek zarządzania nie znajduje się na terytorium innego państwa członkowskiego
Z zakresu stosowania ustawy zostały wyłączone następujące czynności dotyczące spraw:
- alimentacyjnych, opieki, kurateli i przysposobienia,
- ubezpieczenia społecznego, ubezpieczenia zdrowotnego, opieki społecznej, ulg określonych w przepisach szczególnych dla żołnierzy niezawodowych i osób odbywających służbę zastępczą oraz ich rodzin, a także uprawnień dla osób niepełnosprawnych i osób objętych przepisami o szczególnych uprawnieniach dla kombatantów,
- wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, wyborów do Sejmu, Senatu i organów samorządu terytorialnego oraz referendum,
- powszechnego obowiązku obrony,
- zatrudnienia, świadczeń socjalnych i wynagrodzeń za pracę,
- nauki, szkolnictwa i oświaty pozaszkolnej oraz zdrowia,
- podlegających przepisom o gospodarce nieruchomościami lub przepisom o autostradach płatnych,
- podlegających przepisom o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych,
- podlegających przepisom o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu,
- umowy sprzedaży nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego zawieranej w związku z realizacją roszczeń wynikających z ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości na podstawie przepisów o ochronie środowiska;
- czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:
- w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,
- jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:
- umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
- umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych;
- umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy, które w rozumieniu przepisów prawa celnego stanowią towary:
- wprowadzone do wolnego obszaru celnego,
- objęte procedurą składu celnego;
- umowy spółki i ich zmiany związane z:
- łączeniem spółek kapitałowych,
- przekształceniem spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową,
- wniesieniem do spółki kapitałowej, w zamian za jej udziały lub akcje:
- przedsiębiorstwa spółki kapitałowej lub jego zorganizowanej części,
- udziałów lub akcji innej spółki kapitałowej dających w niej większość głosów albo kolejnych udziałów lub akcji, w przypadku gdy spółka, do której są wnoszone te udziały lub akcje, posiada już większość głosów.
Kiedy powstaje obowiązek podatkowy i jak opłacić podatek od czynności cywilnoprawnych
Obowiązek podatkowy powstaje:
- z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej;
- z chwilą każdorazowej wypłaty środków pieniężnych, jeżeli umowa pożyczki określa, że wypłata środków pieniężnych nastąpi niejednokrotnie i ich suma nie jest znana w chwili zawarcia umowy;
- z chwilą podjęcia uchwały o podwyższeniu kapitału spółki mającej osobowość prawną;
- z chwilą złożenia oświadczenia o ustanowieniu hipoteki lub zawarcia umowy ustanowienia hipoteki;
- z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody
- z chwilą powołania się przez podatnika na fakt dokonania czynności cywilnoprawnej – jeżeli podatnik nie złożył deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych w terminie 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku, a następnie powołuje się przed organem podatkowym na fakt jej dokonania.
Wiedząc już jakie czynności podlegają opodatkowaniu i kiedy takowy obowiązek powstaje, możemy opłacić podatek. Podatnicy muszą złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności prawnych (PCC-3) samodzielnie – bez wezwania organu podatkowego. Termin opłacenia podatku wynosi 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego. Można ją złożyć osobiście w urzędzie lub dokonać rozliczenia w systemie e-Deklaracje i podpisać kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
Jeśli czynność cywilnoprawna dokonywana jest w formie aktu notarialnego, podatnik nie ma obowiązku składania deklaracji PCC-3 – opłatę podatku dokonuje notariusz.
Wysokość podatku jest obliczana od podstawy opodatkowania i wynosi – w zależności od czynności cywilnoprawnej od 0,5 do 20%.
Przykładowo przy sprzedaży nieruchomości podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa nieruchomości a wartość podatku od tej czynności cywilnoprawnej wynosi 2%. Z kolei przy zamianie mieszkań podstawą opodatkowania będzie różnica wartości zamienianych mieszkań. Podatek w tym przypadku wynosi także 2%.
Źródło grafiki: https://unsplash.com/photos/JhevWHCbVyw