Układanie płytek

Układanie płytek podłogowych nie jest tajemną wiedzą zarezerwowaną wyłącznie dla wykwalifikowanych fachowców. Warto jednak przy tym pamiętać o kilku ważnych zasadach.

Po pierwsze liczy się nie tylko wygląd płytek, ale także ich przeznaczenie, w tym szczególnie ich późniejsze obciążenie i bezpieczeństwo użytkowania. Glazurę dzieli się na 5 klas ścieralności. I tak:

• do łazienki można wybrać płytki o klasie 3;
• do pokoju dziennego, sypialni, jadalni, kuchni, przedpokoju i na taras wybierz płytki o klasie ścieralności 3 i 4;
• do garażu oraz innych pomieszczeń poddawanych bardzo dużym obciążeniom należy wybrać płytki o najwyższej klasie ścieralności - 5.

Układanie płytek - co jest ważne podczas układania?

Wybierając płytki, należy kierować się nie tylko barwą czy wzorem, ale przede wszystkim - ich walorami użytkowymi. Należy je stosować zgodnie z ich przeznaczeniem.

Przed rozpoczęciem prac należy także pamiętać o dokonaniu przeglądu całej partii, a więc sprawdzeniu ich jakości, odcienia, wymiaru (porównując płytki z różnych opakowań, aby upewnić się, czy nie nastąpiła pomyłka w trakcie wydawania towaru) lub poszukiwaniu ewentualnych uszkodzeń.

Jednolitość dostawy należy skontrolować pod kątem tonacji (odcienia barwy, charakteryzującego daną partię płytek) czy kalibru (wymiaru produkcyjnego). Płytki tego samego typu, ale o różnej tonacji czy kalibrze, uważa się za różne produkty, które nie nadają się do ułożenia na tej samej powierzchni. Jeśli chodzi o wady wyglądu to dopuszcza się nie więcej niż 5 wadliwych płytek na każde 100.

Przy wykładaniu płytek należy stosować się do zaleceń producentów kleju i Polskich Norm:

• PN-75/B-10121 “Okładziny z płytek ceramicznych i szkliwionych”;
• PN-63/B-10145 “Posadzki z płytek kamionkowych (terakotowych), klinkierowych i lastrykowych”.

Zaleca się wykładanie płytek na spoinę. Płytki wyłożone na styk tworzą zwartą okładzinę, bardzo wrażliwą na wszelkie naprężenia. Należy także pamiętać, że tworzywa ceramiczne wykazują rozszerzalność liniową wywołaną penetracją wody do wnętrza płytek, dlatego też należy wykładać płytki, stosując fugę.

Przy układaniu płytek warto pamiętać o kilku ważnych rzeczach:

• zaprawy klejące i zaprawy do spoinowania muszą odpowiadać przepisom Prawa Budowlanego;
• podłoże pod płytki należy wcześniej odpowiednio przygotować - musi ono być zwarte, nośne i oczyszczone z kurzu, brudu, wapna, tłuszczów czy farb;
• do dobrze przyczepnych farb olejnych i okładzin ceramicznych trzeba stosować odpowiednie zaprawy klejące, zgodnie z zaleceniem ich producenta, lub dodatki emulsji elastycznych;
• wszelkie nierówności w podłożu powinny być wyrównane specjalną zaprawą gruntującą (źle przygotowane podłoże jest najczęstszą przyczyną odpadania płytek);
• na ogrzewanie podłogowe, płyty drewnopodobne, płyty gipsowe, balkony czy tarasy należy stosować specjalne, tak zwane elastyczne zaprawy klejące;
• szczeliny dylatacyjne w warstwie ułożonych już płytek muszą być zgodne z istniejącymi dylatacjami w podłożu;
• przed spoinowaniem płytek należy przeprowadzić próbę stosowanie fug i ewentualnie zabezpieczyć powierzchnię płytek przed przebarwieniem;
• spoinowanie rozpoczyna się dopiero po czasie przewidzianym w instrukcji użytek zaprawy klejowej;
• przestrzeń między fugami należy szczelnie wypełniać fugą;
• zabrudzenia na płytkach szkliwionych i nieszkliwionych, spowodowane różnego rodzaju zaprawami, należy bezzwłocznie usuwać odpowiednimi środkami;
• płytki nieszkliwione należy konserwować, stosując impregnaty, aby zabezpieczyć je przed wchłanianiem różnego rodzaju zabrudzeń.

