Akt o usługach cyfrowych, czyli Digital Services Act (DSA) to nowy dokument, który reguluje aspekty związane m.in. z bezpieczeństwem, prywatnością i dezinformacją w przestrzeni wirtualnej. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej temu ważnemu aktowi prawnemu, analizując jego kluczowe założenia i obowiązki, jakie nakłada na platformy internetowe.
W poniższym artykule dowiesz się między innymi:
- Co to jest Digital Services Act i kogo dotyczy?
- Jakie regulacje i obowiązki nakłada na dostawców usług?
- Jakie są sankcje za złamanie przepisów DSA?
Czym jest Digital Services Act?
5 lipca 2022 r. Parlament Europejski przyjął Akt o usługach cyfrowych (ang. Digital Services Act, DSA) oraz Akt o rynkach cyfrowych (ang. Digital Market Act, DMA), które weszły oficjalnie w życie 17 lutego 2024 roku. Oba dokumenty są niejako odpowiedzią na społeczne i gospodarcze skutki (rozwoju) przemysłu technologicznego i cyfrowego. W związku z przełomowymi zmianami, które wprowadzają powyższe dokumenty, można spotkać się ze stwierdzeniem, że jest to współczesna Konstytucja Internetu.
Pomimo wprowadzenia wielu koniecznych zmian dotyczących usług cyfrowych, przedsiębiorcy muszą zmierzyć się również z licznymi, nowo nałożonymi obowiązkami, o których dowiesz się w dalszej części niniejszego artykułu.
Akt o Usługach Cyfrowych — przyczyny wprowadzenia
Wprowadzenie Aktu o Usługach Cyfrowych miało na celu zarówno dostosowanie prawa do realiów współczesnego cyfrowego świata, jak i zapewnienie ochrony interesów konsumentów oraz przedsiębiorców działających w obszarze usług internetowych.
Przede wszystkim, Polska jako członek UE, musiała się dostosować do wprowadzonych dyrektyw Unii Europejskiej. Znaczący wzrost znaczenia usługi internetowych oraz handlu elektronicznego wymagał stworzenia odpowiednich ram prawnych, które mogłyby zapewniać bezpieczeństwo i ochronę praw zarówno konsumentów, szczególnie małoletnich, jak i samych przedsiębiorców.
DSA miało również na celu ułatwienie przedsiębiorcom prowadzenia działalności gospodarczej w obszarze usług cyfrowych poprzez zwalczanie dezinformacji oraz nielegalnych treści. Uregulowanie zasad funkcjonowania oraz praw i obowiązków zarówno firm, jak i klientów miało przyczynić się do wzrostu zaufania i bezpieczeństwa korzystających z usług elektronicznych.
DSA – kogo dotyczy?
Akt o usługach cyfrowych (DSA) skupia się na przedsiębiorcach świadczących usługi online o charakterze pośredniczącym. Bez znaczenia jest jednak miejsce siedziby dostawców usług. DSA ma zastosowanie do usług pośrednich, oferowanych odbiorcom, którzy mają siedzibę lub znajdują się w Unii.
DSA obejmuje:
- usługi pośrednictwa oferujące infrastrukturę sieciową;
- usługi hostingowe i chmurowe;
- platformy internetowe skupiające sprzedawców i konsumentów;
- wyszukiwarki internetowe;
- portale społecznościowe;
- bardzo duże platformy internetowe stwarzające szczególne ryzyko rozpowszechniania nielegalnych treści oraz wyrządzania szkód społecznych.
Co reguluje Digital Services Act (DSA)?
Akt o Usługach Cyfrowych porusza kwestie dotyczące świadczenia usług pośrednich (dostawców usług online) na rynku wewnętrznym i dotyczy kilku płaszczyzn:
- radzenia sobie z nielegalnymi treściami, które są przesyłane lub zamieszczane przez użytkowników na różnych platformach;
- sprecyzowania sytuacji, w jakich przedsiębiorstwa mogą blokować lub usuwać treści użytkowników Internetu w oparciu o konkretnie wskazane warunki;
- zapewnienia transparentności w działaniach dużych platform.
Z jednej strony większe firmy działające w Internecie mogą liczyć na dodatkową ochronę i zabezpieczenie, z kolei małe przedsiębiorstwa zostały wyłączone z konieczności zastosowania nowych przepisów.
