Zamówienia publiczne - poradnik przedsiębiorcy

Czym dokładnie są zamówienia publiczne? Jakie obowiązują w nich zasady? Jakie są tryby udzielania zamówień? Odpowiedzi na wszystkie te pytania udzielamy w naszym najnowszym artykule.

Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔ czym są zamówienia publiczne
✔ kiedy należy stosować a kiedy nie trzeba Prawo zamówień publicznych
✔ jakie są tryby postępowań o zamówienia publiczne.

Organy administracyjne, aby mogły sprawnie funkcjonować, muszą nabywać towary i zlecać świadczenie usług. Dysponują jednak środkami publicznymi, więc dowolność w wyborze przez nich kontrahenta jest mocno ograniczona. Muszą stosować się do przepisów dotyczących tak zwanych zamówień publicznych. Zamówienia te są dodatkowo (co do zasady) zostać poprzedzone postępowaniem przetargowym.

Zamówienia publiczne są bardzo sformalizowane. Każdy etap takiego postępowania przetargowego jest szczegółowo uregulowany przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych (czyli PZP). Każdy wykonawca, posiadający interes prawny, ma dodatkowo prawo odwołać się od decyzji instytucji zamawiającej, co skutkuje niejednokrotnie przewlekaniem się postępowania w czasie.

Czym są zamówienia publiczne?

Zamówienia publiczne należy rozumieć jako odpłatną umowę, zawieraną między zamawiającym a wykonawcą, której przedmiotem może być usługa, dostawa lub roboty budowlane.

W definicji zamówienia publicznego należy zwrócić uwagę przede wszystkim na odpłatność umowy. Udzielając zamówienia, instytucja zamawiająca musi zaplanować wydatkowanie środków finansowych. Nie ma znaczenia to, czy nastąpi ono:

• bezpośrednio ze środków zamawiającego
• przez kredytowanie zamówienia przez wykonawcę
• przez czasowe finansowanie zamówienia przez inny podmiot.

Ważny jest także fakt, że ustawodawca nie określił w przepisach pochodzenia środków wydatkowanych przez instytucje zamawiające. Oznacza to, że zamówienie publiczne nie musi być opłacone ze środków publicznych. Jeśli dany podmiot publiczny ma takie możliwości, może wydawać także te środki, które sam wypracował w trakcie swojej działalności.

Kto musi stosować Prawo zamówień publicznych?

Postępowanie mające na celu zawarcie umowy o zamówienie publiczne prowadzi podmiot zwanym zamawiającym. Jest to podmiot publiczny (administracji rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego), który kupuje na rynku towary i usługi.

Wyróżniamy zatem:

• zamawiających publicznych, na przykłady organy władzy rządowej i samorządowej, sądy, uczelnie, zakłady opieki zdrowotnej
• zamawiających sektorowych, czyli podmioty wyodrębniane ze względu na rodzaj wykonywanej działalności o szczególnym charakterze z punktu widzenia gospodarki krajowej, na przykład obsługa sieci w zakresie transportu kolejowego
• zamawiających subsydiowanych, czyli podmioty nienależące do żadnej z wyżej wymienionych grup, które muszą jednak stosować Prawo zamówień publicznych z uwagi na spełnienie poszczególnych przesłanek.

Aby podmiot realizujący zamówienie mógł zostać uznany za podmiot subsydiowany, zamówienie to musi spełniać łącznie określone warunki:

• ponad 50% wartości zamówienia udzielanego przez ten podmiot jest finansowane z szeroko rozumianych środków publicznych
• wartość zamówienia jest równa lub przekracza progi unijne
• przedmiotem zamówienia są roboty budowlane, między innymi w zakresie: inżynierii lądowej lub wodnej, budowy szpitali, obiektów sportowych, rekreacyjnych lub wypoczynkowych, budynków szkolnych, budynków szkół wyższych lub budynków wykorzystywanych przez administrację publiczną lub usługi związane z takimi robotami budowlanymi.

