Polskie prawo pracy przewiduje dla rodziców nowo narodzonego dziecka bądź dziecka, które pracownik wziął pod opiekę, urlop rodzicielski. Jego głównym celem jest umożliwienie rodzicom nawiązanie z dzieckiem relacji i pogłębianie jej. Często jednak pojawia się pytanie, czy na urlopie rodzicielskim można pracować?
W artykule znajdziesz informacje na temat:
- zapisów prawnych, które mówią o zależnościach urlop rodzicielski a praca,
- wynagrodzenia za pracę na urlopie rodzicielskim,
- kwestii związanych z ubezpieczeniem ZUS rodzica przebywającego na urlopie,
- prawnego statusu kwestii urlopu rodzicielskiego a pracy u innego pracodawcy.
Praca na urlopie rodzicielskim – prawne aspekty i ograniczenia
Kodeks pracy określa wszelkie regulacje dotyczące praw i obowiązków zarówno pracodawców, jak i pracowników. To właśnie w myśl przepisów zawartych w tym kodeksie rodzice mają prawo skorzystać z urlopu po narodzeniu dziecka. Na jakich zasadach się to odbywa?
Urlop rodzicielski jest formą płatnego urlopu, który jest dla pracownika dobrowolny – żadne z rodziców nie ma obowiązku z niego korzystać. Jest to jednak korzystna propozycja, którą warto rozważyć. Nie należy także mylić go z urlopem macierzyńskim czy ojcowskim – to zupełnie inne formy urlopów. Z urlopu rodzicielskiego korzystać mogą oboje rodzice jednocześnie – wtedy dzielą między sobą czas przyznanego urlopu.
Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego pracownik ma możliwość udać się na urlop rodzicielski. Może on trwać:
- 41 tygodni w przypadku narodzenia się jednego dziecka,
- 43 tygodnie w przypadku ciąży mnogiej.
W przypadku narodzenia się dziecka z niepełnosprawnościami długość urlopu zwiększa się do 65 tygodni w przypadku jednego dziecka oraz do 67 tygodni w przypadku ciąży mnogiej. Kwestie te zawarte są w ustawie „Za życiem”.
Często rodzice zadają sobie pytanie, czy możliwe jest łączenie pracy z urlopem rodzicielskim? Czasami zdarza się, że rodzice nie mogą lub nie chcą w pełni korzystać z czasu urlopu rodzicielskiego i chcieliby wrócić do pracy na pewien wymiar etatu. Ustawodawca przewiduje zaistnienie takiej sytuacji i zezwala rodzicom pozostającym na urlopie wykonywanie pracy. Wymiar obowiązków pracownika nie może jednak przekraczać ½ etatu. Warto jednak zaznaczyć, że praca nie może spowodować zaprzestania osobistej opieki nad dzieckiem pracownika. Długość urlopu również ulega zmianie – wydłuża się:
- Maksymalnie do 82 tygodni w przypadku narodzin jednego dziecka,
- Maksymalnie do 86 tygodni podczas narodzin więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie.
Czy na urlopie rodzicielskim można pracować? Formalności
Jeśli pracownik przebywający na urlopie rodzicielskim zdecyduje się powrócić do pracy na część etatu, musi złożyć odpowiedni wniosek do pracodawcy. Może złożyć go w każdej chwili trwania urlopu, jednak nie później niż 21 dni przed planowanym powrotem do pracy. Co właściwie powinien zawierać taki wniosek?
- Dane osobowe pracownika,
- Dokładne określenie wymiaru czasu pracy, który pracownik chciałby pełnić,
- Określenie okresu, w którym pracownik zamierza korzystać z urlopu rodzicielskiego, jednocześnie łącząc go z wykonywaniem części obowiązków pracowniczych,
- Oświadczenie pracownika wyrażające jego chęć połączenia wydłużonego urlopu rodzicielskiego z maksymalnie połową pełnego wymiaru czasu pracy.
Pracodawca nie ma jednak obowiązku rozpatrzenia wniosku pozytywnie. Z uwagi na charakter obowiązków pracownika bądź sytuacji w zakładzie pracy, może odmówić przyjęcia pracownika na pełen etat. W takim przypadku pracownik musi zadecydować, czy pozostaje na urlopie rodzicielskim, czy wraca do pracy w pełnym wymiarze.