Od czego należy zacząć układanie płytek - od ściany czy podłogi?

Wielu profesjonalnych glazurników uważa, że elementy ścienne powinny nachodzić na podłogowe. Dzięki temu można je wyrównać przy podłożu, a to umożliwia ewentualne zamaskowanie krzywizn. Pozwala to także odpowiednio zabezpieczyć ją przed wilgocią. Połączenie miejsc styku płytek ściennych i podłogowych dodatkowym spoiwem zmniejsza ryzyko przeniknięcia pod ich powierzchnię spływającej wody. 

Równie wielu zwolenników ma inny sposób układania płytek, polegający na tym, że płytki na ścianę układa się jako pierwsze. Ta metoda umożliwia ukrycie ewentualnych krzywizn przez warstwę gruntu i płytki podłogowe. To z kolei skraca czas pracy i eliminuje ewentualne straty materiału przy niedokładnym docinaniu, a także pozwala uniknąć zabrudzenia klejem i fugą położonej właśnie podłogi (co jest sporym problemem przy układaniu płytek podłogowych najpierw). 

Ta metoda sprawia także, że przy konieczności wymiany uszkodzonych płytek podłogowych lub chęci odświeżenia wnętrza, można ją swobodnie usunąć w całości bez naruszania pozostałych elementów. To swego rodzaju przewaga tego rozwiązania nad tym omawianym wyżej. Gdy najpierw kładziemy płytki na podłodze, późniejsze zbicie podłoża wiąże się z uszkodzeniem pierwszego rzędu płytek na ścianie.

Trzecią metodą, stosowaną przez fachowców, jest układanie najpierw ścian, ale bez dolnego rzędu, z wykorzystaniem tak zwanej listwy startowej. Gdy wszystkie rzędy płytek ściennych, oprócz pierwszego, są gotowe, przechodzi się do podłogi i dopiero po jej wykończeniu uzupełnia się braki.

Jest to bardziej skomplikowany sposób układania płytek, który wymaga umiejętności i doświadczenia, dlatego też najczęściej wybierają go profesjonaliści z długoletnim stażem. Ma on tę przewagę, że ceramika ścienna zostaje ułożona równo, a następnie wykonawca ma możliwość docinania płytek położonych najniżej do krzywizn budynku. Pojawiające się ewentualne pomyłki czy nierówności można zamaskować listwą wykańczającą.

Jak zatem widać, nie ma jednego, uniwersalnego rozwiązania ani odpowiedzi na pytanie o to, co układać jako pierwsze: płytki ściennego czy płytki podłogowe. Decyduj o tym sam lub zwróć się o pomoc do fachowca.

Jak kłaść płytki, czyli jakie materiały są niezbędne?

Płytki i kafelki, niegdyś wybierane tylko do łazienek, obecnie stosowane są także w przedpokojach, korytarzach, kuchniach czy nawet w salonach. Jakie akcesoria potrzebne są do samodzielnego ułożenia płytek na ścianach lub podłogach? 

Bez względu na to, czy kładziemy płytki w przedpokoju czy w łazience oraz na to, czy są to kafelki ścienne czy podłogowe, prawidłowe ich ułożenie i przytwierdzenie do podłoża sprawi, że będą służyły przez długi czas w swojej pierwotnej formie. Należy je również odpowiednio  pielęgnować. Stosowanie odpowiednich preparatów oraz narzędzi zapewni im wysoką trwałość i nada urządzanemu wnętrzu efektownego wyglądu. 

W trakcie układania płytek potrzebne będą różne produkty. Jakie mają zastosowanie i dlaczego warto się w nie wyposażyć?