Na drugą stronę zamówienia składają się wykonawcy – osoby fizyczne, osoby prawne albo jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (na przykład spółki jawne
), które:

• oferują na rynku wykonanie robót budowlanych lub obiektu budowlanego, dostawę produktów lub świadczenie usług
• ubiegają się o udzielenie zamówienia, złożyły ofertę lub zawarły umowę w sprawie zamówienia publicznego.

Kiedy nie trzeba stosować prawa zamówień publicznych?

Ustawa Prawo zamówień publicznych przewiduje szereg sytuacji, w których stosowanie rozbudowanych procedur przetargowych nie jest obowiązkowe. Wyróżniamy dwa typy wyłączenia Prawa zamówień publicznych:

• przedmiotowe – ze względu na przedmiot udzielanego zamówienia
• podmiotowe – z uwagi na to, kto udziela danego zamówienia.

Czym są wyłączenia przedmiotowe?

Prawa zamówień publicznych nie trzeba stosować w przypadku zamówień i konkursów:

• usług arbitrażowych lub pojednawczych
• określonych usług prawnych
• usług badawczych i rozwojowych (pod pewnymi warunkami)
• nabywania własności lub innych praw do istniejących budynków lub nieruchomości
• usług finansowych
  związanych z obrotem papierami wartościowymi
• zawierania umów pożyczek i kredytów
• usług w dziedzinie obrony cywilnej
• nabywania uprawnień do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji
• produkcji lub handlu bronią, amunicją lub materiałami wojennymi

Kolejną przesłanką, pozwalającą na wyłączenie PZP, jest ochrona informacji niejawnych oraz istotnego interesu bezpieczeństwa państwa.

Czy są wyłączenia podmiotowe?

Odnoszą się do konkretnych podmiotów w ściśle określonym zakresie. Przykładowo, podlegać mu może NBP w zakresie zakupów związanych z wykonywaniem zadań dotyczących realizacji polityki pieniężnej.

Jakie są progi zamówień publicznych?

Przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych dotyczą zamówień i konkursów, których wartość nie przekracza określonej kwoty.

Próg stosowania Prawa zamówień publicznych

Próg ten dotyczy zamówień, których wartość jest równa lub przekracza 130 000 złotych (bez podatku VAT).

Przy zamówieniach poniżej tej kwoty podmioty zamawiające są zobowiązane do przestrzegania – między innymi – ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych i ustawy o finansach publicznych.

W praktyce instytucje, realizujące zamówienia publiczne poniżej progów wynikających z Prawa zamówień publicznych, działają według wewnętrznych regulaminów (którego wzór dostępny jest na stronie Urzędu Zamówień Publicznych).

Progi unijne stosowania Prawa zamówień publicznych

Progi unijne są ważne w kontekście prawidłowego zdefiniowania procedur, według których musi być zrealizowane zamówienie. Inwestycje o wartości przekraczającej te progi są bowiem objęte bardziej rygorystycznymi obowiązkami.

Stosuje się do nich określone tryby zamówienia, na przykład:

• obowiązek przeprowadzenia analizy potrzeb zamawiającego lub powołania komisji przetargowej;
• szczególne wymagania co do dokumentów postępowania;
• zasady publikacji ogłoszeń o zamówieniu.

Oferta w postępowaniach o wartości równej lub wyższej niż progi unijne musi być sporządzona w formie elektronicznej podpisanej podpisem kwalifikowanym.

Obecnie obowiązują następujące progi zamówień unijnych:

Informacje o progach unijnych i kursie przeliczenia euro na polskie złotówki publikuje Prezes Urzędu Zamówień Publicznych w obwieszczeniu zamieszczanym na stronie internetowej Urzędu Zamówień Publicznych
.

Gdzie są publikowane ogłoszenia o zamówieniach publicznych?

Udzielenie zamówienia powyżej progów unijnych nakłada na zamawiającego obowiązek przekazania ogłoszenia Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej, który publikuje je w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
. Zamawiający musi dodatkowo udostępnić je na stronie internetowej prowadzonego postępowania. Zamawiający może także opublikować ogłoszenie w innym miejscu.