Warto również zaznaczyć, że gdy w przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku pracodawca stwierdzi, że pracownik nie opiekuje się dzieckiem osobiście, ma prawo wezwać pracownika do stawienia się w pracy w ustalonym przez siebie terminie.
Kwestie finansowe i ubezpieczeniowe związane z pracą na urlopie rodzicielskim
Kodeks pracy przewiduje różne rodzaje urlopów, które regulowane są odrębnymi zasadami prawa pracy. Urlop rodzicielski zalicza się do urlopów płatnych, w przeciwieństwie do urlopu wychowawczego. Udając się na urlop rodzicielski, przysługuje Ci zasiłek macierzyński z tytułu urlopu rodzicielskiego, którego wysokość wynosi 80% Twojej stałej pensji. Do tego, gdy postanowisz podczas urlopu wrócić do pracy na pół etatu, otrzymasz odpowiednie wynagrodzenie i jednocześnie nie stracisz prawa do otrzymywania zasiłku, choć będzie on proporcjonalnie niższy.
Jak z kolei prezentuje się sytuacja związana z ubezpieczeniem i pracą na urlopie rodzicielskim? ZUS również przewiduje zaistnienie tego typu sytuacji.
Jeśli pracownik przebywa na urlopie i łączy go z pracą, objęty jest ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym z obu tytułów. Dodatkowo na podstawie umowy o pracę jest także objęty ubezpieczeniem zdrowotnym. Warto pamiętać, że płatnik składek zobowiązany jest do złożenia odpowiednich dokumentów w ZUS-ie.
Urlop rodzicielski a praca u innego pracodawcy – krótka analiza
Tak naprawdę Kodeks pracy nie reguluje do końca tej kwestii. W związku z tym nie ma przeciwwskazań, by pracownik przebywający na urlopie rodzicielskim, podjął zatrudnienie u innego pracodawcy niż ten, który wspomnianego urlopu mu udziela. Jedyną przeszkodą w podjęciu takiej decyzji mogą być wewnętrzne dokumenty zakładu pracy, jak na przykład regulamin pracy czy umowa o zakazie konkurencji.
Co jeszcze warto wiedzieć? Podejmując zatrudnienie u innego pracodawcy, nie jesteś ograniczony czasem pracy. To znaczy, że możesz podjąć się obowiązków pracowniczych nawet w pełnym wymiarze czasu. Z drugiej zaś strony, nie możesz liczyć na wydłużenie trwania urlopu rodzicielskiego, jak ma to miejsce w przypadku podejmowania zatrudnienia u tego samego pracodawcy.
Jak jednak wygląda kwestia związana z pracą u innego pracodawcy na urlopie rodzicielskim a ZUS-em? Nie musisz martwić się o utratę zasiłku macierzyńskiego – nadal masz do niego prawo. Warto wiedzieć, że z innym pracodawcą nie musi łączyć Cię umowa o pracę. Równie dobrze możesz świadczyć pracę na podstawie umów cywilnoprawnych.
Łączenie pracy z urlopem rodzicielskim – praktyczne wskazówki
Pierwsze tygodnie po narodzeniu dziecka to czas, w którym warto dać sobie czas na odpoczynek i nawiązanie więzi z nowym członkiem rodziny. Warto wykorzystać możliwość, jaką daje nam państwo, jeśli sytuacja finansowa nie wymaga podjęcia innych kroków, i udać się na urlop rodzicielski. Czy jednak można pracować podczas jego trwania? Oczywiście, że tak – wszystko zależy od woli rodziców.
Dobrze byłoby również odpowiednio wcześniej ustalić tę kwestię z pracodawcą. Na pewno łatwiej będzie ustalić plan pracy z większym wyprzedzeniem. Dzięki temu zaistnieje większa możliwość, że pracodawca spojrzy przychylniej na wniosek pracownika. Jeśli interesuje Cię kwestia tego i innych urlopów, do skorzystania, z których rodzice mają prawo, zajrzyj tutaj: https://aleo.com/pl/blog/urlop-macierzynski-ojcowski/.
