Podatek od nieruchomości to danina, którą muszą uiszczać właściciele mieszkań, domów, garaży oraz działek. Kiedy dokładnie niezbędne jest opłacanie omawianego podatku? Ile wynosi podatek od nieruchomości oraz jakie są konsekwencje nieopłacenia podatku od nieruchomości? Na te i wiele innych pytań odpowiadamy w poniższym poradniku. Zapraszamy do lektury.
Z poniższego artykułu dowiesz się m.in.:
- kto musi płacić podatek od nieruchomości?
- od czego uzależniona jest wysokość podatku od nieruchomości?
- gdzie płaci się podatek od nieruchomości?
- co grozi za nieopłacenie podatku od nieruchomości?
Czym jest podatek od nieruchomości?
Podatek od nieruchomości to jeden z podatków lokalnych, za którego pobieranie, zgodnie z Ustawą o podatkach i opłatach lokalnych z 2 stycznia 1991 r. odpowiadają samorządy gminne. Do płacenia podatku od nieruchomości zobowiązane są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne (w tym również te, które nie posiadają osobowości prawnej), które stają się właścicielem gruntu, nieruchomości bądź obiektu budowlanego. Stawki podatku uzależnione są od tego, do jakich celów wykorzystuje się dany grunt bądź nieruchomość.
Jeżeli budynek, budowla bądź grunt jest współwłasnością bądź należy do dwóch bądź większej liczby podmiotów, wówczas obowiązek podatkowy ciąży na wszystkich posiadaczach bądź współwłaścicielach na zasadach solidarności.
Zobowiązanie solidarne polega na tym, że bez względu na liczbę współwłaścicieli bądź posiadaczy gruntu, budowli czy budynku, organ podatkowy ma prawo do żądania zapłaty podatku w pełnej wysokości od jednego, niektórych bądź wszystkich współwłaścicieli. Z kolei jeżeli podatek zostanie zapłacony w kwocie wyższej w porównaniu z udziałem w przedmiocie opodatkowania, wtedy współwłaścicielowi nieruchomości bądź gruntu przysługuje prawo do ubiegania się o odzyskanie nadpłaconej kwoty od pozostałych podatników w taki sposób, by wszyscy zapłacili podatek o wysokości dostosowanej do ich udziału w gruncie bądź budynku.
Jakie wyróżniamy podatki od nieruchomości?
Jakie są podatki od nieruchomości? Istnieje kilka typów tej daniny, które są wyszczególnione w stosownych regulacjach prawnych. Bez względu na to, o jakim typie podatku mowa, za jego uiszczanie zawsze muszą być odpowiedzialnie właściciele nieruchomości, użytkownicy korzystający z dzierżawy wieczystej czy posiadacze samoistni nieruchomości. W zależności od różnych czynników, inna będzie stawka podatku. Oto, jakie wyróżniamy typy podatków od nieruchomości:
- Podatek za grunt. Należy go opłacać prawie zawsze, gdy staniemy się właścicielem bądź współwłaścicielem gruntu, jednak są od tej zasady wyjątki. Podatku od gruntu nie trzeba płacić, jeśli jesteśmy właścicielem gruntów leżących pod wodami płynącymi i kanałami żeglownymi, a także jeśli znajdują się na nich pasy drogowe i drogi, obszary takie jak lasy czy użytki rolne a także użytki ekologiczne, nieużytki i działki przyzagrodowe należące do członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych. W przypadku lasów i użytków rolnych właściciele tego typu gruntów mają obowiązek uiszczania podatku leśnego oraz rolnego. Jedynym wyjątkiem od wspomnianej zasady jest sytuacja, w której na terenie lasu bądź pola prowadzona jest działalność gospodarcza. Wówczas właściciel ma obowiązek opłacania podatku od nieruchomości. Od czego zależy wysokość takiego podatku? Podstawowym czynnikiem jest przeznaczenie danego gruntu.
- Podatek za budynek. Ten rodzaj daniny dotyczy obiektów budowlanych, które są związane z gruntem - maja fundamenty i dach. Zaliczają się do nich budynki magazynowe, przemysłowe , handlowo-usługowe, biurowe, mieszkalne oraz niemieszkalne, szpitale i budynki opieki medycznej oraz szkoły. Podstawą opodatkowania jest tutaj powierzchnia użytkowa. Ważne jest, by mierzyć ją zgodnie z wytycznymi, czyli po wewnętrznej długości ścian wszystkich kondygnacji. Nie wlicza się jednak do tego klatek schodowych i wind. Jednocześnie trzeba pamiętać o konieczności uwzględniania takich elementów jak strych, suterena, garaż podziemny, poddasze użytkowe i piwnica. Jeśli wysokość pomieszczeń wynosi od 140 do 220 cm, wówczas należy ją obliczać jako 50 procent powierzchni mieszkalnej. Jeśli pomieszczenie jest niższe niż 140 centymetrów, wówczas nie uwzględnia się ich podczas procesu obliczania wysokości należnego podatku. Jeśli budynek jest dedykowany do prowadzenia działalności rolnej, leśnej, rybackiej bądź ma status zabytku, wówczas jego właściciel jest zwolniony z płacenia podatku.
- Podatek za budowlę. Co ciekawe, w polskich przepisach istnieje oddzielna definicja budynku i budowli. Za budowlę uważa się obiekty budowlane, które nie są budynkiem bądź obiektem małej architektury (np. przejściem dla pieszych, tunelem, linią kolejową czy pomnikiem). Obowiązek płacenia podatku od budowli spoczywa na osobach, które wykorzystują je do prowadzenia działalności gospodarczej. W tym przypadku mogą to być np. namioty bądź stragany. Wysokość podatku za budowlę uzależniona jest od tego, jaka jest wartość, którą przyjęto na potrzeby amortyzacji podatkowej (w przypadku metody liniowej). Z kolei gdy budowla nie jest amortyzowana, wówczas wartość rynkowa jest podstawą opodatkowania.