Z kolei udzielenie zamówienia poniżej tych progów wymaga zamieszczenia ogłoszenia w Biuletynie Zamówień Publicznych, udostępnianym na stronach portalu internetowego Urzędu Zamówień Publicznych. Zamawiający może dodatkowo przekazać ogłoszenie do publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej i udostępnić je w inny sposób, ale nie wcześniej niż w Biuletynie Zamówień Publicznych.

Zasady obowiązujące w zamówieniach publicznych

Prawo zamówień publicznych wyodrębnia kilka fundamentalnych zasad stanowiących granice proceduralne i wyznaczających kierunek prowadzenia tych zamówień. Są to:

• zasada uczciwej konkurencji – postępowanie należy prowadzić w sposób zapewniający równość i poszanowanie interesów wszystkich uczestników przetargu;
• zasada równości – wszystkie podmioty ubiegające się o zamówienie powinny być traktowane na tych samych, równych zasadach;
• zasada bezstronności – do przetargów nie mogą zostać dopuszczone podmioty związane z instytucją zamawiającą;
• zasada jawności – informacje i dokumenty z postępowania powinny być powszechnie dostępne;
• zasada prymatu trybów przetargowych – przetarg nieograniczony i ograniczony mają pierwszeństwo w procedurach dotyczących zamówień przed innymi trybami.

Podstawowe tryby postępowań o zamówienia publiczne

Do podstawowych trybów postępowań o zamówienia publiczne zaliczamy:

• przetarg nieograniczony – mogą w nim brać udział wszyscy zainteresowani wykonawcy;
• przetarg ograniczony – przed przystąpieniem do przetargu wykonawcy składają najpierw wnioski o dopuszczenie do udziału w przetargu, oferty składać mogą jedynie wykonawcy zaproszeni do składania ofert.

Przetargi tego typu można stosować we wszystkich przypadkach zamówień, bez względu na wartość, rodzaj zamówienia czy inne kryteria określone w ustawie.

Aby określić, z jakiego trybu może skorzystać zamawiający, należy:

• określić przedmiot zamówienia;
• wyznaczyć planowaną wartość zamówienia, czyli cenę danego towaru lub usługi, którą zamawia instytucja publiczna;
• opisać warunki zamówienia (kryteria oceny zamówienia i sposób oceny ofert) w tak zwanej Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia.

Tryby te są najbardziej sformalizowane. Prawo Zamówień Publicznych nakłada na nie największe wymagania proceduralne. Jeśli dane zamówienie spełnia kryteria któregoś z pozostałych trybów zamówień, czyli tak zwanych trybów uproszczonych, instytucje zamawiające w większości korzystają właśnie z nich.

Uproszczone tryby postępowań o zamówienia publiczne

Do katalogu trybów uproszczonych zalicza się:

• negocjacje z ogłoszeniem;
• dialog konkurencyjny;
• negocjacje bez ogłoszenia;
• zamówienie z wolnej ręki;
• zapytanie o cenę;
• licytacja elektroniczna.

Negocjacje z ogłoszeniem

Jest to tryb, w którym po publicznym ogłoszeniu zamówienia instytucja zamawiająca zaprasza wykonawców dopuszczonych do udziału w postępowaniu do składania ofert wstępnych niezawierających ceny. Zamawiający prowadzi następnie negocjacje z tymi wykonawcami, a po nich zaprasza do składania wynegocjowanych ofert.

Prawo zamówień publicznych reguluje także minimalną liczbę zaproszonych do składania ofert wstępnych wykonawców:

• co najmniej 5;
• jeśli wartość zamówienia nie przekracza 214 tysięcy euro – co najmniej 3.

