Ageizm to często poruszany temat w środowisku pracy. Nie każdy jednak przejmuje się tym zjawiskiem, zwłaszcza jeśli go bezpośrednio nie dotyczy. Tymczasem warto zainteresować się ageizmem, który jest dyskryminacją z uwagi na wiek. Wielu z nas jest nieświadomie odpowiedzialnych za powstawanie problemu. Sprawdź, na czym polega ageizm i jak można mu przeciwdziałać.
W artykule znajdziesz informacje o:
- definicji i charakterystyce ageizmu
- przejawach ageizmu w pracy
- przeciwdziałaniu ageizmowi na rynku pracy
- strategiach zapobiegania dyskryminacji wiekowej w miejscu pracy
Ageizm – co to? Definicja i charakterystyka
Wiele osób zastanawia się, co to jest ageizm. Termin często pojawia się w środowisku pracy, jednak nie każdy zna jego dokładne znaczenie. Ageizm jest to dyskryminacja ze względu na wiek (ang. age – wiek). To zjawisko społeczne polegające na lekceważącym podejściu do osób starszych oraz ich nierównym traktowaniu. Ageizm w pracy to już niestety norma, aczkolwiek pojawia się również w innych sferach życia. Przykrych skutków zjawiska doświadczają nie tylko ludzie w wieku przedemerytalnym, ale też w wieku 35-40 lat. Ageizm nie ogranicza się do poszczególnej branży i może dotknąć dosłownie każdego.
Dla niektórych osób zjawisko jest dość niewygodne do omawiania, zwłaszcza ageizm na rynku pracy. Kodeks pracy jest jednak bezwzględny w tym zakresie.
Zgodnie z art. 18 „Pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w szczególności bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony, zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy”.
Powyższe przepisy na pewno znane są kadrze zarządzającej firmą. Nikt więc raczej nie chce celowo, poszerzając ageizm, negatywnie wpływać na wizerunek przedsiębiorstwa. Dlaczego więc zjawisko wciąż jest powszechne? Czemu wciąż dyskryminujemy osoby starsze ze względu na wiek? Ciężko to wytłumaczyć. Można jedynie zrobić wszystko, aby zminimalizować ageizm w środowisku pracy.
Ageizm w pracy – jakie są jego przejawy?
Ageizm oraz dyskryminację ze względu na wiek – zarówno w pracy, jak i w życiu prywatnym – można potraktować jako formę mobbingu. Dyskryminowanie i uprzedzenia do starszego współpracownika prowadzić mogą do wielu konsekwencji. Jakie są przejawy ageizmu i do czego doprowadzają działania z nim związane?
- Dyskryminacja z uwagi na wiek może negatywnie wpłynąć na pozycję danego człowieka w firmie.
- Pogarsza się relacja przełożonego z pracownikami.
- Podważone zostają kompetencje i doświadczenie danej osoby.
- Pogarsza się komunikacja między pracownikami firmy a ofiarą mobbingu.
Ageizm w pracy może doprowadzić do tego, że prześladowana osoba nie będzie dłużej chciała pracować w firmie. Obniżyć się może jej poczucie wartości. Będąc w średnim i zaawansowanym wieku, szykanowana osoba może również obawiać się, że nie znajdzie innej pracy – będzie więc musiała przymusowo zostać w nieprzyjaznym środowisku. Ageizm odbija się na zdrowiu. Poważnym schorzeniem mobbingowanej osoby jest m.in. bezsenność, wypalenie zawodowe, nerwica, podwyższone ciśnienie, bóle głowy i mięśni oraz depresja. Nie można biernie podchodzić do tematu, widząc, że coś się dzieje. Nawet jeśli dyskryminacja nie dotyczy bezpośrednio nas, a współpracownika. Należy reagować.
Warto pamiętać, że za ageizm grożą konsekwencje prawne. Tak samo karalne jest namawianie innych do dyskryminacji wybranej osoby i nakazywanie nierównego traktowania. W świetle przepisów niedopuszczalne jest niepożądane zachowanie mające na celu naruszenie godności pracownika. Konsekwencje prawne mogą grozić m.in. za upokorzenie i zastraszanie ofiary, a także stworzenie dla niej uwłaczającej atmosfery.
Przeciwdziałanie ageizmowi na rynku pracy
Zamiast powielać negatywne zachowania i szerzyć ageizm, lepiej wykorzystać potencjał dojrzałych pracowników. Zwykle są to wykwalifikowani i lojalni specjaliści, którzy mają duże doświadczenie na rynku pracy. Dostrzeżenie w nich potencjału może przynieść firmie mnóstwo korzyści. Starsi pracownicy wnoszą do zespołu wartościową wiedzę. Aby zbudować silny fundament owocnej współpracy zespołu zróżnicowanego pod kątem wieku, należy zaplanować odpowiednie wdrożenie. Dzięki niemu starszy pracownik poczuje się lepiej wśród młodszych kolegów. Warto zapewnić też starszym pracownikom możliwość uczestnictwa w konferencjach i rozwojowych szkoleniach. Nie można również pomijać istotnych kwestii, jaką jest szczere i systematyczne rozmawianie. Pozwoli to umocnić relacje na poziomie zawodowym i wesprzeć rozwój pracowników.