Przygotowanie podłoża

Przed rozpoczęciem przyklejania płytek do podłoża należy je oczywiście właściwie przygotować. W tym celu warto zastosować:

• środek gruntujący - pierwszy środek używany (nakładany za pomocą miękkiego pędzla lub wałka malarskiego) jeszcze przed układaniem płytek, który wzmacnia podłoże przeznaczone do wykończenia ceramiką i wyrówna jego chłonność (co zwiększy przyczepność okładziny do powierzchni);
• hydroizolację - mająca na celu zabezpieczenie powierzchni przed wilgocią, elastyczna zaprawa lub folia w płynie (stosowana w łazienkach, na tarasach i balkonach).

Uzupełnieniem mas hydroizolacyjnych mogą być taśmy uszczelniające. Stosuje się je, aby zapewnić ciągłość hydroizolacyjną w miejscach połączenia 2 płaszczyzn (czyli ścian z podłogą lub ściany ze ścianą) oraz wzdłuż rur. 

Przygotowanie i klejenie płytek

Zanim przystąpimy do klejenia płytek, należy zaplanować ich rozkład. Zapewne niektóre z elementów będzie trzeba dociąć? Jakie narzędzia, poza tradycyjną miarą, będą potrzebne na tym etapie prac? Są to między innymi:

• przecinarka do glazury - urządzenie ręczne, służące do łamania oraz przecinania płytek, czasem przecinarki wyposażone są w kątowniki ułatwiające ich precyzyjne przycięcie;
• sznur tapicerski - pomocny przy wyznaczaniu linii, wzdłuż której będą układane płytki oraz sprawdzaniu na bieżąco, czy układane kafelki znajdują się w jednej płaszczyźnie.

Podczas klejenia płytek przydadzą nam się z kolei: 

• kleje i zaprawy - każdy z produktów charakteryzuje się odmiennymi parametrami i właściwościami, dlatego też należy zwrócić dużą uwagę na dobór odpowiedniego kleju do stosowanych płytek, miejsca ich montażu oraz rodzaju wykańczanego podłoża ((innego kleju użyjemy do układania płytek wielkoformatowych, a innego do klejenia płytek na ogrzewaniu podłogowym);
• paca - służy do nakładania zaprawy klejowe (najpierw jej gładką stronę należy rozprowadzić klej po podłożu lub spodzie płytki, aby potem taką warstwę “przeczesać” zębatą stroną narzędzia);
• krzyżaki - dostępne w różnych rozmiarach plastikowe elementy ułatwiają zachowanie równych odstępów między poszczególnymi płytkami;
• listwy - używane przy wykonywaniu lamperii z płytek, a więc tam, gdzie okładzina ceramiczna kończy swój bieg na pewnej wysokości ściany;
• profile - stosowane do wykańczania narożników, podczas okładania płytkami pionów lub kolumn, w miejscu zbiegu dwóch ścian oraz jako element łączenia pomiędzy powierzchniami wykończonymi różnymi materiałami.

Fugowanie

Przyklejone do podłoża płytki należy jeszcze stosownie wykończyć. Zapewni to całemu pomieszczeniu estetyczny wygląd i trwałość. Należy tutaj zastosować następujące produkty:

• fuga - masa, którą uzupełnia się szczeliny pomiędzy płytkami;
• fugówka - rodzaj szpachelki lub pacy, złożone z drewnianego uchwytu lub gumowej części roboczej, za pomocą której z łatwością rozprowadza się fugę po powierzchni ściany;
• gąbka do fugi - za jej pomocą zbiera się nadmiar  masy z powierzchni kafli i wygładza wypełnione spoiny.

Jak w kilku krokach prawidłowo ułożyć płytki?

Przed przystąpieniem do pracy należy zmierzyć dane pomieszczenie i przygotować szkic ułożenia płytek. Warto wtedy określić liczbę płytek, pamiętając o następujących zasadach:

• przy łączeniach prostych do powierzchni posadzki należy dodać około 5% więcej płytek;
• przy łączeniach naprzemiennych - około 10%;
• przy łączeniach skośnych (zwanych karo) - około 15%.

Następnie należy wybrać rodzaj i pojemność zaprawy fugującej, a także klej i ewentualnie masę wyrównawczą lub folię w płynie. Przy obliczaniu powierzchni pokrywanej płytkami warto pamiętać o doliczeniu około 1 - 3% powierzchni, którą zwykle zajmują fugi.

