Każdy ubezpieczony pracownik, w przypadku choroby może skorzystać z L4 by wrócić do zdrowia. Co jeśli choruje nasze dziecko lub inny członek rodziny, który wymaga opieki? W tej sytuacji pomaga właśnie zasiłek opiekuńczy - świadczenie wypłacane w przypadku opieki nad chorym członkiem rodziny. W naszym artykule znajdziesz więcej informacji na ten temat.
Komu przysługuje zasiłek opiekuńczy z ZUS?
Zasiłek opiekuńczy to świadczenie, które gwarantuje Ci rekompensatę finansową. W sytuacji gdy opiekujesz się chorym członkiem rodziny możesz pobrać zasiłek opiekuńczy na rodzica lub dziecko. Jego kwestię reguluje Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom objętym ubezpieczeniem chorobowym w ZUS, jeśli:
- jesteś pracownikiem,
- jesteś członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych,
- wykonujesz pracę nakładczą,
- wykonujesz pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy- zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług albo współpracujesz z osobą, która wykonuje taką umowę, lub pracujesz na podstawie umowy uaktywniającej, np. jesteś nianią,
- prowadzisz pozarolniczą działalność lub współpracujesz z osobą, która prowadzi taką działalność,
- wykonujesz odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
- odbywasz służbę zastępczą,
- jesteś duchownym.
Co ciekawe jeżeli ubezpieczony zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie społeczne jego prawo do zasiłku będzie dalej wypłacane o ile zadłużenie nie przekracza kwoty 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Jeżeli natomiast kwota jest wyższa niż 1%, to to do czasu spłaty całości zadłużenia zasiłek opiekuńczy nie przysługuje. Spłacając zadłużenie w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania prawa do świadczenia, świadczenie to przysługuje za cały okres.
Kiedy masz prawo do zasiłku opiekuńczego?
Ustaliliśmy, że zasiłek opiekuńczy przysługuje osobie ubezpieczonej, ale kiedy ona może starać się o wypłatę tego świadczenia?
Pobieranie zasiłku opiekuńczego jest możliwe, gdy jesteś zwolniony od wykonywania pracy, bo musisz osobiście opiekować się:
- dzieckiem w wieku do 8 roku życia gdy:
- nastąpiło nieprzewidziane zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza,
- konieczność izolacji dziecka z powodu podejrzenia o nosicielstwo choroby zakaźnej,
- w przypadku choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, lub dziennego opiekuna, sprawującego opiekę nad dzieckiem,
- porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki nad dzieckiem,
- pobytu małżonka ubezpieczonego, lub rodzica dziecka stale opiekującego się dzieckiem, w szpitalu albo w innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenie zdrowotne,
- chorym dzieckiem w wieku do 14 lat,
- dzieckiem niepełnosprawnym do ukończenia 18 lat, w przypadku:
- porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki nad dzieckiem,
- pobytu małżonka ubezpieczonego, lub rodzica dziecka stale opiekującego się dzieckiem, w szpitalu albo w innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenie zdrowotne,
- innym chorym członkiem rodziny
Dziecko niepełnosprawne legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Aby nie zaszło nieporozumienie, co do wyżej wymienionych warunków doprecyzujmy:
- Nieprzewidywalne zamknięcie żłobka lub innej placówki sprawującej opiekę ma miejsce jeżeli informacja o zamknięciu zostanie przekazana w terminie krótszym niż 7 dni.
- Inny członek rodziny to: małżonek, rodzic, rodzic dziecka, ojczym, macocha, teściowie, dziadkowie, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku powyżej 14 roku życia – pod warunkiem, że w czasie, kiedy się nimi opiekujesz, jesteś z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym.
- Opieka na dziecko: Twoje dzieci lub dzieci Twojego małżonka, dzieci przysposobione, dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie (np. w ramach rodziny zastępczej).
Prawo do zasiłku o opiekę nad dzieckiem mają na równi matka i ojciec dziecka. Zasiłek może otrzymać jednak za dany okres tylko jeden z rodziców, ten który wystąpi z wnioskiem o jego wypłatę.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy
O dodatkowy zasiłek opiekuńczy możemy się starać w sytuacji kiedy matka dziecka, która pobiera zasiłek macierzyński w czasie 8 tygodni po porodzie, nie może opiekować się nowo narodzonym dzieckiem:
- przebywa w szpitalu lub innej placówce leczniczej i nie może osobiście opiekować się dzieckiem,
- ma orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym i stan zdrowia uniemożliwia jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem,
- porzuciła dziecko.
W tej sytuacji ojciec dziecka albo inny członek najbliższej rodziny możesz otrzymać dodatkowy zasiłek opiekuńczy jednak nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 8 tygodni życia.
Specjalny zasiłek opiekuńczy ZUS
Specjalny zasiłek opiekuńczy to świadczenie, o które może starać się osoba:
- nie podejmuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej
- rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej
w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Specjalny zasiłek opiekuńczy może przysługiwać jeżeli łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie przekracza 764 zł netto.
