Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z obowiązkiem płacenia i rozliczania odpowiednich podatków. Dlatego zanim zarejestrujesz działalność, sprawdź podstawowe zasady opodatkowania przedsiębiorców.
Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔ jakie są formy opodatkowania PIT,
✔ kto rozlicza się za pomocą CIT,
✔ czym jest podatek od czynności cywilnoprawnych.
Jakie podatki płaci przedsiębiorca?
– Podatek dochodowy,
– VAT – jeżeli przedsiębiorca się na niego zdecydował lub nie mógł skorzystać ze zwolnienia podmiotowego bądź przedmiotowego,
– podatek od nieruchomości,
– podatek od czynności cywilnoprawnych,
– akcyza,
– podatek od środków transportu,
– podatek u źródła.
Podatek dochodowy przedsiębiorcy – jaką formę opodatkowania PIT wybrać?
Szkocki fizyk i chemik James Dewar, który wsławił się wynalezieniem termosu, a także benzenu i kordytu, był zdania, że tylko jedna rzecz boli bardziej niż płacenie podatku dochodowego: niepłacenie.
W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej przedsiębiorca ma do wyboru cztery formy opodatkowania swojego dochodu:
– podatek PIT (18% lub 32%),
– podatek liniowy (19%),
– ryczałt ewidencjonowany,
– kartę podatkową.
Formę opodatkowania wybiera się na cały rok i zmiany można dokonać w terminie do 20 stycznia – później jest to niemożliwe.
Jeśli przedsiębiorca wybrał skalę podatkową lub podatek liniowy, zobowiązany jest do prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, a po przekroczeniu 2 mln euro przychodów rocznie – pełnej księgowości. W przypadku obu podatków przedsiębiorca może wpłacać zaliczki miesięcznie (do 20 dnia następnego miesiąca), kwartalnie (do 20 dnia miesiąca następującego po danym kwartale) lub w formie uproszczonej (zaliczki w wysokości 1/12 kwoty wynikającej z zeznania rocznego za poprzednie lata). Roczne rozliczenie możliwe jest do 30 kwietnia następnego roku.
„Klasyczny” podatek dochodowy
Mało i średnio zarabiającym przedsiębiorcom najbardziej opłaca się podatek PIT płacony na zasadach ogólnych, a więc taki sam, jaki płacą osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej.
Pod warunkiem nieprzekroczenia w roku podatkowym dochodu 85 528 zł wynosi on 18%. Po przekroczeniu wspomnianego progu przedsiębiorca musi zapłacić 32% z nadwyżki ponad 85 528 zł osiągniętego dochodu. Dla przedsiębiorców płacących podatek dochodowy istnieje także kwota zmniejszająca podatek.
Kwota zmniejszająca podatek w danym roku podatkowym jest uzależniona od wysokości uzyskanego dochodu i w 2019 r. wynosi:
– 1 440 zł – dla podstawy obliczenia podatku, która nie przekracza 8 000 zł,
– 1 440 zł pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 883 zł 98 gr × (podstawa obliczenia podatku – 8 000 zł) ÷ 5 000 zł – dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 8 000 zł i nieprzekraczającej kwoty 13 000 zł,
– 556 zł 02 gr – dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 13 000 zł i nieprzekraczającej kwoty 85 528 zł,
– 556 zł 02 gr pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 556 zł 02 gr × (podstawa obliczenia podatku – 85 528 zł) ÷ 41 472 zł – dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 85 528 zł i nieprzekraczającej kwoty 127 000 zł.
Każdy przedsiębiorca ma prawo do odliczenia od przychodu składek na ubezpieczenie społeczne, a także może pomniejszać kwotę podatku dochodowego o składki na ubezpieczenie zdrowotne – niecałe jednak, lecz naliczane jako 7,75% podstawy wymiaru.
Dodatkowo podatek dochodowy można obniżyć, jeśli od przychodu odliczymy wszelkie koszty związane z prowadzeniem firmy, np. koszty utrzymania biura, zakupu niezbędnego sprzętu czy użytkowania samochodu. Przedsiębiorcom przysługują również te same ulgi, co osobom prywatnym – np. ulga na dzieci.
Podatek liniowy
Podatek liniowy wynosi 19% niezależnie od dochodu. W tym przypadku nie ma również kwoty wolnej od podatku.
Składki na ZUS odliczane są w ten sam sposób jak przy podatku PIT na zasadach ogólnych. Nie ma natomiast możliwości skorzystania z ulg ani rozliczenia się razem z małżonkiem.
