Odpowiednie wdrożenie wszystkich unijnych dyrektyw oraz reguł związanych z wdrażaniem funduszy unijnych to bardzo skomplikowany proces. Należy spełnić mnóstwo warunków i obostrzeń, aby instytucje unijne mogły pzekazać środki finansowe poszczególnym krajom. Dlatego też w Polsce stworzono rozbudowany system instytucji, z których każda realizuje odpowiedni zakres czynności. Jakie to instytucje? Jakie zasady i obowiązki dotyczą polskich urzędów oraz potencjalnych beneficjentów środków unijnych? Te zagadnienia omawiany w najnowszym artykule.
Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔ kto jest zaangażowany w proces wdrażania funduszy UE w Polsce;
✔ jakie zasady dotyczą ubiegania się o dotację;
✔ jakie obowiązki mają realizujacy projekty współfinansowanie ze środków UE.
W realizację każdego z programów zaangażowanych jest wiele instytucji. Na podstawie porozumień między nimi określa się zakres zadań i kompetencji. W ten sposób przekazywana jest nie tylko część zadań, ale jednocześnie odpowiedzialność za ich realizację.
I tak Instytucja Zarządzająca może powierzyć zadania Instytucjom Pośredniczącym, a te z kolei – Instytucjom Wdrażającym.
Instytucja Zarządzająca, jak sama nazwa wskazuje, odpowiada za zarządzanie programem, a więc za jego sprawną i poprawną realizację (w ujęciu ogólnym, ale również na poziomie poszczególnych projektów).
Jej kompetencje są bardzo szerokie. Są to między innymi takie zadania jak:
• opracowanie samego programu;
• wybór projektów do dofinansowania;
• zlecanie płatności na rzecz beneficjentów;
• weryfikację poprawności ponoszonych przez nich wydatków;
• całościowe monitorowanie postępów realizacji programu i weryfikacja osiąganych celów.
Rolę Instytucji Pośredniczącej pełnić mogą tylko i wyłącznie jednostki sektora finansów publicznych. Zakres jej obowiązków określany jest w umowie lub porozumieniu z Instytucją Zarządzającą. Mogą to być na przykład zadania związane z zarządzaniem i wdrażaniem części programu dotyczącej określonej tematyki, w której specjalizuje się dana instytucja (np. ochrona środowiska, rozwój przedsiębiorstw czy budowa dróg).
Funkcję Instytucji Wdrażającej mogą pełnić na przykład jednostki podległe ministerstwom, agencje rozwoju przedsiębiorczości czy rozwoju regionalnego. Instytucja Pośrednicząca może jej przekazać zadania z zakresu bezpośredniej obsługi procesu przyznawania dotacji czy kontroli realizacji projektów.
Osobnym organem, zaangażowanym w cały proces pracy nad funduszami unijnymi, jest Komitet Monitorujący. Jest on powoływany przez Instytucję Zarządzającą danym programem, a w jego skład wchodzą przedstawiciele rządu, samorządów oraz organizacji spoza administracji (ze świata nauki, organizacji pozarządowych czy partnerzy społeczni i gospodarczy). W posiedzeniach Komitetu Monitorującego mogą dodatkowo uczestniczyć w charakterze obserwatorów reprezentanci innych instytucji oraz przedstawiciele Komisji Europejskiej w charakterze doradców.
Posiedzenia Komitetu Monitorującego odbywają się w zależności od potrzeb, jednak nie rzadziej niż raz w roku. Jego szczegółowy skład, tryb pracy i zasady działania określa Instytucja Zarządzająca danym programem. Dodatkowo funkcjonuje przy nim sekretariat, który zapewnia obsługę prac Komitetu.
Komitet Monitorujący ma za zadanie w szczególności:
• wykonywać systematyczne przeglądy wdrażania programu w kontekście realizacji celów pośrednich i końcowych;
• analizować wszelkie kwestie mające wpływ na realizację programu;
• prezentować uwagi dotyczące wdrażania i ewaluacji programów, a także monitorować działania podjęte w ich następstwie;
• promować zasady partnerstwa;
• zatwierdzać metodykę i kryteria wyboru projektów, roczne i końcowe sprawozdania z wdrażania programów oraz propozycje Instytucji Zarządzającej programem dotyczące zmian programu.