Tryb negocjacji z ogłoszeniem można stosować, jeśli co najmniej jedna z poniższych sytuacji będzie mieć miejsce:

• pierwotny przetarg nieograniczony, przetarg ograniczony bądź dialog konkurencyjny nie doprowadził do wyboru wykonawcy (wszystkie oferty zostały odrzucone), natomiast warunki zamówienia nie zostały zmienione w istotny sposób;
• charakter dostaw, usług lub robót budowlanych oraz związane z nimi ryzyko uniemożliwia wcześniejsze dokonanie wyceny zamówienia;
• nie ma możliwości odgórnego określenia szczegółowych cech przedmiotu zamówienia w taki sposób, aby umożliwić wybór najkorzystniejszej oferty w trybie przetargu nieograniczonego lub przetargu ograniczonego;
• przedmiotem zamówienia są roboty budowlane prowadzone wyłącznie w celach badawczych, doświadczalnych lub rozwojowych – zamawiane roboty nie mogą mieć na celu zapewnienia zysku lub pokrycia poniesionych kosztów badań lub rozwoju;
• wartość zamówienia nie przekracza progów unijnych określonych na dany rok – w 2021 roku podstawowy próg wynosi 214 tysięcy euro.

Dialog konkurencyjny

W tym trybie postępowania przetargowego, po publicznym ogłoszeniu o zamówienie, instytucja zamawiająca przeprowadza z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog, po czym zaprasza ich do składania ofert.

Aby móc przeprowadzić dialog konkurencyjny, zamawiający musi zaprosić zaprosić do udziału w nim co najmniej:

• 5 wykonawców;
• trzech wykonawców, jeśli wartość zamówienia nie przekracza progu unijnego, to jest 214 tysięcy euro.

Tryb ten można zastosować, jeśli zajdzie przynajmniej jedna z poniższych okoliczności:

• nie jest możliwe udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego lub przetargu ograniczonego, z powodu braku możliwości opisania przedmiotu zamówienia zgodnie z art. 30 i art. 31 Prawa zamówień publicznych;
• cena nie jest jedynym kryterium wyboru najkorzystniejszej oferty.

Negocjacje bez ogłoszenia

W trybie tym zamawiający negocjuje warunki umowy jedynie z wybranymi przez siebie wykonawcami, aby następnie zaprosić ich do składania ofert.

Zamawiający musi zaprosić do udziału w postępowaniu co najmniej:

• 5 wykonawców;
• 2 wykonawców, jeśli zamówienie ma specjalistyczny charakter.

Tryb negocjacji bez ogłoszenia można zastosować, jeśli zajdzie co najmniej jedna z poniższych okoliczności:

• w pierwotnym postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego lub ograniczonego nie zostały złożone żadne oferty bądź wszystkie z nich zostały odrzucone, natomiast warunki zamówienia nie zostały w istotny sposób zmienione;
• zamawiający przeprowadził konkurs, w którym nagrodą było zaproszenie do negocjacji bez ogłoszenia, w którym zostało wyłonionych przynajmniej dwóch wykonawców;
• przedmiotem zamówienia są rzeczy wytwarzane wyłącznie w celach badawczych, doświadczalnych lub rozwojowych, niemających na celu zapewnienia zysku lub pokrycia poniesionych kosztów badań lub rozwoju;
• występuje pilna potrzeba udzielenia zamówienia o charakterze nieprzewidywalnym i niezawinionym przez zamawiającego.

Zamówienie z wolnej ręki

Zamówienie z wolnej ręki to postępowanie o zamówienie, w którym negocjacje toczą się z jednym wybranym wykonawcą. By móc skorzystać z tego trybu, musi wystąpić jedna z poniżej opisanych okoliczności:

• z przyczyn technicznych przedmiot zamówienia może być wykonany jedynie przez konkretnego wykonawcę, np. w przypadku zamówienia w zakresie działalności twórczej
• przeprowadzono konkurs, w którym nagrodą było zaproszenie zwycięzcy do negocjacji w trybie zamówienia z wolnej ręki
• występuje pilna potrzeba udzielenia zamówienia o charakterze nieprzewidywalnym i niezawinionym przez zamawiającego
• w pierwotnym postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego lub ograniczonego nie zostały złożone żadne oferty bądź wszystkie z nich zostały odrzucone, zaś warunki zamówienia nie zostały w istotny sposób zmienione
• w przypadku udzielania dotychczasowemu wykonawcy usług lub robót budowlanych zamówień dodatkowych nieobjętych zamówieniem podstawowym i nieprzekraczających łącznie 50%. wartości realizowanego zamówienia, niezbędnych do jego prawidłowego wykonania, o ile ich wykonanie jest konieczne
• w przypadku udzielenia w okresie poprzednich 3 lat dotychczasowemu wykonawcy usług lub robót budowlanych zamówień uzupełniających, stanowiących maksymalnie 50% wartości zamówienia podstawowego. Przy czym zamówienie to musi polegać na powtórzeniu tego samego rodzaju świadczenia
• możliwe jest udzielenie zamówienia na dostawy na szczególnie korzystnych warunkach w związku z likwidacją działalności danego wykonawcy, postępowaniem egzekucyjnym albo upadłościowym danego wykonawcy
• zamówienie na dostawy jest dokonywane na giełdzie towarowej w rozumieniu przepisów Ustawy o giełdach towarowych
• zamówienie jest udzielane przez placówkę zagraniczną w rozumieniu przepisów Ustawy o służbie zagranicznej, o ile wartość zamówienia jest niższa od progów unijnych.

Zapytanie o cenę

W trybie zapytania o cenę zamawiający kieruje pytanie o cenę do wybranych przez siebie wykonawców, aby następnie zaprosić do składania ofert tylko tych wykonawców, którzy zaoferowali najlepsze warunki.

Przedmiotem zamówienia w ramach takiego trybu mogą być jedynie dostawy lub usługi powszechnie dostępne, o ustalonych standardach jakościowych. Wartość zamówienia nie może przekraczać progów unijnych.

Zamawiający musi w tym przypadku wysłać zaproszenia co najmniej pięciu wykonawcom. Postępowanie zostaje unieważnione, jeśli oferty złoży mniej niż dwóch wybranych wykonawców.

Licytacja elektroniczna

Licytacja elektroniczna to procedura, w której zamówienia udziela się za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej
. Wykonawcy składają swoje oferty wiele razy w formie tak zwanego postąpienia (czyli tak, jak w przypadku klasycznej licytacji). Oferty te podlegają automatycznej klasyfikacji.

Jak przygotować ofertę w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego?

Pierwszym etapem, wykonywanym jeszcze przed podjęciem decyzji o starcie w przetargu, powinna być analiza treści ogłoszenia oraz Specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Pozwala on zweryfikować, czy spełnienie oczekiwań i realizacja zamówienia jest w ogóle możliwa.

Specyfikacja istotnych warunków zamówienia jest podstawowym i jednym z najważniejszych dokumentów w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Opisane są w nim oczekiwania zleceniodawcy w stosunku do przyszłego wykonawcy, z którym podpisze on umowę.

Obowiązkowe elementy tego dokumentu określają przepisy. Są to:

• nazwa i adres zamawiającego
• tryb udzielania zamówienia
• opis przedmiotu zamówienia
• termin wykonania zamówienia
• informacje o wymaganych dokumentach
• informacje o sposobie komunikowania się
• termin związania ofertą
• podstawy wykluczenia
• kryteria oceny ofert.

Jeśli którykolwiek z zapisów zawartych w Specyfikacji jest dla wykonawcy niejasny, może złożyć formalne zapytanie i żądać od zamawiającego dodatkowych wyjaśnień. Odpowiedzi na te pytania powinny być dostępne dla wszystkich podmiotów zainteresowanych zamówieniem i muszą zostać udzielone w określonym terminie.

Oferta stanowi oświadczenie woli, zawierające propozycję zawarcia umowy na warunkach w niej określonych. Wykonawca może złożyć tylko jedną ofertę, chyba że zamawiający dopuszcza na przykład złożenie oferty wariantowej lub oferty częściowe (wtedy, gdy zamówienie podzielone jest na kilka części i można złożyć ofertę na więcej niż jedną część).

