Rodzaje bezpieczników elektrycznych - podział, zastosowanie i montaż

Bezpieczniki, jak sama nazwa wskazuje są to urządzenia odpowiedzialne za zabezpieczenie systemów elektrycznych przed przeciążeniem. Potocznie nazywany bezpiecznik, rozumiany jest jako grupa urządzeń, która służy do identyfikacji kilku rodzajów zabezpieczeń instalacji elektrycznej.

W poniższym artykule dowiesz się między innymi:

• Jak działają poszczególne rodzaje bezpieczników;
• Gdzie znajdują zastosowanie;
• Jaki bezpiecznik wybrać w celu ochrony domowej instalacji.

Funkcje i przeznaczenie bezpieczników w instalacji elektrycznej

Dobrze zamontowana instalacja elektryczna jest w stanie uchronić nas przed niespodziewanymi zwarciami, przeciążeniami, a nawet przed porażeniem prądem. W każdym domu znajduje się taka instalacja, a o jej prawidłowe zabezpieczenie powinien zadbać doświadczony fachowiec. Na ALEO możesz wybierać spośród wielu specjalistów w tej dziedzinie.

Należy pamiętać, że pod żadnym pozorem nie powinno się używać wody, w celu ugaszenia tlącej się instalacji elektrycznej. Takie działanie może skutkować bezpośrednio zagrożeniem porażenia. W tym wypadku można się posłużyć tylko i wyłącznie gaśnicą proszkową lub śniegową, których działanie jest w pełni bezpieczne.

Jakie są rodzaje bezpieczników elektrycznych?

Na rynku funkcjonuje bardzo dużo modeli bezpieczników, które skutecznie przewodzą prąd znamionowy, a które wyróżniają się odmienną strukturą instalacji. W najbardziej podstawowym podziale znajdują się trzy rodzaje bezpieczników elektrycznych:

• topikowe,
• przepięciowe,
• wyłączniki różnicowoprądowe.

Jaka jest różnica między wyłącznikiem nadprądowym a bezpiecznikiem?

Bezpieczniki i wyłączniki nadprądowe są urządzeniami, które mają za zadanie zmniejszyć natężenie prądu w sytuacji przeciążenia i minimalizować skutki jego działania. Potocznie nazewnictwo wszelakich urządzeń elektrycznych - bezpiecznikami nie jest poprawne, ponieważ są to różne urządzenia z odmiennymi funkcjonalnościami. Zazwyczaj stosuje się dwa nazewnictwa: bezpieczniki i bezpieczniki automatyczne, mogą oznaczać one instalację, prąd różnicowy lub przełączniki przeciążeniowe. W rzeczywistości, jeśli przełącznik nie został zainstalowany, nazywa się go bezpiecznikiem, w związku z tym wszelkie rodzaje włączników są po prostu błędnie określane bezpiecznikami.

Czym są wyłączniki nadprądowe? Jaki jest ich podział i czym się charakteryzują?

1. Wyłączniki instalacyjne, potocznie ''eska'' – pełnią funkcję zabezpieczeń przeciążeniowych i zwarciowych;
2. Wyłączniki nadmiarowe samoczynne, potocznie "samoczynne" lub " automatyczne" – w przeciwieństwie do bezpieczników topikowych – można je ponownie zainstalować po przeciążeniu instalacji elektrycznej;
3. Wyłączniki różnicowoprądowe, potocznie "różnicowoprądowe" lub "różnicówka" – chronią nie tylko przed porażeniem prądem, ale też minimalizują ryzyko wystąpienia pożaru spowodowanego awarią sieci elektrycznej.

Czym są bezpieczniki topikowe?