Komitet Monitorujący może powoływać grupy robocze w celu omówienia wybranych kwestii z zakresu realizacji programu czy monitorowania działań. W celu rozwiązania skomplikowanych merytorycznie zagadnień może korzystać z opinii niezależnych ekspertów lub usług innych wyspecjalizowanych instytucji.
Nabory wniosków
Wnioski o dofinansowanie w ramach wszystkich programów operacyjnych przyjmowane są w cyklicznych naborach, publikowanych przez instytucje odpowiedzialne za przeprowadzanie konkursów. Informacje o przyjmowaniu wniosków można śledzić na bieżąco na oficjalnych stronach poszczególnych programów.
Na tych stronach umieszczane są również harmonogramy naborów wniosków, dzięki czemu można z wyprzedzeniem przeglądać nadchodzące terminy składania dokumentów. Przed tym należy jednak uważnie zapoznać się z kryteriami oceny projektów oraz katalogiem wskaźników obowiązkowych do monitorowania postępu rzeczowego projektów.
Jakie obowiązki mają realizujący projekty?
Korzystanie z dotacji unijnych wiąże się z licznymi obowiązkami. Inwestycję należy realizować zgodnie ze złożonym wnioskiem, przestrzegać terminów oraz rozliczyć ją w prawidłowy sposób.
Podpisanie umowy o dofinansowanie
Każdy złożony wniosek poddawany jest ocenie. Jeśli projekt zostanie zakwalifikowany do objęcia wsparciem, wnioskodawca otrzymuje oficjalne pismo potwierdzające przyznanie dofinansowania na realizację projektu. Następnie dochodzi do podpisania umowy pomiędzy wnioskodawcą a Instytucją Zarządzającą.
W piśmie podmiot zarządzający określa listę dokumentów niezbędnych do podpisania umowy, które należy zebrać w podanym terminie. Wykaz dokumentów może różnić się w zależności od typu realizowanego projektu i rodzaju podmiotu reprezentowanego przez wnioskodawcę. W większości są to co najmniej:
• dokumenty rejestrowe przedsiębiorstwa (wyciąg z CEIDG, odpis z KRS, zaświadczenie o nadaniu NIP i REGON);
• kopia umowy o prowadzenie rachunku bankowego;
• aktualne zaświadczenia o niezaleganiu z należnościami publicznymi (czyli na przykład ze składkami ZUS czy podatkami);
• dokumenty potwierdzające ustanowienie zabezpieczenia prawidłowej realizacji umowy (na przykład weksel, gwarancja bankowa, poręczenie).
Umowa o dofinansowanie określa zobowiązania i uprawnienia, harmonogram realizacji projektu oraz jego budżet. Jej przedmiotem jest realizacja projektu zgodnie z wnioskiem o dofinansowanie (który jest dołączany do umowy jako załącznik). Każda zmiana w umowie musi zostać najpierw zatwierdzona przez instytucję, która podpisała umowę o dofinansowanie.
Kwalifikowalność wydatków
W trakcie realizacji projektu należy przykładać szczególną uwagę do wydatków, jakie się ponosi. Nie każdy wydatek związany z projektem może zostać dofinansowany.
Do każdego programu i rodzaju dotacji przypisany jest katalog tak zwanych kosztów kwalifikowalnych – należy się z nim zapoznać już na etapie sporządzania wniosku. Każdy wydatek spoza katalogu musi zostać sfinansowany ze środków własnych.
Kwalifikowalność wydatku sprawdzana jest na etapie oceny wniosku. Wtedy też urzędnicy sprawdzają, czy jest on zgodny z programem operacyjnym, niezbędny do realizacji projektu i efektywny.
Pozytywna ocena wniosku i przyznanie dofinansowania na realizację projektu nie oznacza wcale, że wszystkie przedstawione do refundacji wydatki kwalifikują się do współfinansowania. W trakcie realizacji projektu wydatki podlegają dodatkowemu sprawdzeniu pod kątem tego:
• czy zostały rzeczywiście poniesione;
• czy były przewidziane we wniosku;
• czy były poniesione zgodnie z prawem;
• czy były poniesione zasadnie i efektywnie;
• jak je udokumentowano.
Dofinansowanie projektu unijnego wiąże się z tym, że pieniądze na jego realizację pochodzą ze środków publicznych. A to z kolei pociąga za sobą pewne konsekwencje dotyczące wyboru dostawców towarów i usług.
