W dzisiejszym społeczeństwie niepełnosprawność staje się coraz bardziej widocznym elementem życia codziennego. Dlatego ważne jest, aby osoby z niepełnosprawnościami miały wsparcie finansowe, które pomoże im w codziennych wyzwaniach. Jednym z takich środków jest dodatek dla niepełnosprawnych, który obowiązuje od 1 stycznia 2024 r. Sprawdźmy, na jakich zasadach jest przyznawane świadczenie wspierające dla osób z niepełnosprawnością, jak złożyć wniosek oraz kto może go otrzymać.
W poniższym artykule dowiesz się między innymi:
- Co to jest świadczenie wspierające dla osób z niepełnosprawnością?
- Komu przysługuje dodatek dla osób niepełnosprawnych?
- W jakiej wysokości przyznawane jest świadczenie wspierające ZUS?
Czym jest dodatek dla niepełnosprawnych?
Dodatek dla niepełnosprawnych to nowa forma finansowego wsparcia dla osób pełnoletnich z niepełnosprawnościami, które mają trudności w samodzielnym utrzymaniu się. Na mocy przepisów, które weszły w życie 1 stycznia 2024 r. jest to świadczenie pieniężne przyznawane i wypłacane w całości przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, mające na celu zrekompensowanie dodatkowych kosztów związanych z niepełnosprawnością.
Kto może ubiegać się o dodatek dla niepełnosprawnych?
Osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności mogą ubiegać się o dodatek. W zależności od krajowych przepisów, mogą to być osoby z niepełnosprawnością fizyczną, intelektualną, sensoryczną czy psychiczną.
Świadczenie wspierające będą mogły otrzymać osoby, które:
- ukończyły 18 lat,
- są obywatelami Polski lub Unii Europejskiej (UE) lub Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), a jeśli nie – przebywają legalnie w Polsce i mają dostęp do rynku pracy,
- mieszkają w Polsce,
- otrzymały decyzję wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności (WZON), w której poziom potrzeby wsparcia został ustalony na uprawniającym poziomie punktów (od 70 do 100 punktów).
Osoby, które mają co najmniej 70 pkt będą mogły uzyskać świadczenie wspierające od 2024 r., pod warunkiem, że po 31 grudnia 2023 r. opiekunom tych osób będzie przysługiwało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego albo zasiłku dla opiekuna wypłacanego przez organ gminy.
Wysokość dodatku dla niepełnosprawnych
Świadczenie wspierające będzie wynosić od 40 do 220 proc. aktualnej wysokości renty socjalnej (obecnie wynosi ona 1588,44 zł). Oznacza to, że na początku będą to kwoty od ok. 635 zł do blisko 3495 zł, w zależności od decyzji o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia:
- 95–100 pkt – 220 proc. renty socjalnej (obecnie 3495 zł),
- 90–94 pkt – 180 proc. renty socjalnej (2859 zł),
- 85–89 pkt – 120 proc. renty socjalnej (1906 zł),
- 80–84 pkt – 80 proc. renty socjalnej (1270 zł),
- 75–79 pkt – 60 proc. renty socjalnej (953 zł),
- 70–74 pkt – 40 proc. renty socjalnej (635 zł).
Co istotne, wysokość świadczenia wspierającego będzie co roku podlegać waloryzacji, podobnie jak emerytury i renty.
Jak ubiegać się o nowe świadczenie dla niepełnosprawnych?
Aby otrzymać świadczenie wspierające, osoba z niepełnosprawnością będzie musiała najpierw złożyć wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności. Ponadto, aby otrzymać decyzję, osoba ta musi posiadać:
- orzeczenie o niepełnosprawności i jej stopniu – wydane przez zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności,
- orzeczenie o niezdolności do pracy lub orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji – wydane przez lekarza orzekającego w ZUS,
- orzeczenie o inwalidztwie – wydane przed wrześniem 1997 r. przez komisje lekarskie do spraw inwalidztwa i zatrudnienia.
Jeśli WZON wyda decyzję, kolejnym krokiem będzie złożenie wniosku o przyznanie świadczenia wspierającego do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Decyzja o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia jest ważna przez okres, na jaki osoba ma orzeczenie o niepełnosprawności, nie dłużej jednak niż przez 7 lat.
W dalszej części artykułu, podpowiemy jakie działania w związku z tym należy wykonać.
Jak złożyć wniosek o dodatek dla niepełnosprawnych?
Proces ubiegania się o dodatek dla niepełnosprawnych może przebiegać różnie. Pewne jest jednak, że do jego otrzymania wymagane jest złożenie odpowiedniego wniosku do ZUS-u. Na stronie głównej urzędu można przeczytać, że można to zrobić poprzez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS, portal Emp@tia lub bankowość elektroniczną. Wniosek oczywiście może zostać złożony przez pełnomocnika osoby niepełnosprawnej.
Co ważne, do wniosku o świadczenie wspierające nie ma konieczności załączać decyzji wydanej przez WZON. Wszystkie potrzebne dane, ZUS otrzyma z Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzeczeń o Niepełnosprawności (EKSMOoN).
Czas złożenia wniosku o świadczenie wspierające do ZUS będzie zależeć od liczby punktów popartych decyzją WZON oraz od tego czy opiekunowi osoby z niepełnosprawnością przysługuje inne świadczenie. W związku z tym, można zapoznać się z harmonogramem przyznawania świadczenia wspierającego, który wygląda następująco:
- osoby, które mają od 87 do 100 pkt, mogą ubiegać się o świadczenie od 2024 r.,
- osoby, które mają od 78 do 86 pkt, mogą ubiegać się o świadczenie od 2025 r.,
- osoby, które mają od 70 do 77 pkt, mogą ubiegać się o świadczenie od 2026 r.
Jak wygląda proces przyznawania świadczenia wspierającego z ZUS?
Po weryfikacji wniosku osoby niepełnosprawnej i jego zaakceptowaniu, ZUS będzie wypłacać świadczenie wspierające przelewem na numer rachunku bankowego, który został podany we wniosku. Świadczenie będzie przyznawane łącznie z innymi świadczeniami, np. rentą socjalną czy 500+ dla osób niesamodzielnych. Dodatkowo, świadczenie wspierające będzie przysługiwać bez względu na dochód, bez konieczności odprowadzania podatku dochodowego i nie będzie mogło zostać zajęte przez komornika.
Korzyści płynące ze świadczenia z dodatku dla osób niepełnosprawnych?
Dodatek dla niepełnosprawnych może przynieść wiele korzyści osobom z niepełnosprawnościami. Po pierwsze, stanowi on dodatkowe wsparcie finansowe, które pomaga w pokryciu dodatkowych kosztów związanych z niepełnosprawnością, takich jak leki, sprzęt rehabilitacyjny, leki czy wsparcie opiekunów. Po drugie, dodatek ten może również poprawić jakość życia, umożliwiając osobom z niepełnosprawnościami większą niezależność i samodzielność.
Dodatek dla niepełnosprawnych – podsumowanie
Dodatek dla niepełnosprawnych jest istotnym środkiem wsparcia finansowego dla osób z niepełnosprawnościami, pomagając im w codziennych wyzwaniach i poprawiając jakość ich życia. Otrzymanie dodatku jest możliwe po otrzymaniu pozytywnej decyzji od wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, który określa poziom potrzeby wsparcia dla poszczególnej osoby. Na tej podstawie określa się wysokość zasiłku dla osoby niepełnosprawnej, który obecnie może wynosić od ok. 635 zł do blisko 3495 zł.