Przed rozpoczęciem układania płytek należy dokładnie wyszczotkować i wyczyścić podłoże, usunąć wszelkie tłuste plamy detergentami, a potem spłukać czystą wodą. Powierzchnię trzeba jeszcze zaimpregnować i zabezpieczyć, na przykład tak zwaną folią w płynie, a następnie poczekać do całkowitego wysuszenia podłoża. Kilkuetapowe przygotowanie podłoża (a więc gruntowanie, izolację i dodatkowe powłoki uszczelniające) szczególnie warto wykonać w pomieszczeniach narażonych na dużą wilgotność.

Układanie posadzki najlepiej jest rozpocząć w narożniku przeciwległym do drzwi. Pierwszy rząd trzeba ułożyć z płytek całych, a układanie najlepiej zakończyć przy wyjściu. Nakładanie zaprawy klejowej najlepiej wykonać szpachlą o grubości wskazanej przez producenta danej zaprawy. Do zachowania równej odległości między płytkami należy użyć krzyżyków dystansowych.

Nie doradza się układania jednorazowo powierzchni większej niż 1 metr kwadratowy. Tak ułożony fragment należy jeszcze delikatnie docisnąć, najlepiej przy użyciu gumowego młotka. Po ułożeniu 2 równoległych rzędów można rozpocząć układanie rzędu prostopadłego.

Płytki najczęściej klei się do starych posadzek wykonanych z PCV, elementów drewnopodobnych oraz starych, dobrze osadzonych płytek. Aby upewnić się, że stare podłoże jest dobrze umocowane, należy je opukać młotkiem murarskim. Ruszające się, kruszące się i łamiące się elementy dawnej posadzki należy usunąć, ponieważ ułożona na nich warstwa nie będzie trwała. Jeśli niestabilne są pojedyncze płytki, należy się ich pozbyć i wypełnić ich miejsce zaprawą cementową oraz kruszywem. Powierzchnię należy dodatkowo oczyścić i odtłuścić, na przykład za pomocą odkurzacza warsztatowe, ostrej szczotki i szpachelki. Płaszczyznę trzeba jeszcze zmatowić szlifierką lub papierem ściernym.

Przed wyschnięciem kleju należy usunąć krzyżyki dystansowe. Listwy z kolei demontuje się dopiero po około 12 godzinach po nałożeniu ostatniej płytki w danym rzędzie. Następnie należy ułożyć dolny rząd płytek, a na końcu te płytki, które wymagają przycięcia. Należy je wykonać za pomocą specjalnych narzędzi, elektrycznych lub ręcznych. Do wykonania przycięcia bocznego można posłużyć się obcęgami, za pomocą których trzeba odkruszyć fragment płytki, a potem wyrównać je okrągłym pilnikiem. Do wycięcia otworów w płytkach można zastosować wiertarkę i otwornicę (zabezpieczając przy tym płytkę dwoma kawałkami taśmy klejącej, ułożonymi w krzyżyk, a w miejscu ich przecięcia używać wiertarki bezudarowej z wiertłem węglikowym). Jeśli otwór ma znajdować się na środku płytki, najlepiej przeciąć ją na pół i posłużyć się obcęgami oraz pilnikiem.

Pół doby po ułożeniu płytek i usunięciu krzyżyków dystansowych można już wypełniać spoiny między płytkami. Przygotowaną już wcześniej masę fugującą należy nałożyć kauczukową szpachlą tak, aby dokładnie pokryć wszystkie szczeliny. Fugi umieszczane w łazienkach czy kuchniach powinny dodatkowo chronić przed grzybem i pleśnią. Rogi oraz kąty należy zabezpieczyć warstwą silikonu sanitarnego, którego kolor trzeba dobrać do spoin. Zużycie fugi jest oczywiście zależne od tego, jak grube mają być spoiny, oraz od tego, jakiego rodzaju fuga zostanie użyta. 

Po nałożeniu fugi należy przetrzeć powierzchnię ścierką lub gąbką, aby oczyścić płytki. Trzeba jednocześnie pamiętać, aby nie usunąć przy tym świeżo nałożonych fug. Po upływie godziny lub dwóch warto przetrzeć posadzkę suchą szmatką i usunąć resztki fugi.