Doskonałym pomysłem na przeciwdziałanie ageizmowi na rynku pracy jest kształtowanie życzliwej postawy wśród współpracowników. Szef powinien pokazać im, że każdy w firmie ma tak samo ważne znaczenie – bez względu na to, ile ma lat, jakie ma pochodzenie i jaka jest jego płeć. To zadaniem przełożonego jest wsparcie zespołu i traktowanie wszystkich na równo. Warto zachęcać pracowników do integracji. Może być to np. wyjazd integracyjny albo wspólny projekt. Członkowie zespołu będą mogli wówczas lepiej się poznać i zrozumieć swoje potrzeby lub obawy. Jeśli szef zauważa, że w firmie pojawia się zjawisko ageizmu, powinien zawsze reagować. Konieczna jest rozmowa, wsparcie i kontrola pracowników w celu wyeliminowania powtórzenia się sytuacji. Warto na bieżąco rozwiązywać tego typu konflikty. Niereagowanie może negatywnie odbić się na całym zespole. Wpłynie bowiem na jakość i skuteczność współpracy między członkami firmy.
Strategie zapobiegania dyskryminacji wiekowej w miejscu pracy
Jak jeszcze można zapobiec dyskryminacji w pracy ze względu na wiek? Bardzo ważne jest równe traktowanie pracowników. Otwierając się na dojrzałych specjalistów, nie można jednocześnie zapominać o tych młodszych. Szef powinien traktować wszystkich jednakowo, dzięki czemu pracownicy nie będą doświadczać niesprawiedliwości. Każdy członek zespołu będzie mieć równe szanse na rozwój.
Przełożony powinien zrozumieć osobiste potrzeby pracowników oraz ich odmienne możliwości. Musi mieć świadomość, że cechy powszechnie przypisywane danemu pokoleniu czy grupie wiekowej niekoniecznie adekwatne są np. do umiejętności i wiedzy pracowników. Mając taką wiedzę, można zbudować życzliwe i otwarte środowisko. Zespół, w którym liczy się wspólny cel i kompetencje, będzie pracować efektywnie i skutecznie. Warto podkreślić pracownikom w firmie, że to ich predyspozycje zawodowe, a nie wiek ma największe znaczenie. Więcej działań skupionych na rozwoju firmy to mniejsze ryzyko rozwoju ageizmu. Aby wyeliminować zjawisko w miejscu pracy, należy zbudować kulturę organizacyjną opierającą się na m.in. szacunku, sprawiedliwości i różnorodności.
Ageizm na rynku pracy – co jeszcze można zrobić?
Warto skupić się na świadomości i edukacji pracowników. Powinni być świadomi nie tylko różnorodnych form dyskryminacji (np. ageizmu), ale też ich konsekwencji. Można wysyłać zespół np. na szkolenia obejmujące zagadnienia związane ze świadomością kulturową, stereotypami i uprzedzeniami. Skuteczne może okazać się również wdrożenie polityki antydyskryminacyjnej. Dzięki temu łatwiej będzie wyeliminować problem nierówności pojawiających się w firmie. W dokumencie powinno zostać zawarte, jakie są zasady, obowiązki i prawa pracowników, jeśli chodzi o traktowanie ich w danej firmie. Sojusznikiem w walce z ageizmem powinien być także dział HR. Stworzenie zespołu odpowiedzialnego za równość może skutecznie wesprzeć rozwijanie przyjaznego środowiska pracy. Nie będzie w nim miejsca na uprzedzenia i dyskryminację.
W dziedzinie przeciwdziałania ageizmowi mamy dziś duży postęp. Wciąż jednak istnieje wiele przeszkód na drodze do równego traktowania. Kluczowymi elementami walki z dyskryminacją mogą być zatem m.in. zaangażowanie społeczności biznesowej, kontynuacja edukacji oraz wzrost świadomości. To procesy wymagające zaangażowania nie tylko przełożonego i kierownictwa, ale wszystkich pracowników. Tylko współpracując, można osiągnąć sukces. Konieczne będzie więc wdrożenie odpowiednich strategii i monitorowanie postępów, aby kształtować pozytywne środowisko pracy – wolne od ageizmu i innych form dyskryminacji. Jeśli szukasz pomocy prawnej związanej ze zjawiskiem ageizmu, skorzystaj z ALEO. W wyszukiwarce odnajdziesz specjalistów oferujących pomoc w przypadku doświadczania różnego rodzaju dyskryminacji w środowisku pracy.