DSA – obowiązki dla mikro, małych i średnich przedsiębiorców
Część obowiązków wynikających z przyjętych rozporządzeń dostosowano do wielkości działalności dostawcy. Niektóre z nich nie dotyczą mikro i małych przedsiębiorstw, a niektóre bardzo dużych platform internetowych oraz bardzo dużych wyszukiwarek internetowych (które mają średnią liczbę miesięcznie aktywnych odbiorców usługi w Unii wynoszącą co najmniej 45 mln). Poniżej przedstawiamy najważniejsze przepisy dla tych o mniejszej skali.
DSA – obowiązki dla dużych platform internetowych
Poniżej przedstawiono niektóre z nałożonych obowiązków nałożonych na duże platformy internetowe w związku z aktem o usługach cyfrowych:
- Ochrona małoletnich w internecie. DSA nakłada na platformy cyfrowe obowiązek szczególnej ochrony małoletnich w środowisku internetowym. Ma to na celu zapobieganie dostępowi nieodpowiedniej treści oraz działaniom szkodliwym dla dzieci i młodzieży. Przepis obejmuje zakaz prezentowania reklam opartych na profilowaniu, jeżeli z wystarczającą pewnością można stwierdzić, że odbiorcą usług jest małoletni.
- Platformy internetowe muszą posiadać wewnętrzny system rozpatrywania skarg, który umożliwia użytkownikom zgłaszanie naruszeń elektronicznie oraz bezpłatnie.
- Informowanie o możliwości pozasądowego rozstrzygania sporów. Firmy muszą zapewnić informacje na temat możliwości korzystania przez odbiorców usługi z pozasądowego rozstrzygania sporów na interfejsie internetowym.
- Umożliwienie dokonywania priorytetowych zgłoszeń treści bezprawnych przez zaufane podmioty sygnalizujące. Status „zaufanego podmiotu sygnalizującego” ma być przyznawany przez właściwy organ danego Państwa Członkowskiego (koordynatora ds. usług cyfrowych).
- Przejrzyste projektowanie i transparentna organizacja interfejsów internetowych. Zakaz posiadania interfejsów internetowych, które mogłyby wprowadzać użytkownika w błąd i nim manipulować (tzw. dark patterns).
- Precyzyjne reklamy na platformach internetowych. Przedstawianie rzetelnej informacji na temat prezentowanych reklam, w celu jednoznacznego poinformowania odbiorcy, że informacja jest reklamą, w czyim imieniu reklama jest prezentowana, kto zapłacił za reklamę i z wykorzystaniem jakich parametrów do określania odbiorcy reklama jest prezentowana (tzw. zakaz reklamy ukrytej).
- Przejrzysty system rekomendacji. Korzystający z systemów rekomendacji powinni prostym i przystępnym językiem określić parametry wykorzystane w systemach rekomendacji, takie jak:
- kryteria, które są najistotniejsze przy określaniu informacji sugerowanych odbiorcy usługi oraz
- powody względnego znaczenia tych parametrów.
- Coroczne przeprowadzanie audytu zgodności z DSA i oceny ryzyka
Więcej o obowiązkach nałożonych na dostawców usług pośrednich przez DSA i odwołań do dokładnych artykułach prawnych znajdziesz pod linkiem: https://firmove.pl/aktualnosci/prawo/ochrona-danych-osobowych/digital-services-act.
Jakie sankcje w przypadku nieprzestrzegania przepisów DSA?
Zgodnie z Aktem o Usługach Cyfrowych, podobnie jak w przypadku RODO i innych regulacji unijnych, do określenia wysokości kar wykorzystuje się roczny obrót, a dokładniej globalny roczny obrót danego dostawcy.
Jeśli dostawca usług pośrednich nie przestrzega przepisów rozporządzenia, może grozić mu grzywna w wysokości 6% rocznego światowego obrotu przedsiębiorstwa. Natomiast za dostarczenie nieprawdziwych, niekompletnych lub wprowadzających w błąd informacji, brak odpowiedzi na żądania lub niepodporządkowanie się kontroli, kara może wynieść 1% rocznego światowego obrotu przedsiębiorstwa. Wymienione kary będą nakładane i egzekwowane przez właściwe organy krajowe.
W przypadku bardzo dużych platform internetowych, które np. łamią przepisy rozporządzenia, Komisja Europejska będzie mogła nałożyć na nie karę w wysokości 6% ich rocznego światowego obrotu. Ponadto, za odmowę poddania się kontroli, mogą zostać na nie nałożone dodatkowe kary w wysokości 1% rocznego światowego obrotu.
