Każdy pracownik wie, że przysługuje mu czas do odpoczynku w ciągu roku - jest nim urlop wypoczynkowy lub okolicznościowy. Nie każdy jednak pamięta o urlopie na żądanie, który przysługuje każdemu na umowę o pracę. Czym jest urlop na żądanie i czy każdy może się o niego ubiegać? Ile trwa i czy jest w pełni płatny? Na te oraz inne pytania, uzyskasz odpowiedzi poniżej.
Urlop na żądanie - wzór w formacie DOCX i PDF
Z naszej strony pobierzesz proponowane przez nas wzory urlopu na żądanie w formacie plik Word (DOCX) oraz Adobe Acrobat Reader (PDF), które możesz uzupełnić własnymi danymi.
Przed przystąpieniem do przejścia na urlop na żądanie warto jest zapoznać się z zapisami na temat wnioskowania o urlop w zawartej umowie o pracę lub wewnętrznymi zasadami zakładu pracy. Może okazać się, że Twoje przedsiębiorstwo będzie wymagać od Ciebie złożenia odpowiedniego wniosku z prośbą o urlop na żądanie.
Czym jest urlop na żądanie?
Urlop na żądanie stanowi część urlopu wypoczynkowego, ale kieruje się innymi zasadami - o co chodzi? Wyjaśniamy.
Podstawowe informacje na temat urlopu na żądanie zostały umieszczone w rozdziale I - urlopy wypoczynkowe, działu siódmego - urlopy pracownicze, art. 167² Kodeksu pracy.
Wymiar urlopu na żądanie nie jest uzależniony od wymiaru przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego. Niezależnie czy posiadasz 26 czy 20 dni urlopu, 4 dni z tej puli możesz przeznaczyć na urlop na żądanie. A więc każdy dzień wolnego na żądanie odlicza się pracownikowi od przysługującego mu wymiaru urlopu wypoczynkowego.
Jeżeli w danym roku pracownik wykorzysta w pełni wymiar urlopu wypoczynkowego to urlop na żądanie nie będzie mu w tym okresie przysługiwał.
Urlop na żądanie w jakim celu się go pobiera?
Urlop na żądanie to forma urlopu, która daje pracownikowi prawo do skorzystania z dni wolnych od pracy bez wcześniejszego uzgadniania tego faktu z pracodawcą. Oznacza to, że pracownik może zgłosić urlop w dowolnym momencie i nie musi podawać przyczyny swojego wniosku (chodź przedstawienie przyczyny swojej nieobecności może wyglądać korzystnie w oczach przełożonego).
Urlop na żądanie ma dać możliwość skorzystania z 4 dni wolnych w nagłych wypadkach, ale również choroby czy urlopu wypoczynkowego - to w jakim celu pobierzesz urlop nie ma znaczenia. Mimo, że Kodeks pracy jasno nie określa powodów dla których można składać wniosek - urlop na żądanie należy traktować jako ostateczność, w przypadku losowych lub nieprzewidzianych zdarzeń.
Urlop na żądanie - ile dni przysługuje?
Według kodeksu Pracy (Art. 167²), pracodawca jest zobowiązany udzielić do maksymalnie 4 dni urlopu na żądanie.
Co ważne mogą być to 4 dni wybrane ciągiem ale również pobierane pojedynczo w różnych odstępach czasowych (np. 2 dni po dwa razy, 3 dni + jeden osobno).
Ilość dni na żądanie jest zawsze taka sama i wynosi 4 dni - niezależnie od stażu pracy, ilości posiadanych dni urlopu wypoczynkowego (20 lub 26 dni) oraz ilości pracodawców, z którymi w ciągu roku zawierany był stosunek pracy. Jedynym warunkiem jest posiadanie zatrudnienia na umowę o pracę.
Ile jest czasu na wykorzystanie urlopu na żądanie?
Urlop na żądanie nie musi być wykorzystany w ciągu roku kalendarzowego, jak w przypadku urlopu wypoczynkowego. Pracownik ma prawo ale nie musi wykorzystać dni na żądanie.
