Jak założyć spółkę europejską?

Kolejnym typem spółki, który omawiamy na naszym blogu jest spółka europejska. Co to takiego? Czym się charakteryzuje? Czy wybór takiej formy prowadzenia działalności jest opłacalny? Odpowiedź na to i wiele innych pytań znajdziecie w naszym najnowszym wpisie. Zapraszamy do lektury!

Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔ czym charakteryzuje się spółka europejska
✔j akie są jej zalety i wady;
✔ jak założyć spółkę europejską.

Najprościej mówiąc, spółka europejska to forma prowadzenia działalności odpowiadająca polskiej spółce akcyjnej. Jej działanie reguluje jednak prawo europejskie, co oznacza, że spółka funkcjonuje na podstawie przepisów identycznych we wszystkich państwach UE.

Zasady jej tworzenia regulują przepisy rozporządzenia Rady (WE) 2157/2001. Kwestie nieuregulowane rozporządzeniem są rozstrzygane w oparciu o przepisy prawa państw członkowskich.

Akcjonariuszami spółki europejskiej mogą być wyłącznie spółki kapitałowe pochodzące z państw członkowskich. Nie odpowiadają oni za zobowiązania spółki. Osoby fizyczne nie mogą założyć takiej spółki.

Firma spółki europejskiej

Firma spółki europejskiej może mieć dowolny kształt. Musi jedynie:
• dostatecznie odróżniać się od firmy innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku;
• nie wprowadzać w błąd.

Spółka europejska może posługiwać się skrótem “SE”. Jej kapitał zakładowy musi wynosić co najmniej 120 tysięcy euro. Siedziba statutowa tej spółki powinna znajdować się w tym samym państwie, co jej zarząd.

Przekształcenie spółki krajowej w spółkę europejską

Spółkę europejską można utworzyć na kilka sposobów, a więc poprzez:
• połączenie co najmniej dwóch krajowych spółek akcyjnych;
• założenie spółki holdingowej przez co najmniej dwie krajowe spółki akcyjne lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;
• przekształcenie krajowej spółki akcyjnej w spółkę europejską;
• założenie jednoosobowej spółki europejskiej jako spółki – córki przez istniejącą już spółkę europejską.

W sytuacji, gdy spółka europejska powstaje przez przekształcenie z innej spółki organ zarządzający lub administrujący nią musi sporządzić:
• plan przekształcenia;
• sprawozdanie wyjaśniające i uzasadniające aspekty prawne i ekonomiczne przekształcenia, a także konsekwencje przyjęcia formy spółki europejskiej dla akcjonariuszy.

Plan przekształcenia należy opublikować według procedury określonej przez prawo każdego z państw członkowskich przynajmniej na miesiąc przed walnym zgromadzeniem zwołanym w celu podjęcia uchwały o przekształceniu spółki.

Walne zgromadzenie spółki zatwierdza plan przekształcenia wraz z jej statutem. Zanim takie walne zgromadzenie się jednak odbędzie, co najmniej jeden biegły wyznaczony lub zatwierdzony zgodnie przepisami prawa krajowego przez sąd lub organ administracyjny w państwie członkowskim, któremu podlega spółka akcyjna przekształcana w spółkę europejską, musi zatwierdzić, że aktywa netto spółki są przynajmniej równe wymaganemu ustawowo kapitałowi.

Taki plan przekształcenia powinien zawierać co najmniej:
• ustalenie wartości bilansowej majątku spółki przekształcanej na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia;
• określenie wartości godziwej udziałów albo akcji wspólników (w przypadku przekształcenia spółki kapitałowej w spółkę osobową).

Należy do niego dołączyć:
• projekt uchwały w sprawie przekształcenia spółki;
• projekt umowy albo statutu spółki przekształconej;
• wycenę składników majątku (aktywów i pasywów) spółki przekształcanej (ale tylko w przypadku przekształcenia w spółkę akcyjną);
• sprawozdanie finansowe sporządzone na dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia, przy zastosowaniu takich samym metod i w takim samym układzie, jak ostatnie roczne sprawozdanie finansowe.

