Każdy przedsiębiorca zatrudniający pracowników ma obowiązek chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Ponosi on odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa w firmie. Czasami jednak dochodzi do wypadków w miejscu pracy. Jakie obowiązki spoczywają na pracodawcy w takiej sytuacji? Przeczytaj nasz artykuł i uzyskaj odpowiedź.
Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔ jak o bezpieczeństwo i ochronę zdrowia pracowników powinien dbać pracodawca,
✔ co musi zrobić pracodawca gdy dojdzie do wypadku,
✔ jakie świadczenia przysługują pracownikowi po wypadku przy pracy.
Zacznijmy może od tego, że każdy pracodawca powinien stworzyć pracownikowi takie warunki pracy, aby odbywała się zgodnie z zasadami BHP. Oprócz organizacji miejsca pracy wymaga to przeprowadzenia obowiązkowego szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy (Art. 2373. KP).
Ochrona zdrowia pracowników
Niektóre zawody wiążą się z ryzykiem. Pracodawca musi informować pracowników o ryzyku zawodowym związanym z wykonywaną pracą oraz stosować środki minimalizujące to ryzyko.
Jeśli praca wiąże się z ryzykiem dla zdrowia, np. jest to praca w szkodliwych warunkach środowiska pracy (hałas, niska temperatura, czynniki chemiczne), pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia pracownikowi nieodpłatnych środków ochrony indywidualnej.
Pracodawca musi także zapewnić pracownikowi odzież i obuwie ochronne, jeśli jego prywatne ubrania mogą ulec zniszczeniu lub zabrudzeniu. Bezpłatna odzież pracownicza przysługuje także pracownikom, którzy ze względu na wymagania technologiczne i sanitarne swojej pracy nie mogą jej wykonywać w prywatnym ubiorze.
Jeśli pracownik używa prywatnej odzieży i obuwia roboczego, pracodawca wypłaca ekwiwalent pieniężny w wysokości uwzględniającej ich aktualne ceny.
Wypadki przy pracy
Czym jest wypadek przy pracy? Według Państwowej Inspekcji Pracy elementami definiującymi wypadek przy pracy są:
- nagłość – zdarzenie nieprzywidywalne, raptowne, nieoczekiwane;
- przyczyna zewnętrzna – leżąca poza osobą pracownika;
- uraz lub śmierć pracownika;
- związek z pracą – musi zachodzić powiązanie czasowe, miejscowe i funkcjonalne danego zdarzenia z pracą.
Wyróżniamy następujące rodzaje wypadków:
- śmiertelny (gdy nastąpi zgon pracownika w wyniku wypadku przy pracy, nawet do 6 miesięcy po wypadku);
- ciężki (np. utrata wzroku, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie);
- zbiorowy;
- powodujący czasową niezdolność do pracy.
Mimo stosowania zasad BHP do wypadków w trakcie pracy ciągle jednak dochodzi. Według GUS w I kwartale 2020 roku zgłoszono 14 140 osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy (dane wstępne na dzień 10.06.2020 r.). 63 z nich były ciężkie, a 31 śmiertelne.
Najczęściej wypadki występują w sektorze przetwórstwa przemysłowego (4 651), handlu i naprawy pojazdów samochodowych (1 851), transportu i gospodarki magazynowej (1 251) oraz górnictwa i wydobywania (463).
Czynności podczas których mają miejsce wypadki to najczęściej: poruszanie się, operowanie przedmiotami, transport ręczny czy prace narzędziami ręcznymi.
79,2% osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy doznało urazu kończyn (44,5% kończyny górne, 34,7% kończyny dolne). 9,8% to urazy głowy.
Najwięcej wypadków ma miejsce w województwie śląskim, wielkopolskim, mazowieckim oraz dolnośląskim.
Co należy do obowiązków pracodawcy jeśli zdarzy się wypadek?
Kodeks pracy zobowiązuje pracodawcę do zapewnienia niezbędnych środków do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników.
Jeśli wypadek ma miejsce, pracodawca jest zobowiązany podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie. Musi oczywiście udzielić pierwszej pomocy lub musi wykonać to osoba do tego wyznaczona (Art. 2091. KP).
Pracodawca musi ustalić okoliczności i przyczyny wypadku oraz zastosować odpowiednie środki, które uchronią pracowników przed podobnymi wypadkami. Koszty związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy ponosi pracodawca, a obowiązkowy rejestr wypadków musi być przechowywany przez 10 lat.
Z formalnych kwestii pracodawca jest zobowiązany niezwłocznie zawiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy. (Art. 234. KP).
Niedopełnienie powyższego obowiązku przez pracodawcę podlega karze grzywny od 1 000 zł do 30 000 zł.
Świadczenia dla pracownika po wypadku przy pracy
Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy, w zależności od konsekwencji wypadku, przysługują różne świadczenia:
- zasiłek chorobowy;
- zasiłek rehabilitacyjny – jeśli po wyczerpaniu zasiłku chorobowego pracownik nadal jest niezdolny do pracy, a dalsze leczenie rokuje odzyskanie zdolności do pracy;
- renta z tytułu niezdolności do pracy;
- zasiłek wyrównawczy – dla pracownika, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
- odszkodowanie jednorazowe – z tytułu uszczerbku na zdrowiu lub dla członków rodziny z tytułu śmierci pracownika;
- renta szkoleniowa – dla pracownika, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie;
- renta rodzinna – dla członków rodziny pracownika z tytułu wypadku przy pracy.
Pracownik może także rościć prawo do odszkodowania za uszkodzenie rzeczy osobistych w wyniku wypadku.
