Większość czynności prawnych - poza sporządzeniem testamentu oraz poświadczeniem dziedziczenia - można dokonać przez pełnomocnika. Musi on zostać ustanowiony zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi. Przyjrzyjmy się bliżej pełnomocnictwom oraz upoważnieniom notarialnym.
Pełnomocnictwa notarialne - co to jest i na co pozwala?
Jeśli z różnych powodów nie możemy osobiście załatwić części swoich spraw, mamy możliwość wskazać swojego pełnomocnika. W Polsce istnieją trzy formy pełnomocnictwa:
1) w formie pisemnej;
2) w formie z podpisem notarialnie poświadczonym;
3) pełnomocnictwo w formie aktu notarialnego.
Co do zasady pełnomocnictwo może zostać udzielone w dowolnej formie, chyba że zawiera umocowanie do dokonania czynności, dla której przewidziana została forma szczególna. W takim wypadku musi ono być udzielone w tejże właśnie formie szczególnej. Przykładem może być zawarcie umowy przeniesienia własności nieruchomości, które wymaga zachowania formy notarialnej, dlatego również pełnomocnictwo wymaga zachowania tej formy. Tak samo rzecz się ma ze zbyciem udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością - wymaga ono formy pisemnej z notarialnie poświadczonymi podpisami, a zatem musi ona zostać zachowana przy pełnomocnictwie. Jednakże pełnomocnictwo notarialne często stosowane jest nawet w przypadkach, gdy nie jest ono wymagane. Osoby udzielające pełnomocnictwa korzystają z usług notariusza, kiedy chcą mieć pewność, że dokument jest poprawnie sformułowany o niepodważalny, a pełnomocnik będzie mógł go wielokrotnie użyć.
Na co jednak pozwala pełnomocnictwo notarialne? W zależności od ustanowionego zakresu, umożliwia ono dokonywanie w imieniu mocodawcy dokonywanie takich czynności prawnych, jak m.in.:
1) załatwianie spraw dotyczących zdrowia mocodawcy;
2) załatwianie spraw spadkowych;
3) składanie dokumentów do różnych instytucji;
4) pobieranie środków ze świadczenia emerytalnego;
5) dokonywanie przelewów;
6) podpisywanie określonych dokumentów;
7) sprzedaż nieruchomości lub samochodu;
8) załatwianie spraw administracyjnych w urzędach;
9) reprezentowanie mocodawcy przed sądem.
Dodajmy, że pełnomocnikiem może zostać każda osoba pełnoletnia o pełnej zdolności do czynności prawnych. Kodeks Cywilny dopuszcza też możliwość bycia pełnomocnikiem przez osobę, która ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych:
1) małoletniego powyżej 13. roku życia;
2) osoby, wobec której orzeczono ubezwłasnowolnienie częściowo lub ustanowiono dla niej doradcę tymczasowego.
Ile kosztuje pełnomocnictwo u notariusza?
Wynagrodzenie notariusza jest regulowane przez Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 roku w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. W przypadku pełnomocnictwa do dokonania jednej czynności taksa notarialna wynosi 30 zł plus 23 proc. VAT. Z kolei w razie pełnomocnictwa do więcej niż jednej czynności taksa wynosi 100 zł plus 23 proc. VAT. Do kosztów dodatkowo należy doliczyć opłaty za wypis + 23 proc. podatku VAT prowizji.
Pełnomocnictwo notarialne online - jak wygląda procedura?
Pełnomocnictwo można udzielić w formie dokumentu elektronicznego. Podpisuje się je kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.
Pełnomocnictwo notarialne zawierane przez internet polega na tym, że strony umowy mogą podpisać dokument za pośrednictwem internetu, a następnie przesłać go do notariusza, który potwierdzi ważność podpisu. Dzięki temu procesowi można udzielić pełnomocnictwa bez konieczności osobistego stawiennictwa w kancelarii notarialnej.
Niezależnie od formy zawarcie pełnomocnictwa, niezbędne będą:
1) Dane osób potrzebne do sporządzenia aktu notarialnego:
- wszystkie imiona;
- nazwisko;
- imię ojca, imię matki;
- PESEL;
- stan cywilny;
- adres zamieszkania;
- adres do doręczeń (jeśli jest inny niż adres zamieszkania);
- rodzaj dokumentu tożsamości (dowód osobisty, paszport, karta pobytu, inne), jego numer oraz termin ważności;
- obywatelstwo.