Każdy podmiot otrzymujący dofinansowanie zobowiązuje się do tego, że wydatki ponoszone będą z zachowaniem zasady uczciwej konkurencji, efektywności, jawności i przejrzystości. Deklaruje również, że dołoży wszelkich starań w celu uniknięcia konfliktu interesów.
W praktyce oznacza to, że podmiotu zobowiązane ustawowo do stosowania prawa zamówień publicznych, dokonują wyboru dostawców zgodnie z tymi przepisami. Prywatni przedsiębiorcy, którzy nie mają tego typu ograniczeń, muszą jednak wprowadzić pewne zmiany w sposobie dokonywania zakupów.
Sposób finansowania
Struktura finansowania zależy od rodzaju podmiotu korzystające ze wsparcia oraz specyfiki projektu.
Dofinansowane mogą być tylko i wyłącznie tak zwane koszty kwalifikowane. Dla każdego programu i typu projektu określany jest osobny katalog tego typu kosztów. Każde działanie finansowane wydatków nieznajdujących się na liście kosztów kwalifikowanych musi zostać opłacone ze środków własnych.
W projektach, w których występuje pomoc publiczna, wymagana jest partycypacja (poprzez wniesienie tak zwanego wkładu własnego) podmiotów je realizujących.
Beneficjenci otrzymują dofinansowanie w postaci:
• refundacji – wsparcie finansowe to zwrot całości lub części rzeczywiście poniesionych wydatków, które realizator projektu sfinansował z własnych środków;
• zaliczki – wypłacanej na poczet planowanych wydatków.
Ostatecznie środki rozliczane są na podstawie dokumentów wskazujących na faktyczne i prawidłowo poniesione wydatki.
Kontrola projektu
Realizacji każdego projektu współfinansowanemu z funduszy unijnych towarzyszy obowiązkowa kontrola, wykonywana w trakcie trwania, po zakończeniu lub w trakcie tak zwanego okresu trwałości projektu. Poprzedza ona ostateczne rozliczenie inwestycji. Przeprowadza ją instytucja, z którą podpisano umowę o dofinansowanie projektu.
Każdy projekt może podlegać kontroli:
• wniosków o płatność pod kątem formalnym i rachunkowym, sprawdzeniu podlegają także kwestie kwalifikowalności wydatków ujęte we wniosku do refundacji lub rozliczenia;
• dokumentacji oraz zakresu rzeczowego projektu w miejscu jego realizacji lub w siedzibie firmy (może być prowadzona w trakcie, na zakończeniu lub po zakończeniu realizacji inwestycji);
• kompletności oraz zgodności z procedurami całej dokumentacji dotyczącej realizacją projektu;
• trwałości (prowadzona po zakończeniu realizacji projektu) pod kątem tego, czy w projekcie nie zaszły niedozwolone modyfikacje.
W sytuacji, gdy beneficjent prowadzi więcej niż jeden projekt (nawet w różnych programach) lub gdy realizował projekty w poprzedniej perspektywie finansowej – przeprowadzane są również tak zwane kontrole krzyżowe.
W ramach takiej kontroli sprawdzane jest, czy w ramach kilku projektów nie były finansowane te same wydatki. Jest ona przeprowadzana bez bezpośredniego uczestnictwa podmiotu realizującego projekt, który może się o niej dowiedzieć na przykład, gdy zostanie poproszony o oświadczenie o niewspółfinansowaniu projektu z innych instrumentów finansowych Unii Europejskiej albo o przedłożenie konkretnych dowodów do weryfikacji (gdy zachodzi podejrzenie podwójnego finansowania).
Projekt może zostać poddany również innym kontrolom lub audytom, które mogą być realizowane bezpośrednio przez:
• Komisję Europejską;
• Europejski Trybunał Obrachunkowy;
• Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych;
• Instytucję Audytową;
• Urzędy Kontroli Skarbowej;
• Najwyższą Izbę Kontroli.
Po zakończeniu kontroli lub audytu sporządza się tak zwaną informację pokontrolną, raport z audytu lub inny, podobny dokument. W przypadku wykrycia uchybień lub konieczności usprawnienia pewnych kwestii, podmiot realizujący projekt otrzyma zalecenia pokontrolne, które będzie musiał wypełnić w określonym w dokumencie terminie. Konsekwencją stwierdzenia nieprawidłowości podczas kontroli może być również konieczność zwrotu części lub całości dofinansowania.