Jeśli treść oferty jest niezgodna z wymaganiami zamawiającego, określonymi w dokumentach zamówieniach, podlega ona odrzuceniu.

Niezgodność treści oferty z wymaganiami zamawiającego musi jednak mieć charakter zasadniczy i nieusuwalny. Musi odnosić się do treści zobowiązania objętego przedmiotem zamówienia regulujących sposób przedstawienia oferty. Przykładem takiej niezgodności jest zaoferowanie zamawiającemu innego przedmiotu świadczenia niż ten, który został umieszczony w SIWZ jako wymagany.

Na ofertę składa się wiele dokumentów oraz oświadczeń pisemnych składanych przez wykonawcę, zgodnie z określonymi w dokumentach zamówienia wymogami. Obejmuje ona dokumenty o różnym poziomie istotności. Ofertą w najściślejszym znaczeniu tego słowa jest formularz internetowy, który nie podlega uzupełnieniu.

Ofertę muszą podpisać osoby umocowane do działania w imieniu wykonawcy w dacie składania oferty.

Co do zasady, treść oferty nie może ulec zmianie. Można jedynie poprawić oczywiste omyłki pisarskie i rachunkowe lub inne niezgodności oferty z dokumentami postępowania, ale tylko takie, które nie powodują istotnych zmian w jej treści. Jeśli wątpliwości dotyczą treści oferty, zamawiający może żądać od wykonawcy wyjaśnień, które nie mogą jednak prowadzić do zmiany treści oferty. Wyjaśnienie nie może też polegać na prowadzeniu negocjacji lub uzupełnieniu złożonej już oferty.

Jak złożyć ofertę w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego?

Szczegółowe instrukcje dotyczące tego, jak złożyć ofertę w danym postępowaniu publicznym, powinny znaleźć się w dokumentacji tego postępowania.

Przekazywanie ofert i wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub w konkursie odbywa się przy użyciu środków komunikacji elektronicznej. Muszą one zapewniać integralność, autentyczność, nienaruszalność oraz poufność wymiany i przechowywania informacji.

Cyfryzacja procesu udzielania zamówień publicznych sprzyja sprawności, przejrzystości i efektywności kosztowej prowadzonych postępowań. Dlatego też Prawo zamówień publicznych nakłada obowiązek stosowania środków komunikacji elektronicznej. Komunikacja ustna z zamawiającym jest dopuszczalna, ale powinna być stosowana jedynie w drodze wyjątku i dotyczyć wyłącznie informacji nieistotnych, niezwiązanych z ogłoszeniem o zamówieniu lub dokumentami zamówienia.

Zamawiający nie powinien mieć możliwości zapoznania się z treścią złożonych dokumentów przed upływem terminu ich składania.

Oferta w postępowaniach o wartości równej lub wyższej niż progi unijne musi zostać sporządzona w formie elektronicznej i podpisana podpisem kwalifikowanym.

Oferta w postępowaniach o niższej wartości nie musi być składana w formie elektronicznej. Dokument musi plikiem elektronicznym, ale może zostać opatrzony podpisem zaufanym lub podpisem osobistym. W tym przypadku nie trzeba podpisywać oferty elektronicznym podpisem kwalifikowanym.

Wykonawca powinien powiadomić zamawiającego o tym, że przedstawia informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, a jednocześnie wykazać dlaczego przekładane informacje w jego ocenie stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa. Warto załączyć dokumenty potwierdzające stanowisko wykonawcy w zakresie poufnego charakteru informacji udostępnianych zamawiającemu.

Wykonawca biorący udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego powinien zabezpieczyć odpowiednie środki finansowe na wadium.

Nie jest ono co prawda obowiązkowe w zamówieniach (bez względu na jego wartość), ale powszechnie zamawiający często żądają takiego zabezpieczenia od wykonawcy.