Władze i reprezentacja spółki europejskiej

W statucie spółki akcjonariusze mogą wybrać jeden z dwóch rodzajów administrowania przedsiębiorstwem:
• monistyczny;
• dualistyczny.

W systemie monistycznym władzę w spółce sprawuje rada administrująca, którą wybiera walne zgromadzenie. Musi składać się z co najmniej trzech członków. Jeśli jest to spółka publiczna, tych członków musi być co najmniej pięciu.

Ma ona wszelkie kompetencje, które są niezbędne do kierowania spółką, czyli:
• prowadzenia spraw spółki;
• kontroli;
• reprezentowania spółki przed podmiotami trzecimi.

Dodatkowo rada administrująca może oddelegować część prowadzonych spraw dyrektorowi lub kilku dyrektorom wykonawczym (jeśli powołano kilku).

Z kolei w systemie dualistycznym pojawia się dwuwładza (jak sama nazwa wskazuje). Organami spółki są: zarząd i rada nadzorcza. Powołuje je walne zgromadzenie akcjonariuszy. Zarząd prowadzi sprawy spółki (na własną odpowiedzialność) i reprezentuje ją na zewnątrz, a rada nadzorcza sprawuje kontrolę nad wszystkimi obszarami działalności spółki.

Statut spółki europejskiej

Spółka europejska powstaje na podstawie statutu, który sporządza się w formie aktu notarialnego. Na jego bazie prowadzi się również spółkę na późniejszym etapie jej funkcjonowania.

Statut spółki europejskiej powinien zawierać takie elementy, jak:
• nazwa i siedzibę spółki;
• określenie przedmiotu działalności spółki;
• czas trwania spółki (oznaczony lub nieoznaczony);
• wysokość kapitału zakładowego, wyrażona w euro (co najmniej 120 tysięcy);
• liczba i wartość nominalna akcji;
• firmy założycieli (akcjonariuszy);
• liczba członków zarządu i rady nadzorczej lub rady administrującej.

Rejestracja spółki europejskiej

Spółkę europejską rejestruje się w sposób analogiczny do innych spółek krajowych, z tym, że jej powstanie ogłasza się również w Dzienniku Urzędowym UE. Warto zwrócić uwagę na fakt, że taka spółka podlega prawu unijnemu, ale także prawu państwa członkowskiego, w którym mieści się jej siedziba.

Rejestracji spółki należy dokonać we właściwym rejestrze państwa członkowskiego, w którym znajduje się jej statutowa siedziba. W Polsce jest to KRS.

W celach informacyjnych rejestrację spółki ogłasza się w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, po wcześniejszym opublikowaniu ogłoszenia w publikatorze krajowym. Dla spółek z siedzibą na terenie Polski jest to Monitor Sądowy i Gospodarczy.

Od 1 lipca 2021 roku wnioski o wpis spółki europejskiej do KRS można składać tylko i wyłącznie w formie elektronicznej, za pośrednictwem Portalu Rejestrów Sądowych. Wnioski złożone w formie papierowej nie będą rozpatrywane przez sąd rejestrowy.

Należy przy tym kierować się następującymi zasadami:
• wypełnić wniosek w języku polskim;
• dołączyć do wniosku dokumenty podpisane elektronicznym podpisem kwalifikowanym, osobistym lub zaufanym albo wgrywając do systemu oddzielny plik z podpisem w polu “Plik zawierający oddzielny podpis”;
• wniosek należy złożyć do sądu rejestrowego lub gospodarczego, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę podmiotu ubiegającego się o wpis.

Dokumenty, jakie należy załączyć do wniosku, to:
• oświadczenie zarządu albo rady administrującej o wniesieniu kapitału;
• dokument o powołaniu członków organów spółki;
• oświadczenie członków organów i prokurentów (jeżeli zostali ustanowieni), obejmujące zgodę na ich powołanie;
• ewentualnie inne dokumenty, na przykład pełnomocnictwo oraz dowód uiszczenia opłaty skarbowej za pełnomocnictwo;
• zawarte porozumienie o zaangażowaniu pracowników lub uchwałę specjalnego zespołu negocjacyjnego o niepodejmowaniu negocjacji albo o ich zakończeniu.