Sprawozdawczość, rozliczenie projektu i dokumentacja
O postępach w realizacji projektu należy regularnie informować instytucję, z którą podpisano umowę o dofinansowanie. Takie sprawozdania stanowią integralną część wniosku o płatność, który należy przygotować na specjalnym formularzu.
Jak często należy składać sprawozdania z realizacji projektu?
Jest to określone w umowie, najczęściej jest to minimum raz na kwartał. Na szczęście przekazuje się je tylko w formie elektronicznej, co znacznie ułatwia dopełnienie wszelkich formalności.
Co umieszcza się w sprawozdaniach?
Informuje się stosowną instytucję o:
• podejmowanych działaniach;
• uzyskiwanych efektach;
• ponoszonych wydatkach;
• planie działań na okres poprzedzający złożenie kolejnego wniosku.
Wniosek o płatność stanowi podstawę do wypłaty przyznanego beneficjentowi dofinansowania w formie zaliczki lub refundacji (częściowej albo całkowitej).
Wiele czynności związanych z realizacją projektu realizuje się za pośrednictwem Centralnego Systemu Teleinformatycznego (CST). Są to:
• tworzenie wniosku o płatność oraz przesłanie go do odpowiedniej instytucji (aby ta dokonała jego weryfikacji);
• prowadzenie korespondencji;
• przekazanie harmonogramu realizacji projektu;
• ewidencja informacji o zamówieniach publicznych realizowanych w ramach projektu, danych dotyczących personelu projektu oraz uczestników projektu.
Listę osób uprawnionych do wykonywania czynności w imieniu beneficjenta załącza się do umowy o dofinansowanie.
Wniosek o płatność weryfikowany jest pod kątem:
• zgodności z założeniami przedstawionymi we wniosku o dofinansowanie;
• poprawności ponoszonych wydatków.
Jeśli zostaną w nim znalezione błędy lub niejasności, należy go uzupełnić lub poprawić. Jeśli projekt jest realizowany niezgodnie z założeniami opisanymi we wniosku, nie został osiągnięty zamierzony cel lub nie dochowano obowiązujących procedur (na przykład związanych z wyborem dostawców lub usługodawców) – dofinansowanie (w całości lub w części) trzeba będzie zwrócić.
Kiedy występuje się o płatność?
O płatność występuje się w sytuacji:
• wnioskowania o przekazanie zaliczki na realizację projektu lub refundację już poniesionych kosztów;
• chęci rozliczenia otrzymanej zaliczki;
• rozliczania wydatków zapisanych w budżecie (dotyczy jednostek sektora finansów publicznych).
Kalkulując wysokość zaliczki, należy uwzględnić koszty, jakie planuje się ponieść podczas wykonywania działań w okresie poprzedzającym złożenie kolejnego wniosku. Jednocześnie należy również brać pod uwagę limity wysokości zaliczki określone w umowie o dofinansowanie.
W przypadku wniosków mających na celu rozliczenie już poniesionych kosztów należy:
• w części finansowej przedstawić zestawienie wydatków, odnosząc je do szczegółowego budżetu z wniosku o dofinansowanie;
• załączyć kopie dokumentów księgowych potwierdzających poniesienie tych wydatków.
Podczas realizacji projektu należy zbierać wszelkie związane z nim dokumenty. Będą one załączane do kolejnych wniosków o płatność (aby otrzymać wypłatę przyznanego dofinansowania) lub trzeba je będzie okazać podczas kontroli.
Jakie dokumenty należy gromadzić?
Są to takie wszelkie dokumenty potwierdzające nabycie i instalację środków trwałych, budowę obiektów czy skorzystanie z usług przewidzianych w projekcie:
• faktury i potwierdzenia przelewów;
• protokoły przekazania towarów, odbioru zleconych prac czy wykonania usług.
Jeśli w ramach projektu zostali zatrudnieni pracownicy, należy posiadać również pełną dokumentację, które potwierdza przeprowadzenie obiektywnego procesu rekrutacji, zawarcie umów, a także wywiązywanie się z zobowiązań wobec pracowników, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Skarbu Państwa. Konieczność posiadania takich dokumentów nie jest uzależniona od tego, czy wynagrodzenie zatrudnionych osób podlegało dofinansowaniu.