Jednym z bardziej znanych bezpieczników jest bezpiecznik topikowy - czyli tak zwane korki, które podczas przegrzania się obwodu elektrycznego wyłączają go i następuje przerwanie przepływu prądu. Dzieje się tak w momencie ,,stopienia się'' elementu topikowego, który znajduje się w odpowiedniej wkładce, jednocześnie obwód elektryczny traci wtedy ciągłość. Im wyższa wartość prądu w obwodzie elektrycznym, tym topnienie topika następuje szybciej. Pod tym względem bezpieczniki topikowe są bardzo skuteczne a ich reakcja na zagrożenie i ewentualne porażenie prądem następuje bardzo szybko.

Wkładki topikowe odchodzą jednak powoli z użycia a zastępowane są takim mechanizmem, jak wyłączniki nadprądowe. W produkcji tych bezpieczników znajdują się dodatkowo odmiany różniące się czasem zadziałania w zależności od przeciążeń: szybkie, zwłoczne i superszybkie. Innymi słowy jeśli w Twoim mieszkaniu dojdzie do przepalenia bezpiecznika topikowego, należy niezwłocznie go wymienić i dokonać przeglądu instalacji elektrycznej, szukając przyczyny tego zdarzenia.

Bezpieczniki przepięciowe (automatyczne)

Bezpieczniki przepięciowe, znane również jako bezpieczniki automatyczne są popularne w starszych, jak i nowszych instalacjach elektrycznych. Ich działanie polega na zabezpieczeniu przed przepaleniem przewodów w ścianach oraz zapalenia się instalacji elektrycznej. Przeciążona instalacja elektryczna często jest skutkiem problemów z występującymi zwarciami.

W przeciwieństwie do bezpieczników topikowych, mechanizm bezpiecznika jest wielokrotnego użytku. Po uruchomieniu wyzwalacza i wyłączeniu zasilania bezpiecznik przepięciowy składający się z główki ,,wyrzuca'' na zewnątrz przycisk zabezpieczający. Dzięki temu urządzenie możemy z powrotem aktywować, przywracając zasilanie elektryczne.

Bezpieczniki różnicowoprądowe

Zabezpieczenia różnicowoprądowe preferowane są do zabudowy w nowszych instalacjach domowych. Są one jednym z bardziej polecanych bezpieczników elektrycznych, ponieważ służą do ochrony przed zagrożeniem porażenia prądem. Jeśli w obwodach elektrycznych ilość prądu wpływającego różni się od ilości prądu wypływającego to mechanizm bezpiecznika natychmiast wyłącza cały obwód elektryczny.

Bezpieczniki różnicowe są obecnie podstawowym elementem wyposażenia instalacji elektrycznej w nowych domach jednorodzinnych oraz mieszkaniach. Nie ma natomiast przeciwwskazań do zamontowania tego rodzaju ochrony w starszym budownictwie. Będzie się to jednak wiązać z koniecznością przebudowy instalacji całości obwodu elektrycznego.

Jakie rodzaje bezpieczników do domu - B czy C?

Wyróżnia się trzy rodzaje bezpieczników elektrycznych ze względu na ich klasy zabezpieczeń:

klasy A - wykorzystywane są głównie w liniach przemysłowych niskiego napięcia. Nie znajdują zatem wykorzystania w domowej instalacji.

klasy B - automatyczne, dość powszechne i znane na rynku. Są pierwszym stopniem zabezpieczenia budynku. Umieszczane są w instalacjach odgromowych i tych bezpośrednio podłączonych do linii napowietrznych i kablowych. Dzięki mechanizmie iskiernika natychmiastowo gaszą zwarcie przerywając łuk prądu.

klasy C - są drugim stopniem zabezpieczenia. Wychwytują siłę przepięcia, nieuchwytną dla bezpieczników z klasy B i redukują ją do wartości 11,5 kV. Dzięki temu zapobiegają uszkodzeniom sprzętów elektrycznych znajdujących się w domu.

klasy B i C - często występują łącznie, dając najlepsze zabezpieczenie w domowych instalacjach elektrycznych. Stanowią ochronę dla instalacji oświetleniowej, sprzętów RTV i AGD. Dzięki bezpiecznikowi automatycznemu w sytuacji pojawienia się przepięcia natychmiast odcinają obwód.

klasy D - powstrzymują działanie wysokich prądów nieuchwytnych dla bezpieczników klas niższych. Montuje się je w specjalnych puszkach podtynkowych lub gniazdkach w celu ochrony pojedynczego sprzętu elektronicznego, który jest bardziej wrażliwy na przeciążenia prądu.

