Ile zarabia nauczyciel?

Praca na stanowisku nauczycielskim nie należy do najłatwiejszych, a przepracowane godziny nie naliczają się jedynie w godzinach lekcyjnych i podczas wykładaniu materiału - jest to również czas na przygotowanie do zajęć, przeprowadzanie egzaminów, ich sprawdzanie, spotkania z rodzicami i wiele innych czynności. Warto wziąć pod uwagę, że praca nauczyciela jest bardzo ważna w kontekście przekazywania wiedzy młodym ludziom i budowaniu ich przyszłości.

W poniższym artykule postaramy się przybliżyć realne zarobki nauczycieli, w zależności od różnych stanowisk, doświadczenia oraz przepracowanych lat. Ile wynosi wynagrodzenie nauczycieli w 2023 roku? Czy naprawdę nauczyciele w Polsce zarabiają stosunkowo mało?

Specyfika stopni zawodowych nauczyciela - Karta nauczyciela

Jak w większości zawodów, aby uzyskać awans na wyższe stanowisko, należy spełnić określone wymagania. W 1982 roku przepisy o awansie zawodowym uregulowano w tzw. Karcie nauczyciela, regulującej prawa i obowiązki nauczycieli, w tym określającej ścieżkę awansu w szkołach publicznych według czterech stopni:

1. Nauczyciel stażysta -  jest to osoba, która rozpoczyna swoją pracę jako nauczyciel ale nie posiada jeszcze pełnych kwalifikacji i doświadczenia wymaganego na stanowisku. Nauczyciel stażysta pracuje pod opieką mentora - doświadczonego nauczyciela, który pomaga mu w prowadzeniu lekcji, udziela rad i wskazówek oraz ocenia jego postępy w pracy.
2. Nauczyciel kontraktowy / początkowy - jest to stopień, na którym znajdują się nauczyciele, którzy dopiero zaczynają pracę w szkole i posiadają wykształcenie odpowiednie do wykonywanej pracy. Jego praca natomiast jest już w pełni samodzielna i wynagradzana na podstawie umowy o pracę. Ten poziom zawodowy można osiągnąć po co najmniej trzyletnim okresie pracy w szkole wyższej lub posiadając co najmniej pięcioletni okres pracy i znaczący dorobek zawodowy.
3. Nauczyciel mianowany - to stopień, który jest przyznawany nauczycielom, którzy pracują w szkole przez co najmniej pięć lat oraz posiadają wykształcenie wyższe (stopień naukowy). Nauczyciel mianowany ma większe uprawnienia i zarabia wyższą pensję, niż nauczyciel kontraktowy.
4. Nauczyciel dyplomowany - jest to najwyższy możliwy stopień w karierze nauczycielskiej, co za tym idzie posiada on najwięcej możliwości oraz jest najwyżej płatnym. Aby móc starać się o tytuł nauczyciela dyplomowanego należy przepracować co najmniej 5 lat i 9 miesięcy.

Jak zmieniały się zarobki nauczycieli do 2023 roku w stosunku do płacy minimalnej?

Porównując zarobki nauczycieli w stosunku do poprzednich lat, pensja ulegała znaczącym zmianom. Poniższa tabela przedstawia ogólny zarys w ujęciu procentowym płac nauczycieli w stosunku do minimalnej stawki godzinowej w 2023 roku.

Ile zarabia nauczyciel w 2023 roku w związku ze stopniem awansu

24 lutego 2023 roku zostało podpisane rozporządzenie dotyczące podwyżek dla nauczycieli, które zaczęło obowiązywać od stycznia (za pominięte miesiące wypłacono wyrównania). Poniżej przedstawiono poszczególne zarobki nauczycieli pod względem stopnia awansu zawodowego:

Nauczyciel stażysta - zarobki

Jako, iż nauczyciel będący na stażu nie prowadzi w pełni swoich zajęć samodzielnie, jego pensja będzie niższa. Minimalna pensja na tym stanowisku w 2022 roku wynosiła 3079 zł brutto. W zależności od tego, czy osoba posiada ukończone studia lub kursy przygotowawcze, jej pensja może wzrastać.

Nauczyciel początkowy - zarobki

W 2023 r. nauczyciel początkowy zarabia 3 690 zł brutto, jest to o 266 zł więcej, niż przed zmianą - poprzednio 3 424 zł.

Nauczyciel mianowany - zarobki

W 2023 r. nauczyciel mianowany zarabia 3 890 zł brutto, jest to o 293 zł więcej, niż przed zmianą - poprzednio 3 597 zł.

