Od 1 grudnia 2018 r. zwolnienia lekarskie wystawiane są wyłącznie elektroniczne. Dzięki temu automatycznie trafiają na profil znajdujący się na Platformie Usług Elektronicznych płatnika składek i systemu ZUS. E-ZLA, bo tak nazywa się elektroniczne zwolnienie, zawiera dane pacjenta, okres choroby ale także kod ze wskazaniem niezdolności i odbywania choroby. Przyjrzyjmy się dokładnie zwolnieniu lekarskiemu i odpowiedzmy na nurtujące wiele osób pytanie - czy na L4 można wychodzić z domu?
W poniższym artykule dowiesz się między innymi:
- Jakie kody widnieją na e-ZLA?
- Czy za wychodzenie z domu podczas zwolnienia lekarskiego jest karane?
Oznaczenia na zwolnieniu lekarskim - jakie informacje zawierają?
Zwolnienie lekarskie wystawiane jest przez lekarza, gdy stan zdrowia pacjenta nie pozwala mu tymczasowo wykonywać jego pracy. Dzięki wprowadzeniu elektronicznych L4, lekarzowi potrzebny jest jedynie PESEL chorego - reszta informacji dostępna jest w systemie. Jest to duże ułatwienie, gdyż zwolnienie lekarskie automatycznie wysyłane jest do pracodawcy. Chory może sprawdzić swoje zwolnienie na Internetowym Koncie Pacjenta (IKP) oraz na ePUAP ZUS.
Zwolnienie lekarskie oprócz danych identyfikacyjnych chorego i płatnika składek zawiera, także kod choroby:
- kod A - niezdolność do pracy powstałą po przerwie nieprzekraczającej 60 dni - spowodowaną tą samą chorobą, która była przyczyną niezdolności do pracy przed przerwą;
- kod B - oznacza niezdolność do pracy przypadającą w okresie ciąży;
- kod C - oznacza niezdolność do pracy spowodowaną nadużyciem alkoholu;
- kod D - oznacza niezdolność do pracy spowodowaną gruźlicą;
- kod E - oznacza niezdolność do pracy spowodowaną chorobą, o której mowa w art. 7 pkt 2. (choroby której objawy są utajone lub okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni - red.)
Co ważne - w zaświadczeniu lekarskim, na pisemny wniosek ubezpieczonego, nie umieszcza się kodu "B" i "D".
Oprócz oznaczenia literowego, w zwolnieniu lekarskim znajduje się oznaczenie cyfrowe - jest to wskazanie lekarskie:
- 1 - oznacza, że chory musi leżeć i przebywać w domu.
- 2 - oznacza, że chory może chodzić - nie wpływa na jego stan zdrowia.
Te oznaczenia mają duże znaczenie, aby odpowiedzieć na zadane w tytule artykułu pytanie - czy na zwolnieniu lekarskim można wychodzić z domu? Zaraz odpowiemy na to pytanie.
Czy na L4 można wychodzić z domu?
Chory, który otrzymuje od lekarza zwolnienie lekarskie przede wszystkim musi się stosować do jego zaleceń. Jeżeli jest nim pozostanie w domu, pacjent bezwarunkowo musi w nim pozostać.
Oczywiście nie znaczy to, że nie wolno mu iść na kontrolę do lekarza czy do apteki po leki. Opuszczenie domu musi być uzasadnione. Oznaczenie “1” to wskazanie lekarskie, do którego chory powinien się podporządkować, by wyzdrowieć. Wskazanie jest także przydatne w przypadku kontroli - pracodawcy lub pracownika ZUS.
Każdy pracodawca jest uprawniony do przeprowadzania kontroli prawidłowości wykorzystywania przez pracowników zwolnień lekarskich. Kontrolę może przeprowadzić samodzielnie lub zlecić ją innemu pracownikowi. Kontrola przeprowadzana jest w celu ustalenia czy:
- w okresie zwolnienia lekarskiego pracownik nie wykonuje pracy zarobkowej;
- czy nie wykorzystuje zwolnienia lekarskiego w sposób niezgodny z jego celem.
I tu właśnie przydaje się numer wskazania na L4 - jeśli pracownik ma zalecone leżenie i przebywanie w domu, a podczas kontroli okazuje się, że wychodzi z domu bez uzasadnienia, może utracić prawo do zasiłku chorobowego. Mówi o tym art. 17 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa:
Ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia.
Co w przypadku oznaczenia “2” na zwolnieniu lekarskim? Czy chory może wychodzić z domu? To wskazanie nie ogranicza choremu przemieszczania się, jednak dalej mówimy tu o osobie chorej, która otrzymała zwolnienie lekarskie aby powrócić do zdrowia.
Ważną kwestią w przypadku L4 kategorii “2”, jest miejsce pobytu chorego. Jako, że wskazanie nie ogranicza pacjenta do pozostania w domu to czy będąc na zwolnieniu lekarskim można wyjechać za granicę? Wydawałoby się, że kategorycznie nie - jednak przepisy mówią co innego.
Zgodnie z wyżej wspomnianą ustawą, chory może zmienić adres swojego pobytu podczas choroby, jednak jest zobowiązany do poinformowania pracodawcy i ZUS o tym fakcie. Ma na to 3 dni od wystąpienia tej okoliczności. Ustawa nie ogranicza miejsca pobytu chorego - jest jednak coś na co należy zwrócić uwagę - niewłaściwe wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego wiąże się z utratą świadczenia chorobowego, a nawet z rozwiązaniem umowy o pracę przez pracodawcę.
Jeśli chory wykorzysta L4 do wyjazdu za granicę w celach zdrowotnych - nie ma w tym nic złego. Musi poinformować o tym pracodawcę i ZUS.
Niestety L4 coraz częściej wykorzystywane jest przez “chorych” do nadużyć i traktowane jest jako dodatkowy urlop. Jest to oczywiście zabronione, gdyż jest to niewłaściwe wykorzystanie zwolnienia lekarskiego.
Podsumowując, czy w trakcie L4 można wychodzić z domu? Ba! Czy podczas zwolnienia lekarskiego można wyjechać za granicę? Można o ile jest to zgodne z celem wystawienia takiego dokumentu - czyli powrotem do zdrowia przez chorego.
Sprawdź też artykuły na Firmove.pl:
1) Kalkulator B2B
2) Progi podatkowe 2023 – co warto o nich wiedzieć?
3) Ryczałt 8,5% – jaka działalność może być tak opodatkowana?