Pracownik ma możliwość wykorzystania maksymalnie z czterech dni urlopu na żądanie w roku kalendarzowym - jeśli nie skorzysta z tego prawa, dni te przepadają wraz z końcem roku. Oznacza to, że nie ma możliwości przeniesienia niewykorzystanych dni urlopu na żądanie na kolejny rok, jak w przypadku urlopu wypoczynkowego.
Czy urlop na żądanie jest płatny?
Z racji tego, że urlop na żądanie podlega pod urlop wypoczynkowy będzie on tak samo płatny w 100% oraz będzie łączył w sobie podstawę oraz zmienne składniki wynagrodzenia.
Oczywiście dotyczy to tylko osób zatrudnionych na umowę o pracę, a więc osoby zatrudnione na umowę zlecenie oraz umowę o dzieło są wyłączeni z możliwości pobierania urlopu na żądanie.
Urlop na żądanie - jak i kiedy zgłosić wniosek?
Pracownik może zgłosić wniosek o udzielenie urlopu na żądanie w dowolnym momencie - najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu, jednak zgodnie z polskim prawem pracy, powinien to zrobić z wyprzedzeniem, umożliwiając pracodawcy odpowiednie przygotowanie się na jego nieobecność.
Warto jednak pamiętać, że zgodnie z definicją urlopu na żądanie, pracownik może poprosić o niego w nagłych przypadkach lub wtedy, gdy pojawi się nieprzewidziana sytuacja. Mimo to należy najszybciej jak to możliwe zgłosić nieobecność swojemu przełożonemu.
W jaki sposób zgłosić urlop na żądanie?
Przepisy Kodeksu pracy nie określają formy, w jakiej powinien być złożony wniosek o udzielenie urlopu na żądanie. Może więc on zostać złożony w różny sposób, w zależności od preferencji i uzgodnień z pracodawcą.
Najczęściej stosowane metody zgłaszania urlopu na żądanie to:
- wniosek pisemny - pracownik może napisać wniosek o udzielenie urlopu na żądanie na papierze lub wydrukować go z systemu informatycznego.
- system informatyczny - pracownik może złożyć wniosek za pośrednictwem systemu (jeśli taki obowiązuje w firmie), wypełniając odpowiedni formularz online i przesyłając go do zatwierdzenia przez przełożonego.
- ustnie, telefonicznie, drogą elektroniczną, pocztową - np. za pomocą poczty elektronicznej, komunikatora internetowego lub wysyłki kuriera.
Urlop na żądanie a odmowa pracodawcy
Wiele osób zastanawia się czy pracodawca może odmówić urlopu na żądanie? Jest przy tym zawsze wiele kontrowersji.
Pracodawca ma prawo odmówić udzielenia urlopu na żądanie, jednak musi to uczynić z ważnych powodów, takich jak konieczność zapewnienia ciągłości pracy lub brak możliwości zastępstwa pracownika (przepisy ogólne artykułu 8 Kodeksu pracy). W tym przypadku pracodawca może zaproponować inny termin na skorzystanie z urlopu na żądanie.
Warto jednak zaznaczyć, że zgodnie z definicją urlopu na żądanie, pracownik może poprosić o niego w nagłych przypadkach lub wtedy, gdy pojawi się nieprzewidziana sytuacja. W takiej sytuacji pracownik ma prawo do urlopu na żądanie i pracodawca nie może mu go odmówić.
Urlop na żądanie - podsumowanie
Na koniec dla podsumowania, przedstawimy najważniejsze warunki, które spełnia urlop na żądanie:
- zatrudnionemu na umowę o pracę przysługuje 4 dni urlopu na żądanie,
- wymiar urlopu na żądanie jest niezależny od trybu zatrudnienia (pełen etat, pół etatu, okres próbny) oraz wymiaru urlopu wypoczynkowego,
- urlop na żądanie stanowi część urlopu wypoczynkowego,
- za każdym razem, gdy wykorzystasz wolne na żądanie, pracodawca odejmie Ci ten dzień od przysługujących dni wypoczynkowych,
- urlop na żądanie jest w 100% płatny,
- pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie tylko w wyjątkowych sytuacjach.