Decydując się na formę opodatkowania, należy pamiętać, że podatku liniowego nie może wybrać osoba, która świadczy usługi dla obecnego lub byłego pracodawcy – zapis ten odnosi się do tego samego roku podatkowego.
Ryczałt ewidencjonowany
Taką formę opodatkowania mogą wybrać przedsiębiorcy, których roczne dochody nie przekraczają 250 tys. euro oraz, jak w przypadku podatku liniowego, nie świadczą usług dla obecnego lub byłego pracodawcy w tym samym roku podatkowym. Dodatkowo musi prowadzić jeden z określonych rodzajów działalności, który również wyznacza procent podatku:
– sprzedaż roślin i zwierząt z własnej uprawy, hodowli lub chowu – 2%;
– handel i gastronomia – 3%;
– działalność wytwórcza i budownictwo – 5,5%;
– gastronomia wraz ze sprzedażą alkoholu (do czego wymagana jest koncesja) lub wytwarzanie z powierzonych materiałów – 8,5%;
– odpłatne zbycie praw majątkowych lub nieruchomości- 10%
– najem (o ile roczny dochód przekroczy 100 tys. zł) – 12,5%;
– prowadzenie parkingów i hoteli oraz wynajem samochodów – 17%;
– niektóre wolne zawody (głównie medyczne, a także tłumacze i nauczyciele udzielający lekcji prywatnie) – 20%.
Od przedsiębiorcy, wybierającego rozliczanie dochodów na zasadzie ryczałtu ewidencjonowanego, wymagane jest prowadzenie uproszczonej księgowości w postaci ewidencji przychodów na każdy rok podatkowy.
Nie ma obowiązku ewidencjonowania w niej kosztów, ponieważ przy tej formie opodatkowania nie mają one wpływu na wysokość podatku. Należy je jednak udokumentować na wypadek kontroli urzędu skarbowego.
Należy pamiętać, że obowiązek złożenia zeznania rocznego PIT-28 przypada wcześniej niż przy zasadach ogólnych, bo już 31 stycznia.
Karta podatkowa
Można jeszcze prościej, bo bez prowadzenia księgowości. Przedsiębiorca płaci w tym wariancie stały podatek, ustalony przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego na podstawie liczby mieszkańców w miejscu prowadzenia działalności, branży i liczby zatrudnionych.
Ten rodzaj podatku mogą płacić osoby zajmujące się usługami lub działalnością wytwórczo-usługową, handlem detalicznym żywnością i napojami bezalkoholowymi, wyrobami tytoniowymi i kwiatami, niektórymi artykułami nieżywnościowymi, gastronomią (pod warunkiem niesprzedawania alkoholu), transportem jednym pojazdem (taksówkarze) oraz usługami rozrywkowymi.
Należy jednak pamiętać, że przy każdej zmianie dotyczącej rodzaju prowadzonej działalności, zmiany miejsca prowadzenia czy zatrudnienia nowego pracownika, należy bezwzględnie przestrzegać terminów wyznaczonych na zawiadomienie Naczelnika Urzędu Skarbowego o tym fakcie. Niedotrzymanie terminu powoduje “wypadnięcie” z karty podatkowej i obowiązek opodatkowania dochodów na zasadach ogólnych za cały rok podatkowy.
Podatek od osób prawnych CIT
Podatnikami CIT są m.in. spółka z o.o., spółka akcyjna oraz spółki komandytowo-akcyjne.
Spółki zobowiązane są do zapłaty 19% lub 9% dochodu. Niższy podatek dotyczy przedsiębiorców, których wartość przychodu ze sprzedaży w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła 1,2 mln euro, pod warunkiem spełnienia pozostałych warunków wymienionych w przepisach.
Podatnik zobowiązany jest do prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz do wpłacania zaliczek – miesięcznie w terminie do 20 dnia każdego miesiąca roku podatkowego, kwartalnie do 20 dnia miesiąca następującego po rozliczanym kwartale lub w formie uproszczonej.
Podatek VAT
Podatek od towarów i usług, czyli VAT, to chyba najbardziej skomplikowana forma opodatkowania przedsiębiorców. Istnieje aż 6 stawek: 0% (preferencyjna), „zw”(dotyczy zwolnienia podmiotowego oraz przedmiotowego), “np” (oznacza, że produkt nie podlega opodatkowaniu), 5%, 8% i 23%.
Zawiłości prawne powodują, że niektóre bardziej skomplikowane rozliczenia wymagają uzyskiwania interpretacji podatkowych. Wielu drobnych przedsiębiorców korzysta więc ze zwolnienia podmiotowego, które przysługuje pod warunkiem uzyskania sprzedaży w poprzednim roku podatkowym nieprzekraczającej 200 000 zł. Należy przy tym pamiętać, że w pierwszym roku działalności limit liczony jest proporcjonalnie do okresu jej prowadzenia.