2) Wymagane informacje:
- dane osobowe pełnomocnika: wszystkie imiona, nazwisko, imiona rodziców, PESEL;
- dane nieruchomości: numer Księgi Wieczystej, a w przypadku, gdy nie została ona założona – dane pozwalające na konkretne oznaczenie nieruchomości;
- inne informacje, które mocodawca chciałby zawrzeć w treści pełnomocnictwa.
Upoważnienie notarialne - czym się różni od pełnomocnictwa?
Upoważnienie jest to pozwolenie na wykonywanie konkretnej czynności powierzonej przez upoważniającego (mocodawcę). Natomiast pełnomocnictwo pozwala na wyrażenie woli przez osobę, której pełnomocnictwa udzielono, czyli na przykład zawarcie umowy w imieniu mocodawcy. Pamiętajmy, że upoważnienie dotyczy najczęściej czynności codziennych, takich jak np. odebranie czyjegoś dziecka z przedszkola, odebranie listu poleconego bądź przesyłki z poczty albo skorzystanie z konta bankowego. Pełnomocnictwo pozwala natomiast na dużo więcej, w zakresie czynności administracyjnych oraz prawnych.
Ile kosztuje upoważnienie notarialne?
Upoważnienia nie musimy zawierać przed notariuszem - wystarczy, kiedy napiszemy je samodzielnie. Jeżeli jednak ma ono dotyczyć czynności administracyjnych lub bankowych, wówczas lepiej jest wydać upoważnienie notarialne. Kosztuje ono tyle samo, co pełnomocnictwo.
Upoważnienie do konta bankowego - komu można przyznać?
Pewnym szczególnym rodzajem upoważnienia jest pełnomocnictwo bankowe. Polega ono na przekazaniu wybranej osobie (pełnomocnikowi) uprawnień do wykonywania czynności związanych z naszym kontem bankowym. Uprawnienia pełnomocnika muszą zostać szczegółowo określone, ponieważ bank będzie traktował jego decyzje na równi z decyzjami właściciela rachunku.
Wyróżnia się upoważnienie ogólne, czyli przyznanie uprawnień takich samych, jakie ma właściciel konta, poza:
- wypowiedzeniem lub zmianą umowy rachunku;
- udzielaniem dalszych pełnomocnictw;
- występowaniem o wydanie nowej karty;
- składaniem dyspozycji na wypadek śmierci;
- zawieraniem umów kredytu odnawialnego.
Oprócz tego są pełnomocnictwa rodzajowe i szczegółowe, dotyczące o wiele węższego zakresu uprawnień pełnomocnika.
Pełnomocnikiem zostać może dowolna osoba, niekoniecznie spokrewniona z posiadaczem rachunku. Możemy więc upoważnić do korzystania z konta nie tylko członków naszej rodziny, lecz również przyjaciół i znajomych, w tym cudzoziemców. Wymagane jest, aby pełnomocnik spełniał następujące warunki:
- był rezydentem, czyli posiadał adres zamieszkania na terenie Rzeczpospolitej Polskiej;
- posiadał pełną zdolność do czynności prawnych (ewentualnie tzw. zdolność ograniczoną).
Do osób posiadających ograniczoną zdolność do czynności prawnych zaliczamy małoletnich powyżej 13. roku życia, częściowo ubezwłasnowolnionych oraz osoby, dla których ustanowiono doradcę tymczasowego. W ich przypadku nie możemy dowolnie kształtować treści pełnomocnictwa, ponieważ banki wprowadzają różne ograniczenia dotyczące zakresu dyspozycji składanych przez takich klientów. Z tego też powodu przed udzieleniem im dostępu do konta, powinniśmy zapoznać się z regulaminem banku i stosować się do zawartych w nim wytycznych.
Sprawa upoważnienia dla konta dla nieletnich wygląda różnie w różnych bankach, co do zasady jest nim jednak przedstawiciel ustawowy.
Upoważnienie do notariusza - wzór
Pełnomocnictwo/upoważnienie do notariusza zawierać powinno:
1) datę i miejsce sporządzenia;
2) tytuł: "Pełnomocnictwo" lub "Upoważnienie";
3) wskazanie, kto udziela pełnomocnictwa oraz dane obu osób;
4) czynności, do których uprawniona jest osoba upoważniona (pełnomocnik);
5) podpis osoby udzielającej pełnomocnictwa/upoważnienia.