Za dochód rodziny osoby sprawującej opiekę uważa się dochód członków rodziny:
- małżonków
- rodziców dzieci
- opiekuna faktycznego dziecka
- pozostające na utrzymaniu dzieci w wieku do ukończenia 25 roku życia, a także dziecko, które ukończyło 25 rok życia legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością przysługuje świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna.
Do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, a także pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko.
Za dochód rodziny osoby wymagającej opieki, uważa się dochód członków rodziny:
- w przypadku gdy osoba wymagająca opieki jest małoletnia:
- osoby wymagającej opieki,
- rodziców osoby wymagającej opieki,
- małżonka rodzica osoby wymagającej opieki,
- osoby, z którą rodzic osoby wymagającej opieki wychowuje wspólne dziecko,
- pozostających na utrzymaniu osób, o których mowa wyżej, dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia
Do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko, a także rodzica osoby wymagającej opieki zobowiązanego tytułem wykonawczym pochodzącym lub zatwierdzonym przez sąd do alimentów na jej rzecz.
- w przypadku gdy osoba wymagająca opieki jest pełnoletnia:
- osoby wymagającej opieki,
- małżonka osoby wymagającej opieki,
- osoby, z którą osoba wymagająca opieki wychowuje wspólne dziecko,
- pozostających na utrzymaniu osób, o których mowa wyżej, dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia
Do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, a także pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko.
Specjalny zasiłek opiekuńczy to świadczenie wypłacane przez lokalne ośrodki pomocy społecznej. Jego wysokość w 2024 roku wynosi 520 złotych miesięcznie.
Jeżeli osoba ubiegająca się o specjalny zasiłek opiekuńczy ma także prawo do:
- świadczenia rodzicielskiego
- świadczenia pielęgnacyjnego
- dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego
- zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów
to przysługuje jej jedno z tych świadczeń wybrane przez osobę uprawnioną.
Przed otrzymaniem świadczenia pracownik socjalny z ośrodka pomocy społecznej, przeprowadza wywiad środowiskowy w celu weryfikacji okoliczności dotyczących sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną. Wywiad przeprowadza się po upływie 6 miesięcy, jeżeli do końca okresu prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego, pozostało więcej niż 3 miesiące, oraz w każdej sytuacji, gdy zaistnieją wątpliwości co do sprawowania opieki.
Okres wypłaty zasiłku opiekuńczego
Długość okresu przez jaki możemy pobierać zasiłek opiekuńczy jest zależny od tego nad kim sprawujemy opiekę. Przepisy jednak regulują, że łączny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego nie może przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym.
Nie zależy on od liczby osób uprawnionych do zasiłku, liczby dzieci lub członków rodziny, którzy wymagają opieki.
Według przepisów długość okresu zasiłku opiekuńczego wygląda następująco:
- 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opiekujesz się zdrowym dzieckiem do lat 8 lub chorym dzieckiem do lat 14, w tym także dzieckiem niepełnosprawnym;
- 14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opiekujesz się dzieckiem w wieku ponad 14 lat lub innym chorym członkiem rodziny;
- 30 dni w roku kalendarzowym, jeśli opiekujesz się:
- chorym dzieckiem niepełnosprawnym, które ukończyło 14 lat ale nie ukończyło 18 lat,
- dzieckiem niepełnosprawnym, które ukończyło 8 lat ale nie ukończyło 18 lat, jeśli w wyniku porodu, choroby albo pobytu w szpitalu Twojego małżonka lub rodzica Twojego dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem, nie mogą oni opiekować się dzieckiem niepełnosprawnym.
Wyżej wymieniony dodatkowy zasiłek opiekuńczy nie jest wliczany do limitu 60 i 14 dni w roku kalendarzowym.
Ile wynosi zasiłek opiekuńczy?
Miesięczny zasiłek opiekuńczy wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku. Wypłaca się go za każdy dzień, w którym sprawujesz opiekę, również za dni ustawowo wolne od pracy.
Dla pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy podstawa wymiaru nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia.
L4 na dziecko lub innych chorym członkiem rodziny – jakie dokumenty?
Aby otrzymać zasiłek opiekuńczy należy złożyć do ZUS wniosek:
- Z-15A – jeśli sprawujesz opiekę nad dzieckiem
- Z-15B – jeśli sprawujesz opiekę nad innym niż dziecko chorym członkiem rodziny.
Do wniosków należy także mieć uzasadnienie, zależne od powodu chęci pobierania zasiłku opiekuńczego:
- zwolnienie lekarskie w przypadku choroby,
- oświadczenie o nieprzewidzianym zamknięciu żłobka, przedszkola lub szkoły,
- decyzja inspektora sanitarnego o konieczności izolacji dziecka z powodu podejrzenia choroby zakaźnej,
- zaświadczenie lekarskie w przypadku porodu, choroby, pobytu w szpitalu małżonka lub rodzica dziecka,
- oświadczenie o chorobie niani lub dziennego opiekuna oraz dokumentu, który potwierdza tą chorobę,
- orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Sprawdź też artykuły na Firmove.pl:
1) Rękojmia a gwarancja – czym się od siebie różnią?
2) Aktywa i pasywa – czym się od siebie różnią?
3) Czym jest umowa o dzieło? Co warto o niej wiedzieć?