Co do zasady kwota wadium nie może przekraczać kwoty 3% wartości zamówienia (jeśli jego wartość jest większa od progów unijnych) oraz 1,5% wartości zamówienia (jeśli jest poniżej progów unijnych).

Wadium wnosi się przed upływem terminu składania ofert. Powinno zabezpieczać ofertę przez cały okres związania nią przez wykonawcę.

Jak złożyć odwołanie od decyzji zamawiającego w ramach postępowania o udzielenie zamówienia publicznego?

Ubiegający się o zamówienie wykonawca, który chce zakwestionować jakąkolwiek czynność zamawiającego, może złożyć odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej, które przysługuje od:

• każdej czynności zamawiającego, która jest niezgodna z przepisami ustawy, podjętej w toku postępowania;
• zaniechania czynności, do której zamawiający był zobowiązany (w tym od zaniechania przeprowadzenia postępowania).

Dotyczy to wszystkich postępowań, bez względu na ich wartość, także postępowań o zawarcie umowy ramowej.

Odwołujący musi, najpóźniej przed upływem terminu do wniesienia odwołania, przekazać kopię odwołania zamawiającemu.

Co do zasady, odwołanie powinno być wniesione w ściśle określonym terminie, który wynosi:

• 5 dni w przypadku zamówień o wartości poniżej progów unijnych;
• 10 dni w przypadku zamówień o wartości niemniejszej od tych progów.

Dni te liczone są od dnia przekazania informacji stanowiącej podstawę do wniesienia odwołania.

Dłuższe są za to terminy wnoszenia odwołań w przypadku, gdy zamawiający:

• zaniechał opublikowania ogłoszenia o zamiarze zawarcia umowy;
• zaniechał przesłania wykonawcy zawiadomienia o wyborze najkorzystniejszej oferty;
• nie zaprosił wykonawcy do złożenia oferty w ramach dynamicznego systemu zakupów lub umowy ramowej, jeśli taki obowiązek zamawiający miał godnie z ustawą.

Terminy te wynoszą 15 lub 30 dni od publikacji ogłoszenia o udzieleniu zamówienia, w zależności od wartości zamówienia.

Jeśli doszło do udzielenia zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia albo zamówienia z wolnej ręki z naruszeniem ustawy, odwołujący na złożenie odwołania ma:

• 6 miesięcy w przypadku postępowań powyżej progów unijnych;
• 1 miesiąc w przypadku postępowań krajowych.

Odwołanie powinno zawierać między innymi:

• dane identyfikujące odwołującego;
• przedmiot zamówienia;
• zwięzłe przedstawienie zarzutów.

Dodatkowo wskazany przepis prawa reguluje to, jakie załączniki powinny znaleźć się w odwołaniu, na przykład dowód uiszczenia wpisu do odwołania w wymaganej wysokości.
Jeśli odwołanie zawiera braki formalne i nie można nadać mu prawidłowego biegu, Prezes KIO wzywa wykonawcę do ich uzupełnienia w terminie 3 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem zwrócenia odwołania. Może on także dokonać zwrotu w przypadku braku uiszczenia wpisu.

Do czasu otwarcia rozprawy zamawiający może wnieść odpowiedź na odwołanie, w której ustosunkowuje się do jego treści. Do czasu zamknięcia rozprawy odwołujący może to odwołanie cofnąć.

Podsumowanie

Instytucje publiczne dokonując zakupu towarów lub usług na rynku nie mają dowolności przeprowadzenia tego typu transakcji. Muszą pracować w oparciu o przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych. Takie rozwiązania, wprowadzone przez ustawodawcę, mają na celu zapobieganie lub zmniejszanie szans na łamanie procedur i przeciwdziałanie nieuczciwej konkurencji.

Zamawiający mają jednak spore pole manewru, jeśli chodzi o tryby przeprowadzania takich postępowań zakupowych. Mogą także wykorzystać do tego celu internetowe aukcje zakupowe. Sprawia to, że cały proces zakupowy znacznie się skraca i rozjaśnia.

Źródło grafiki: https://unsplash.com/photos/x-ghf9LjrVg