Spółka cicha to nienazwana umowa między wspólnikami, w przypadku których jeden jest przedsiębiorcą prowadzącym spółkę, a drugi inwestorem. To właśnie on jest tzw. wspólnikiem cichym, którego istnienia z reguły nie ujawnia się kontrahentom. Sprawdźmy, jak w praktyce wygląda proces utworzenia spółki cichej oraz to, jak wygląda jej opodatkowanie.
Z niniejszego artykułu dowiesz się między innymi tego:
- czym jest spółka cicha?
- jakie są wady i zalety prowadzenia cichej spółki?
- w jaki sposób opodatkowana jest spółka cicha?
- w jakich sytuacjach i dla kogo otworzenie spółki cichej będzie opłacalne?
W ramach ciekawostki warto wiedzieć, że spółki ciche nie podlegają rejestracji w żadnych rejestrach, a co za tym idzie nie otrzymują odrębnego numeru NIP i REGON. Działają zatem w taki sposób, w jaki firma została zarejestrowana przez wspólnika jawnego. Umowa spółki cichej reguluje natomiast to, że wspólnik cichy zobowiązany jest do wniesienia określonego wkładu do spółki.
Spółka cicha - co to?
Spółka cicha to jak już wspomniano forma, która nie jest uregulowana prawnie.
Opisuje ją paragraf 1 art. 353 Kodeksu Cywilnego odnoszący się do swobody umów, zgodnie z którym: "strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie, ani zasadom współżycia społecznego".
W praktyce zatem cicha spółka to rozwiązanie, w którym wspólnik cichy wnosi wkład majątkowy do przedsiębiorstwa dzięki czemu staje się uczestnikiem zysków wspólnika jawnego. W tym miejscu należy podkreślić także to, że wspólnik cichy nie tylko nie ujawnia się na zewnątrz, ale nie zyskuje również praw do majątku spółki. Mimo zawarcia umowy spółki cichej nie dochodzi zatem między wspólnikami do utworzenia jakiegokolwiek rodzaju wspólnoty (ani majątkowej, ani rzeczowej, ani osobowej). Co jeszcze warto wiedzieć zamierzając zawrzeć umowę spółki cichej? Istotne jest także to, że to do wspólnika jawnego należy prowadzenie wszelkich spraw spółki, zawieranie umów, czy reprezentowanie jej przed kontrahentami. Co więcej, ze wspólnika cichego zostaje zdjęta, także odpowiedzialność za zobowiązania spółki wobec wierzycieli.
W jaki sposób powołana do życia zostaje spółka cicha? Otóż, podstawą jest w tym przypadku rejestracja działalności gospodarczej przez wspólnika jawnego, ponieważ dopiero wówczas może dojść do podpisania stosownej umowy przez wspólnika cichego. Określa ona wszystkie najważniejsze kwestie, czyli między innymi zobowiązanie wspólnika cichego do wniesienia wkładu do spółki, czy jasne określenie podziału późniejszych zysków.
Umowa ta powinna zostać zatem zawarta w formie pisemnej, ponieważ jest to dokument powołujący spółkę cichą w celu osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego. Istotne jest także to, że o ile rolę wspólnika jawnego może pełnić jedynie przedsiębiorca, to w roli wspólnika cichego może występować zarówno drugi przedsiębiorca, jak i osoba fizyczna będąca inwestorem.
Jakie zalety i wady posiada spółka cicha?
Spółka cicha to forma, która posiada wady i zalety. Wśród niewątpliwych plusów wymienić należy z pewnością brak ograniczeń podmiotowych oraz przedmiotowych wspólnika cichego. Może nim być zarówno osoba fizyczna, jak i przedsiębiorca, a przedmiot wkładu może sprowadzać się zarówno do kapitałów pieniężnych, jak i nieruchomości, czy rzeczy ruchomych. Po stronie korzyści wymienić należy także to, że wspólnik cichy nie odpowiada za zobowiązania spółki oraz nie prowadzi jej spraw, ponieważ zajmuje się nimi wspólnik jawny. Zarówno wspólnik cichy, jak i wspólnik jawny mogą korzystać także na zachowaniu anonimowości źródła dokapitalizowania działalności gospodarczej, ponieważ wniesienie wkładu odbywa się na podstawie umowy spółki cichej. Poza tym zaletą może być to, że umowa spółki cichej może być zawierana wielokrotnie z różnymi podmiotami.