W przypadku założenia spółki europejskiej przez połączenie należy też załączyć:
• zaświadczenie wystawione dla każdej z uczestniczących spółek przez właściwy organ państwa, którego prawu podlega każda uczestnicząca spółka;
• plan połączenia zatwierdzony przez uchwałę walnego zgromadzenia każdej ze spółek uczestniczących.

W przypadku założenia holdingowej spółki europejskiej należy również załączyć:
• dokumenty pozwalające na stwierdzenie, że są spełnione wymagania;
• plan utworzenia spółki europejskiej oraz opinie biegłego lub biegłych;
• uchwałę walnego zgromadzenia albo zgromadzenia wspólników każdej ze spółek uczestniczących o zatwierdzeniu planu utworzenia spółki europejskiej;
• oświadczenia właściwych organów spółek uczestniczących stwierdzające, że w terminie został wniesiony minimalny procent akcji lub udziałów tych spółek, określony w planie założenia spółki europejskiej;
• oświadczenie właściwych organów spółek uczestniczących stwierdzające, że przeciwko uchwale o zatwierdzeniu planu utworzenia spółki europejskiej nie wytoczono powództwa o jej uchylenie lub stwierdzenie jej nieważności;
• uchwałę walnego zgromadzenia lub zgromadzenia wspólników spółki uczestniczącej, zatwierdzającą porozumienie o zaangażowaniu pracowników, jeżeli zgromadzenie zastrzegło sobie prawo zatwierdzenia.

W przypadku założenia zależnej spółki europejskiej należy także dołączyć dokumenty pozwalające na stwierdzenie, że są spełnione wymagania.

W przypadku założenia spółki europejskiej przez przekształcenie spółki akcyjnej podlegającej prawu polskiemu:
• dokumenty pozwalające na stwierdzenie, że są spełnione wymagania;
• plan przekształcenia i sprawozdanie;
• opinię biegłych sporządzoną;
• uchwałę o przekształceniu.

W systemie PRS nie załącza się aktów notarialnych. W takim przypadku wystarczy przy załączniku o nazwie “Statut Spółki” kliknąć pole “Dodaj”, a następnie w polu “Numer aktu notarialnego w CREWAN” (Centralnym Repozytorium Elektronicznych Wypisów Aktów Notarialnych) podać numer aktu notarialnego, który znajduje się na zawiadomieniu o rejestracji, otrzymanym od notariusza.

Wniosek o wpis spółki europejskiej do Krajowego Rejestru Sądowego sąd rejestrowy rozpoznaje w terminie 7 dni od daty jego wpływu do sądu.

Z chwilą wpisu do KRS spółka europejska otrzymuje osobowość prawną. Wpis jest potwierdzony publikacją w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Koszty wpisu do KRS to łącznie 600 złotych:
• 500 złotych za opłatę sądową za wpis;
• 100 złotych jako opłata wnoszona za ogłoszenie wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Opłatę można wnieść na kilka sposobów:
• za pośrednictwem portalu PRS, który kieruje do systemu płatności elektronicznych;
• robiąc przelew z firmowego konta bankowego;
• płacą kartą kredytową, płatniczą lub płatnością BLIK.

Oprócz samej rejestracji spółki w KRS należy dodatkowo zgłosić dane uzupełniające do urzędu skarbowego:
• numery rachunków bankowych;
• informacje o szczególnym statusie spółek;
• informacje o przewidywanej liczbie pracowników;
• miejsca prowadzenia działalności;
• szczegółowe dane kontaktowe.

Zgłoszenia dokonuje się na formularzu NIP-8 w ciągu:
• 21 dni od dnia wpisu spółki do KRS;
• 7 dni od dnia rozpoczęcia działalności, jeśli będą odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne.