Ze zwolnienia nie mogą jednak korzystać wszyscy. Bez względu na osiągane dochody trzeba płacić VAT, gdy się jest prawnikiem, doradcą (z wyjątkiem doradców rolniczych) lub jubilerem. Podatnikami VAT muszą też być przedsiębiorcy dostarczający towary akcyzowe.
Podstawowa stawka VAT wynosi obecnie 23%. Najniższa, pięcioprocentowa, obejmuje najważniejsze produkty żywnościowe (pieczywo, nabiał, przetwory mięsne i soki), a także książki i specjalistyczne czasopisma. Zmniejszona stawka 8% stosowana jest np. w budownictwie mieszkaniowym, przy montażach czy remontach.
Istnieją jednak niezliczone wyjątki, więc do rozliczeń VAT niezbędny jest doświadczony księgowy, który zna wszystkie zawiłości tego podatku.
Podatek od nieruchomości
Przedsiębiorców posiadających nieruchomości, a więc grunty, budynki i ich części, w tym także te związane z prowadzeniem działalności (np. biura, sklepy) obowiązuje ponadto podatek od nieruchomości.
Wysokość stawek tego podatku jest inna dla różnych gmin. Jego wysokość określana jest w drodze uchwały rady gminy, z uwzględnieniem górnych granic stawek ogłaszanych przez Ministra Finansów.
Jeśli nieruchomość jest wykorzystywana do prowadzenia działalności, podatek ten można traktować jako koszt uzyskania przychodu. Rolę dowodu księgowego odgrywa wówczas decyzja organu podatkowego.
Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC)
Podatek od czynności cywilnoprawnych dotyczy umów, których przedmiotem są rzeczy i prawa majątkowe, znajdujące się na terenie Polski lub jeśli mieszczą się za granicą, a ich nabywca mieszka albo ma siedzibę w Polsce i zawarł umowę na terenie Rzeczpospolitej.
Trzeba go zapłacić m.in. przy ustanawianiu hipoteki, odpłatnego użytkowania, przy umowie depozytu nieprawidłowego oraz przy umowach spółek i ich zmian.
Z PCC zwolnione są ruchomości warte nie więcej niż 1000 zł oraz transakcje, w których jedna ze stron jest płatnikiem podatku VAT albo korzysta ze zwolnienia podmiotowego. Takie transakcje udokumentowane są fakturami i nie podlegają podatkowi PCC.
Z zasady podatek opłaca kupujący, obdarowany lub pożyczkobiorca. W przypadku spółek cywilnych, podatek od czynności cywilnoprawnych opłacany jest przez wspólników. Jeżeli umowa dotyczy innych spółek niż cywilna – opłacany jest przez spółki.
Podatek akcyzowy
Niektórzy przedsiębiorcy muszą także płacić podatek akcyzowy. Dotyczy to firm dokonujących obrotu paliwami, gazem, prądem, alkoholem, piwem, tytoniem, samochodami osobowymi, bronią, a także skórami futerkowymi.
Podatek od środków transportu
Jeśli jesteś właścicielem pojazdów, których dopuszczalna masa całkowita przekracza 3,5 t, jesteś zobowiązany do zapłaty podatku od środków transportu.
Ten rodzaj podatku należy płacić co roku – zazwyczaj do 15 lutego każdego roku podatkowego lub 14 dni po zakupie pojazdu, jeżeli został nabyty po wyznaczonym terminie. Podstawą opodatkowania jest liczba posiadanych środków transportowych, takich jak: samochody ciężarowe, autobusy czy przyczepy przekraczające dopuszczalną masę.
Obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został- zarejestrowany na terytorium Polski, nabyty lub dopuszczony ponownie do ruchu po upływie czasu, na jaki została wydana decyzja o czasowym wycofaniu tego pojazdu z ruchu.
Podatek u źródła
Podatek u źródła to podatek dochodowy (od osób prawnych PIT i od osób fizycznych CIT) pobierany przez płatników od niektórych dochodów (m.in. dywidendy, odsetki, należności licencyjne). Polski podatek u źródła pobierany jest przez płatników, którzy mają miejsce zamieszkania, siedzibę lub zagraniczny zakład w Polsce.
Podatków, o których powinien pamiętać przedsiębiorca jest wiele – a ich opłata zależy od wielu czynników. Dodatkowo przepisy podatkowe w Polsce ulegają nieustannym zmianom, które każdy podatnik powinien śledzić.