Od czego zależy wysokość podatku od nieruchomości?
Stawki podatków od nieruchomości są mocno zróżnicowane. Za ustalanie maksymalnych stawek podatku odpowiada minister finansów. Limity różnią się jednak w zależności od przeznaczenia poszczególnych nieruchomości.
Jeśli podczas roku podatkowego budynek bądź grunt zmienił swoje przeznaczenie, jego właściciel jest zobowiązany, aby powiadomić o tym urząd gminy bądź urząd miasta. Przykładem może być sytuacja, w której część nieruchomości, która dotychczas służyła wyłączenie do celów mieszkaniowych, zaczyna być użytkowana także do prowadzenia działalności gospodarczej.
Inne stawki obowiązują właścicieli domów czy mieszkań, a inne przedsiębiorców wykorzystujących lokale na cele związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Na wysokość podatku w dużym stopniu wpływa także powierzchnia użytkowa budynku bądź powierzchnia gruntu.
Od jakiej powierzchni należy zapłacić podatek od nieruchomości?
Wiele osób zastanawia się nad tym, od jakiej powierzchni trzeba płacić podatek od nieruchomości. Mianowicie: tę daninę płaci się od powierzchni użytkowej w przypadku budynków oraz od powierzchni, gdy jesteśmy właścicielem gruntu. Dodatkowo, stawki za metr różnią się w zależności od tego, do jakich celów wykorzystujemy daną nieruchomość.
Właściciele domów bądź mieszkań, którzy zaczynają wykorzystywać część nieruchomości na cele związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, powinni szczegółowo wyznaczyć ten obszar korzystając z deklaracji o formularzu DN-1. Jest to niezbędne, ponieważ w odniesieniu do nieruchomości dedykowanych do celów związanych z prowadzeniem firmy obowiązują inne stawki podatku.
Co do zasady niższe stawki obowiązują w przypadku gruntów bądź lokali przeznaczonych na cele mieszkaniowe, a inne, gdy budynek jest wykorzystywany do celów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Kto jest zobowiązany zapłacić podatek i jak można to zrobić?
Podatek od nieruchomości muszą płacić osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne (także te, które nie mają osobowości prawnej), które:
- stają się właścicielem nieruchomości bądź obiektu budowlanego,
- stają się posiadaczem samoistnym nieruchomości bądź obiektu budowlanego,
- stają się użytkownikiem wieczystym gruntu,
- stają się posiadaczem nieruchomości bądź ich części lub obiektów budowlanych lub ich części, które stanowią własność Skarbu Państwa bądź jednostki samorządu terytorialnego, pod warunkiem, że fakt posiadania wynika z podpisania umowy zawartej z właścicielem, Agencją Nieruchomości Rolnych lub też innego tytułu prawnego; jest jednak od tej reguły wyjątek mówiący o posiadaniu przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości.
Kiedy dokładnie powstaje obowiązek podatkowy? Pierwszego dnia miesiąca, który następuje po miesiącu, w którym doszło do nabycia nieruchomości lub rozpoczęło się wieczyste użytkowanie bądź posiadanie zależne. Z kolei gdy w ciągu roku zakończyła się budowa np. domu, wówczas obowiązek podatkowy pojawi się od początku roku następującego po roku, w którym budowa się zakończyła.
W jaki sposób i kiedy trzeba zapłacić podatek od nieruchomości? Osoby fizyczne mogą go opłacać w ratach - obowiązują następujące terminy: 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada danego roku. Za ustalanie wysokości podatku odpowiada urząd gminy bądź miasta, w którym leży dana nieruchomość.
Nie ma możliwości podzielenia płatności na raty, jeśli wysokość należnego podatku nie jest większa niż 100 zł. W takim przypadku trzeba zapłacić całą należność w terminie pierwszej raty, czyli 15 marca.
Z kolei właściciele firm płacą podatek co miesiąc za poszczególne miesiące - raty są proporcjonalne do czasu trwania obowiązku podatkowego. Termin płatności to dla okresu luty - grudzień 15-ty dzień miesiąca, zaś w styczniu to 31 stycznia.
Osobną kategorię stanowi podatek od sprzedaży nieruchomości przed upływem 5 lat. Warto wiedzieć, że w tym przypadku będzie można uniknąć konieczności opłacenia daniny, jeśli sprzeda się nieruchomość przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ją nabyto bądź wybudowano. Ważne jest jednak, by wszystkie uzyskane przychody zostały przeznaczone na cele mieszkaniowe.
Jakie są konsekwencje nieopłacenia podatku od nieruchomości?
Nieopłacanie w należnym terminie podatku od nieruchomości może nieść za sobą bardzo poważne konsekwencje finansowe. Organ podatkowy naliczy w związku z opóźnieniem odsetki ustawowe. Im dłużej będziemy zwlekać ze spłatą należnego podatku, tym wysokość kosztów będzie wyższa.
Dodatkowo, jeśli zwłoka będzie się mocno przedłużać, wówczas organ podatkowy może podjąć decyzję o skierowaniu sprawy do sądu. To z kolei sprawi, że zostanie wszczęta egzekucja komornicza, której towarzyszyć będzie naliczanie kolejnych - bardzo wysokich - kosztów.
Jeśli chcemy uniknąć kar finansowych, należy jak najszybciej złożyć w urzędzie tzw. czynny żal oraz uiścić wszystkie należności wraz z odsetkami - wówczas urzędnicy z pewnością zrezygnują z dalszych kroków.