Każdy dokument księgowy należy oznaczyć w sposób jednoznacznie przypisujący go do danego projektu (na przykład pieczątką z taką informacją). Wprowadzenie takiego obowiązku ma na celu zapobieżenie próbom wykorzystania tego samego dokumentu do uzyskania refundacji w kilku projektach.
Wszystkie dokumenty związane z realizacją danego projektu należy księgować tak, aby umożliwić ich szybką, łatwą i jednoznaczną identyfikację. Taki sposób prowadzenia ewidencji nazywa się odrębną ewidencją księgową i może być realizowany poprzez wprowadzenie jednolitego oznakowania dofinansowanych pozycji albo ujmowanie ich na specjalnie w tym celu utworzonych kontach.
Wszystkie płatności w ramach projektu są dokonywana za pośrednictwem konta bankowego, które wskazano w umowie o dofinansowanie.
Promocja i oznakowanie projektów
Każdy podmiot realizujący projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej musi spełnić wynikający z tego faktu obowiązek informacyjny. Oznacza to, że należy:
• przy okazji wszystkich działań informacyjnych i promocyjnych w trakcie realizacji projektu podawać informacje o dofinansowaniu;
• oznakować we właściwy sposób dokumenty przeznaczone do publikacji oraz dla uczestników projektu, a także miejsce realizacji projektu i stronę www (jeśli taką posiada).
Takie obowiązkowe oznakowanie musi zawierać:
• znak Funduszy Europejskich, z nazwą programu operacyjnego, z którego realizowany jest projekt;
• znak UE, z nazwą funduszu, z którego projekt otrzymał dofinansowanie.
Zasady promocji i oznakowania projektów są szczegółowo opisane w każdym programie. Opis obowiązków dotyczących informacji i promocji można znaleźć także w Poradniku Beneficjenta oraz w Księdze identyfikacji wizualnej znaku marki Fundusze Europejskie i znaków programów polityki spójności na lata 2014 – 2020.
Trwałość projektu
Zakończenie realizacji projektu wcale nie oznacza, że wszystkie obowiązki wynikające z otrzymania unijnego wsparcia zostały wypełnione.
W niektórych sytuacjach obowiązuje tak zwany okres trwałości, a więc czas, kiedy należy zachować w niezmienionej formie i wymiarze efekty projektu, których osiągnięcie zadeklarowano we wniosku. Ma to miejscu, jeśli w ramach projektu:
• kupowano środki trwałe;
• budowano obiekty lub instalacje;
• zatrudniano pracowników.
Standardowo okres trwałości projektu wynosi 5 lat, a dla mikro, małych i średnich firm – 3 lata.
Okres trwałości liczony jest od daty płatności końcowej dotacji.
Kiedy ma miejsce naruszenie zasady trwałości?
Następuje ono w sytuacji gdy w okresie jej trwania:
• zaprzestaniesz działalności produkcyjnej;
• element współfinansowanej infrastruktury zmieni właściciela, co da przedsiębiorstwu lub podmiotowi publicznemu nienależne korzyści;
• nastąpi istotna zmiana wpływająca na charakter projektu, jego cele lub warunki realizacji, która mogłaby doprowadzić do naruszenia jego pierwotnych założeń.
W przypadku inwestycji infrastrukturalnych i produkcyjnych zasada trwałości może również zostać naruszona, gdy w okresie 10 lat od daty płatności końcowej dotacji działalność produkcyjna zostanie przeniesiona poza obszar Unii Europejskiej. Zasada ta nie ma jednak zastosowania wobec mikro, małych i średnich firm.
Niezachowanie trwałości projektu może skutkować koniecznością zwrotu otrzymanych środków, wliczając w to również odsetki liczone jak dla zaległości podatkowych.
Po zakończeniu projektu, przez okres wskazany w umowie o dofinansowanie, należy w siedzibie podmiotu, który realizował projekt, przechowywać pełną dokumentację. Wiąże się to również z obowiązkiem udostępniania wglądu w dokumentację instytucji, która udzieliła wsparcia, Instytucji Zarządzającej programem, z którego ono pochodziło oraz przedstawicielom UE.
W jaki sposób oceniane są wnioski o dofinansowanie?
Każdy projekt przechodzi dwa stopnie oceny: formalną oraz merytoryczną. Wsparcie z Funduszy Europejskich mogą otrzymać jedynie projekty, które otrzymały pozytywną ocenę w obu tych kategoriach.