Jakie wady posiadają spółki ciche? Otóż, z punktu widzenia wspólnika cichego wymienić należy wniesienie wkładu, który może zostać utracony przez wspólnika jawnego prowadzącego sprawy spółki. Istotne jest także to, że wspólnik cichy nie może firmować sukcesu odniesionego przez spółkę, a co za tym idzie budować własnej renomy. Pozostaje bowiem wspólnikiem cichym, który nie tylko nie działa we własnym imieniu, ale nie korzysta również ze wzrostu majątku spółki oraz nie uczestniczy w jego ewentualnym podziale. Wspólnik jawny jako minus może traktować możliwość dokonywania nadużyć, czyli wprowadzania do spółki środków pochodzących z działalności nielegalnej. Ponadto zarówno będąc wspólnikiem jawnym, jak i wspólnikiem cichym wadą może być brak odpowiednich regulacji prawnych regulujących nie tylko zawarcie umowy spółki cichej, ale również jej funkcjonowanie. W efekcie pojawia się ryzyko traktowania cichej spółki jako umowy pożyczki, czy spółki cywilnej.
Jak wygląda opodatkowanie spółki cichej?
Jako, że spółka cicha jest przykładem umowy nienazwanej, a co za tym idzie brakuje szczegółowych regulacji odnoszących się do jej działalności istotne stają się zasady opodatkowania. Podatki, którym podlega spółka cicha różnią się w praktyce w kontekście obu wspólników.
Wspólnik jawny czyli przedsiębiorca podlega bowiem opodatkowaniu zgodnie z wybraną wcześniej formą zarejestrowanej przez siebie działalności gospodarczej. W praktyce jest to z reguły zatem podatek liniowy bądź skala podatkowa. Jakie podatki płaci drugi wspólnik w spółce cichej? Otóż, jest to uzależnione od jego rodzaju, ponieważ jeżeli jest on przedsiębiorcą to wszystkie dochody opodatkowuje w ramach własnej działalności gospodarczej. Jeżeli jednak wspólnik cichy nie jest przedsiębiorcą to uzyskane przez niego zyski podlegają opodatkowaniu jako przychody z kapitałów pieniężnych.
Dla kogo spółka cicha będzie najlepszym rozwiązaniem?
Spółka cicha to rozwiązanie, które może być opłacalne w wielu różnych sytuacjach. Będąc wspólnikiem jawnym można bowiem nie tylko uzyskać dokapitalizowanie przedsiębiorstwa, ale pozostawić sobie również prawo do wyłącznego zarządzania firmą. Nie ma bowiem konieczności przenoszenia udziałów na rzecz drugiego wspólnika. Udział wspólnika cichego dysponującego majątkiem rzeczowym w cichej spółce może być natomiast okazją do znalezienia atrakcyjnej inwestycji, która przyniesie wysoki zwrot z kapitału. Istotne w tym przypadku jest nie tylko to, że wspólnik cichy nie musi prowadzić spraw spółki, a co za tym idzie mieć rozeznania w danej branży, ale również to, że nie ponosi odpowiedzialności za jej zobowiązania. Zarządzanie firmą pozostaje bowiem po stronie wspólnika jawnego, na którego zarejestrowana jest działalność.
Podsumowując, należy zdawać sobie sprawę z tego, że spółka cicha to rozwiązanie, które posiada zarówno zalety, jak i wady. Chcąc ją powołać warto wcześniej dokładnie przeanalizować wszystkie istotne aspekty.