W terminie 7 dni od daty wpisania do KRS należy także zgłosić beneficjenta rzeczywistego do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR).

Jeżeli rozpoznanie wniosku wymaga wezwania do usunięcia braków, wniosek powinien być rozpoznany w terminie 7 dni od ich usunięcia przez wnioskodawcę. Jeżeli rozpoznanie wniosku wymaga wysłuchania uczestników postępowania albo przeprowadzenia rozprawy, wniosek należy rozpoznać nie później niż w terminie miesiąca.

Jeżeli sąd rejestrowy wezwie wnioskodawcę do uzupełnienia braków formalnych we wniosku, a on nie uzupełni ich we wskazanym terminie, to sąd zwróci do niego wniosek. Jeżeli jednak w ciągu 7 dni od otrzymania zwróconego wniosku ponownie złoży kompletny wniosek, to za termin złożenia wniosku o rejestrację spółki będzie przyjęty termin złożenia go za pierwszym razem.

Od decyzji sądu rejestrowego można się oczywiście odwołać. Sąd rozpatruje sprawę dotyczącą wpisu w rejestrze w postępowaniu nieprocesowym.

Jeśli w wyniku przeprowadzonego postępowania zostanie podjęta decyzja o braku wpisu w rejestrze, to stronie będzie przysługiwało prawo do wniesienia apelacji. Apelację wnosi się do sądu okręgowego za pośrednictwem sądu, który wydał decyzję, w terminie dwóch tygodni od jej doręczenia (wraz z uzasadnieniem).

Dane podane podczas rejestracji (takie jak zmiana siedziby czy zmiana firmy) można oczywiście zmienić na późniejszym etapie. Wniosek w tej sprawie należy złożyć nie później niż w terminie 7 dni od dnia zaistnienia tego zdarzenia.

Opodatkowanie spółki europejskiej

Kwestii opodatkowania spółki europejskiej nie reguluje unijne Rozporządzenie (WE) 2157/ 2021. Spółki te korzystają z jednolitych regulacji prawnych w całej UE, ale nadal podlegają odrębnym przepisom podatkowym, w zależności od tego, w którym kraju wspólnotowym mają siedzibę.

Dochodzi przez to do tego, że w zależności od państwa, w którym zarząd ma swoją siedzibę, spółki europejskie podlegają odmiennym systemom podatkowym. W inny sposób ustalana jest zatem podstawa podatkowa. Różne są także stawki obowiązującego ją podatku dochodowego.

Spółka europejska może prowadzić działalność w kilku państwach jednocześnie, nawet we wszystkich krajach Unii Europejskiej. W związku z tym jej działalność może być wykonywana także poza siedzibą spółki określoną w statucie. Pod względem podatkowym oznacza to, że działalność prowadzona poza siedzibą spółki (a więc także jej opodatkowanie) jest prowadzona jak dla zakładów spółki. Co za tym idzie, spółka europejska podlega przepisom umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Księgowość w spółce europejskiej

Stosuje się przepisy dotyczące sporządzania sprawozdań finansowych właściwe dla spółek akcyjnych według prawa siedziby. W Polsce oznacza to między innymi wymóg prowadzenia pełnej księgowości i badania sprawozdań finansowych. Sprawozdania finansowe mogą być przygotowywane w euro.

Spółka europejska – zalety i wady

Plusy i minusy tej formy prowadzenia działalności gospodarczej przedstawiamy poniżej w ujęciu tabelarycznym:

Funkcjonowanie jako spółka europejska ułatwia przedsiębiorcom prowadzenie działalności gospodarcze na terenie całej UE. Mogą dzięki temu swobodnie przenosić siedzibę firmy do każdego kraju członkowskiego. Zyskują także dowolność w wyborze formy opodatkowania. Jest to zatem idealne rozwiązanie dla tych, którym zależy na wygodzie i dużej swobodzie działania.

Źródło grafiki: https://unsplash.com/photos/8Yw6tsB8tnc