Projekty do dofinansowania mogą być wybierane w trybie konkursowym lub pozakonkursowym, w zależności od programu operacyjnego.
Ocena projektów dokonywana jest według karty oceny projektu. Jest ona dostępna na stronie instytucji, która prowadzi ocenę projektu. Przed przystąpieniem do pisania wniosku o dofinansowanie warto sprawdzić zamieszczone w niej kryteria.
Ocena formalna
Jest prowadzona w “trybie zerojedynkowym”. Aby pozytywnie przejść etap oceny formalnej wniosku, musi on spełnić wszystkie kryteria. Niektóre błędy lub braki formalne we wniosku można uzupełnić w trakcie trwania oceny. O tym, co i do kiedy należy poprawić, informuje na piśmie instytucja oceniająca projekt.
Kryteria formalne oceny wniosku mogą obejmować sprawdzenie:
• czy wniosek został dostarczony w określonym terminie i do właściwej instytucji;
• czy wniosek został wypełniony na obowiązującym formularzu, a także zgodnie z instrukcją i w języku polskim;
• czy beneficjent (i partnerzy) jest zgodny z dopuszczonymi typami beneficjentów uprawnionymi do ubiegania się o wsparcie w ramach danego konkursu;
• czy wnioskujący o dofinansowanie nie jest wykluczony z możliwości otrzymania dofinansowania (na przykład z uwagi na jakieś nadużycia finansowe związane ze środkami unijnymi);
• czy beneficjent oraz jego partnerzy projektowi są zgodni z kryteriami określonymi w rozporządzeniach dotyczących udzielania pomocy publicznej;
• czy planowane działania są zgodne między innymi z typem projektów przewidzianych do wsparcia w programie i regulaminie konkursu, zasięgiem geograficznym programu oraz politykami horyzontalnymi UE;
• czy wniosek jest kompletny (czy złożono wymaganą liczbę egzemplarzy wniosku, na wszystkich wymaganych nośnikach, poprawnie wypełniono wymagane pola, załączono wszystkie wymagane załączniki);
• czy wniosek jest zgodny w zakresie kwalifikowalności wydatków;
• czy prawidłowo obliczono poziom dofinansowania.
Po zakończeniu oceny formalnej wniosku ubiegający się o dofinansowanie otrzymuje pismo z informacją o jej wyniku (zakwalifikowaniu do oceny merytorycznej lub odrzuceniu). Jeśli wniosek został odrzucony na tym etapie, w piśmie zostaną wskazane przyczyny takiej decyzji oraz informacja o możliwości odwołania się od niej.
Ocena merytoryczna
Po uzyskaniu pozytywnej oceny na etapie oceny formalnej poddawane są następnie ocenie merytorycznej. Polega ona najczęściej na przyznaniu punktowej oceny stopnia spełnienia określonego przez Instytucję Zarządzającą programem (oraz zatwierdzonych przez Komitet Monitorujący) wybranego kryterium.
Projekt zostaje oceniony pozytywnie, jeśli uzyska określony w regulaminie konkursu minimum punktowe.
Przy ocenie projektu brane pod uwagę są:
• wykonalność techniczna, finansowa i instytucjonalna;
• realność wskaźników;
• trwałość projektu.
Ocenie podlega też stopień oddziaływania projektu na kwestie istotne dla poszczególnych obszarów wsparcia programu, czyli na przykład:
• czy w wyniku jego realizacji zostaną wprowadzone innowacje;
• jaka liczba osób z problemami na rynku pracy zostanie objęta wsparciem.
W niektórych konkursach projektów wprowadzane są dodatkowe kryteria. Mają pomóc w wyłonieniu projektów odpowiadających w jak największym stopniu celom danego programu. Weryfikuje się je jedynie w tych projektach, które pozytywnie oceniono na etapie oceny formalnej i merytorycznej. Mogą dotyczyć:
• zakresu oddziaływania projektu, promując np. te o znaczeniu międzynarodowym;
• liczby lub specyfiki osób, dla których zostaną stworzone miejsca pracy, np. promując osoby niepełnosprawne, długotrwale bezrobotne lub w określonym wieku;
• terminu zakończenia realizacji projektu, promując na przykład te, które zostaną zakończone w okresie 2 lat.
Ocenione pozytywnie pod kątem merytorycznym projekty są umieszczane na tak zwanej liście rankingowej w kolejności od tych, które uzyskały największą liczbę punktów.