Nauczyciel dyplomowany - zarobki

W 2023 r. nauczyciel dyplomowany zarabia 4 550 zł brutto, jest to o 326 zł więcej, niż przed zmianą -  4 224 zł.

Dodatki przysługujące na stanowisku nauczycielskim

W branży pedagogicznej, oprócz wynagrodzenia podstawowego znajduje się szereg dodatków, z których może skorzystać osoba wykonująca pracę, jako nauczyciel. Dodatki te oczywiście wpływają na wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli, w rezultacie podwyższając pensję miesięczną.

Dodatkami, które mogą wpłynąć na wynagrodzenie nauczycieli w 2023 są:

1. Dodatek za wysługę lat:
• wynosi 1% wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy, ale nie może przekroczyć 20% wynagrodzenia zasadniczego.
2. Dodatek za pracę w trudnych lub uciążliwych warunkach:
• przy wykonywaniu pracy edukacyjnej w terenie lub z trudną młodzieżą,
• przy wykonywaniu pracy z dziećmi i młodzieżą z upośledzeniem umysłowym lub zaburzeniami psychicznymi,
• wysokość dodatku zależy od regulaminu placówki.
3. Dodatek funkcyjny za wychowawstwo:
• minimalna wysokość dodatku to 300 zł.
4. Dodatek funkcyjny za pełnienie funkcji dyrektora lub wicedyrektora placówki:
• wysokość dodatku zależy od rodzaju szkoły lub placówki.
5. Dodatek motywacyjny:
• przyznawany jest uznaniowo przez dyrektora szkoły,
• wysokość dodatku zależy od regulaminu placówki.
6. Dodatek wiejski:
• przysługuje nauczycielom zatrudnionym na terenie wsi lub w mieście liczącym do 5 tys. mieszkańców w wysokości 10% wynagrodzenia zasadniczego, wysokość dodatku zależy od konkretnej szkoły lub placówki.

Dodatkowe składowe wynagrodzenia: trzynaste i czternaste pensje, nagrody jubileuszowe i fundusz nagród

Oprócz dodatków, nauczyciele mogą liczyć na dodatkowe coroczne wypłaty do wynagrodzenia tzw. trzynaste pensje, czyli 8,5% z wynagrodzenia otrzymanego w ciągu roku). W związku z przepracowanym rokiem, każdy nauczyciel może otrzymać dodatkowe wynagrodzenie. Jeśli osoba nie przepracowała całego roku, wynagrodzenie liczy się proporcjonalnie do przepracowanego czasu pracy.

Bardziej skomplikowaną sytuację sprawia obliczenie czternastej pensji tzw. dodatku uzupełniającego. Jest ona wypłacana w przypadku nieosiągnięcia średniego wynagrodzenia dla poszczególnych stopni awansu zawodowego.

Oblicza się różnicę pomiędzy między wydatkami już poniesionymi na wynagrodzenia nauczycieli w danym roku a iloczynem średniorocznej liczby etatów nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego oraz średnich wynagrodzeń nauczycieli ustalonych w danym roku.

Wyliczona różnica jest dzielona między nauczycieli zatrudnionych i pobierających wynagrodzenie w roku, dla którego ustalono kwotę różnicy a następnie wypłacana.

Nagrody jubileuszowe, to nic innego jak przysługujące wynagrodzenie dodatkowe za przepracowane lata dla nauczycieli. Wysokości przyznawania dodatku wyglądają następująco:

• za 20 lat pracy – 75% pensji miesięcznej,
• za 25 lat pracy – 100%  pensji miesięcznej,
• za 30 lat pracy – 150%  pensji miesięcznej,
• za 35 lat pracy – 200%  pensji miesięcznej,
• za 40 lat pracy – 250%  pensji miesięcznej.

Kolejnym dodatkowym sposobem na pozyskanie środków jest Fundusz na nagrody dla nauczycieli, o którym mowa szczegółowo w art. 49 karty nauczyciela. Dodatkowe wynagrodzenie wypłacane z tego funduszu jest formą nagrodzenia nauczycieli za ich osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze.

W związku z tym, że składowych wynagrodzenia dla nauczycieli jest wiele, to pensje poszczególnych osób wykonujących ten zawód mogą się od siebie znacząco różnić. Dlatego, też ciężko jest jasno określić - ile tak naprawdę zarabia nauczyciel w Polsce. Oprócz wymienionych wyżej dodatków, do pensji mogą wliczać się również dodatki za nadgodziny, zastępstwa i nagrody w zależności od regulaminu danej placówki.