Pracodawca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania firmy. Jeszcze do niedawna w chwili jego śmierci umowa o pracę zawarta z pracownikiem wygasała. Zmiany wprowadzone w 2018 wprowadzają nowe regulacje. Przeczytaj poniższy artykuł, a dowiesz się wszystkiego.
Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔ co się dzieje z przedsiębiorstwem po śmierci jego właściciela,
✔ czym jest zarząd sukcesyjny, kto go powołuje i jakie ma prawa,
✔ jak wyglądać będzie sytuacja pracownika po śmierci pracodawcy.
Śmierć przedsiębiorcy – co dzieje się z firmą?
Będąc pracownikiem, na co dzień nie zastanawiamy się, co się stanie z firmą, w której pracujemy, gdy nasz pracodawca umrze. Warto jednak być przygotowanym na taką ewentualność i znać swoje prawa.
Do listopada 2018 roku wszystkie umowy wygasały wraz ze śmiercią przedsiębiorcy. W Polsce większość firm to jednoosobowe działalności gospodarcze. Po śmierci właściciela brakowało rozwiązań, które pozwalały płynnie kontynuować działanie przedsiębiorstwa. Dlatego doprecyzowanie tego przepisu było szczególnie ważne.
Na mocy uchwały z 5 lipca 2018 roku, która weszła w życie 25 listopada 2018 roku, po śmierci właściciela firmy zarządzanie firmą przejmuje tymczasowo zarząd sukcesyjny.
Wprowadzenie ustawy o zarządzie sukcesyjnym ułatwiło postępowanie w przypadku śmierci przedsiębiorcy.
Zarząd sukcesyjny – czym jest, kto go powołuje i jakie ma prawa?
Zgodnie z artykułem 9. Ustawy o zarządzie sukcesyjnym:
Przedsiębiorca może powołać zarządcę sukcesyjnego w ten sposób, że:
1)wskaże określoną osobę do pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego albo
2)zastrzeże, że z chwilą jego śmierci wskazany prokurent stanie się zarządcą sukcesyjnym.
Powołanie zarządcy sukcesyjnego ma swoje wymogi określone w Art. 8. tej samej ustawy. Przedsiębiorca dokonuje tego poprzez wpis do CEIDG, wypełniając załącznik CEIDG-ZS.
Co jednak jeśli pracodawca przed swoją śmiercią nie ustanowi zarządcy sukcesyjnego?
Wtedy zastosowanie ma art.12 ustawy:
Jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony z chwilą śmierci przedsiębiorcy, po śmierci przedsiębiorcy zarządcę sukcesyjnego może powołać:
1)małżonek przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku, lub
2)spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy, który przyjął spadek, albo
3)spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy, który przyjął spadek, albo zapisobierca windykacyjny, który przyjął zapis windykacyjny, jeżeli zgodnie z ogłoszonym testamentem przysługuje mu udział w przedsiębiorstwie w spadku.
Jakie prawa ma ustanowiony zarząd sukcesyjny?
Zarządca wykonuje prawa i obowiązki zmarłego przedsiębiorcy wynikające z wykonywanej przez niego działalności gospodarczej oraz prawa i obowiązki wynikające z prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku.( Art. 30.2)
W związku z tym, że spadkobiercy przedsiębiorcy nie mogą przejąć nazwy firmy, jej NIPu czy pozwoleń i koncesji, zarząd sukcesyjny kieruję firmą na czas procesu spraw spadkowych.
Zgodnie z art. 45.2 ustawy, aby oznaczyć firmę po zmarłym przedsiębiorcy, zarządca sukcesyjny musi złożyć wniosek (w terminie miesiąca od dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego) o zmianę oznaczenia działalności gospodarczej. Firma otrzyma statut „w spadku” co wyraźnie wskazuje, że procesy spadkowe są w trakcie. Aktualizacja także wskazuje imię i nazwisko zarządcy sukcesyjnego oraz jego numer PESEL i numer identyfikacji podatkowej (NIP), o ile taki numer posiada.
Śmierć przedsiębiorcy a sytuacja pracowników jego firmy
Sytuacja pracownika takiej firmy jest zależna od tego czy jego pracodawca powołał zarządcę sukcesyjnego.
Jeśli pracodawca wyznaczył swego tymczasowego zastępcę, ciągłość umowy zostaje zachowana do czasu urzędowania zarządcy sukcesyjnego, to jest do 2 lat od śmierci przedsiębiorcy lub jeśli nastąpi przejęcie pracownika na mocy artykułu art. 231 Kodeksu pracy: Przejście zakładu pracy na innego pracodawcę.
Takie rozwiązanie sprawia, że nowy pracodawca staje się stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. Informację o przejęciu pracownicy powinni otrzymać na co najmniej 30 dni przed przewidzianym terminem przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę. Nowy pracodawca musi w ciągu 7 dni przedstawić warunki pracy pracownikowi, a pracownik przyjąć lub odmówić przyjęcia propozycji. W drugim przypadku od dnia podjęcia odmownej decyzji, stosunek pracy rozwiązuje się z upływem okresu równego okresowi wypowiedzenia.
W przypadku braku wyznaczonego przez przedsiębiorcę zarządcy sukcesyjnego, z chwilą śmierci przedsiębiorcy, umowa o pracę pracownika wygasa z upływem 30 dni. Przed upływem tego okresu osoby uprawnione do powołania zarządu sukcesyjnego mogą zadecydować, na mocy pisemnego porozumienia stron, że stosunek pracy zostanie zachowany.
Stosunek pracy kontynuowany na mocy tego porozumienia będzie obowiązywał do dnia powołania zarządcy sukcesyjnego lub do czasu wygaśnięcia możliwości powołania zarządcy sukcesyjnego – dwa miesiące od dnia śmierci przedsiębiorcy.
Należy także pamiętać, że zgodnie z art.30 W okresie od chwili śmierci przedsiębiorcy do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego każda ze stron umowy może powstrzymać się ze spełnieniem świadczenia – oznacza to, że pracownik nie musi wykonywać swojej pracy, a pracodawca z wypłaty świadczeń.
Śmierć pracodawcy, dzięki zmianom wprowadzonym w 2018 roku, nie ciągnie za sobą tak drastycznych konsekwencji dla pracownika jak nagła utrata zatrudnienia. Nowa ustawa pozwala utrzymać i dalej rozwijać przedsiębiorstwo prowadzone przez osoby fizyczne.