Odpowiedni dobór bezpiecznika do obciążenia

Bezpieczniki elektryczne powinny być odpowiednio dobrane do mocy napięcia znamionowego, które określa wartość energii elektrycznej przewodzonej w sposób ciągły i bezawaryjny. Ważne jest w tym wypadku utrzymanie mocy napięcia w instalacji nie większego niż napięcie bezpiecznika. Dlatego przed zakupem bezpieczników warto jest obliczyć, jaka jest realna moc, którą wykorzystują urządzenia pracujące jednocześnie (w tym samym czasie) w Twoim domu (tzn. lodówka, pralka, zmywarka, komputer czy oświetlenie). W celu obliczenia wartości wyłącznika głównego, należy w prosty sposób dodać wszystkie moce urządzeń do siebie. Wynik będzie wyrażać się w kilowatach lub kilowatoamperach.

Jak skutecznie zamontować bezpiecznik?

Bezpiecznik elektryczny zapobiega awariom odbiorników jednocześnie zabezpieczając sieć elektryczną przed skutkami wynikającymi z nadmiernego natężenia prądu. Przed przystąpieniem do wymiany bezpieczników należy się upewnić, czy całość instalacji jest bezpieczna, a skrzynka wyposażona jest w odpowiednie urządzenia ochronne. Ponad to powinna być ona odpowiednio dobrana do instalacji elektrycznej, z którą mamy do czynienia. Kolejno możemy zarządzać bezpiecznikami.

Na bezpiecznikach znajdują się specjalne oznaczenia, które wskazują na ich charakterystykę i parametry. Poniżej znajdziesz ich skróty:

• g – bezpieczniki pełnozakresowe (chroniące przed zwarciami i przeciążeniami),
• a – bezpieczniki niepełnozakresowe (zabezpieczające przed zwarciami),
• M – bezpieczniki do silników,
• L – bezpieczniki do przewodów,
• G – bezpieczniki przeznaczenia ogólnego,
• HH – bezpieczniki średnich napięć o wysokiej zdolności przerywania,
• NH – bezpieczniki niskiego napięcia o wysokiej zdolności przerywania,
• UR – bezpieczniki ultraszybkie,
• F – bezpieczniki szybkie,
• D – bezpieczniki do użytku domowego, tak zwane korki,
• Tr - bezpieczniki do transformatorów,
• R – bezpieczniki stosowane do elementów energoelektronicznych.

Podsumowanie

Na doborze odpowiednich zabezpieczeń do urządzeń, takich jak instalacja elektryczna, nie należy oszczędzać. Na rynku obecnie jest wiele ich rodzajów - bezpieczniki topikowe, bezpieczniki przepięciowe, bezpieczniki różnicowoprądowe i inne, których działanie zapobiega negatywnym skutkom przeciążenia. Dobrze wyposażona skrzynka, czy rozdzielnica w domu jednorodzinnym to obowiązkowy element, o którym warto pamiętać.

Zapoznaj się także z:

1. Farba do łazienki - jaką wybrać?
2. Jak wyciszyć mieszkanie?
3. Jak gipsować ściany w prosty sposób - krok po kroku
4. Biała lista podatników VAT – co to jest? | Firmove
5. Składka zdrowotna a ryczałt – jak ją obliczyć? | Firmove
6. Wykup samochodu z leasingu – czy to się opłaca? | Firmove
7. Czym jest dywidenda i jak ją obliczyć? | Firmove
8. Odliczenia od podatku dla prowadzących działalność gospodarczą | Firmove