Ile kosztuje układanie płytek - czy rodzaj płytek wpływa na cenę?

Pandemia sprawiła, że ceny usług budowlanych i wykończeniowych znacząco wzrosły, podobnie jak ceny materiałów budowlanych. 

Zastanawiając się nad kosztem ułożenia płytek, należy mieć także na uwadze, że fachowcy, oprócz układania ceramiki, wykonują także wiele innych prac, na przykład skuwają stare płytki i przygotowują podłoże. Dlatego też, w zależności od stopnia zaawansowania robót wykończeniowych, usługi te mogą kosztować od około 80 do nawet 150 - 160 złotych za metr kwadratowy. 

Na cenę usługi układania płytek wpływają takie elementy jak:

• zakres prac - cena za usługi wykonywane w mieszkaniach na rynku pierwotnym jest niższa niż w przypadku rynku wtórnego (bo trzeba między innymi zdemontować stare płytki);
• lokalizacja - ceny usług w większych aglomeracjach miejskich są wyższe;
• format i wielkość płytek - najtańsze jest ułożenie płytek ceramicznych o wymiarach 30 x 30 cm, ale cena może być większa zarówno w przypadku bardzo dużych, jak i niewielkich;
• sposób ułożenia i rodzaj płytek - wielkoformatowe lub ułożone w jodełkę płytki wymagają większej precyzji i doświadczenia, dlatego też koszt robocizny będzie w takim przypadku wyższy niż przy standardowych płytkach.

Poniżej podajemy szacunkowe koszty układania płytek, w zależności od tego, gdzie są montowane:

• na podłodze - od 80 do 110 złotych za metr kwadratowy (najwięcej w województwie małopolskim i mazowieckim);
• na ścianie - około 90 do 100 złotych / m2;
• na tarasie lub balkonie - od 90 zł / m2;
• w ogrodzie - około 40 - 50 zł / m2;
• na schodach - od 100 do nawet 200 złotych za metr kwadratowy;
• w garażu - od 30 do 80 złotych za metr kwadratowy;
• na elewacji - od 50 do 100 zł / m2;
• w łazience - od około 80 zł / m2 (w przypadku kafelków o formacie 30 x 30 cm) do nawet 160 złotych za metr kwadratowy (w przypadku montażu modnych i efektownych płytek wielkoformatowych).

Jak wielkość płytek wpływa na koszty układania płytek? Najniższe ceny dotyczą standardowych płytek o wielkości 30 x 30 cm. Inaczej wygląda to w przypadku płytek o większych wymiarach. I tak:

• koszt położenia płytek wielkoformatowych wynosi nawet 160 zł / m2;
• koszt położenia płytek 60 x 40 to około 100 - 120 złotych za metr kwadratowy;
• koszt ułożenia płytek 60 x 60 może przekroczyć kwotę 120 złotych za metr kwadratowy.

A ile kosztuje układanie płytek z danego materiału? Cennik przedstawia się następująco:

• płytki gipsowe - około 70 do 80 złotych za metr kwadratowy;
• płytki ceramiczne - od 80 do 160 zł / m2;
• płytki granitowe - około 100 zł / m2;
• płytki z kamienia dekoracyjnego - od 50 do 80 złotych za metr kwadratowy;
• płytki klinkierowe - od 100 do 300 zł / m2 plus dodatkowo 50 zł / m2 za prace wykończeniowe.

Pamiętaj jednak, że remont nieruchomości z rynku wtórnego pociąga za sobą konieczność przygotowania podłoża do układania płytek, a więc skucia starych kafli, wylania wylewki samopoziomującej i gruntowania podłoża. Demontaż płytek oznacza koszt około 40 zł / m2, a zrobienie wylewki - około 30 złotych za metr kwadratowy. Najtańsze jest gruntowanie podłoża, które zazwyczaj kosztuje około 10 złotych za metr kwadratowy.

Niektórzy fachowcy osobno wyliczają koszt fugowania, silikonowania, docinania płytek oraz frezowania. Warto zatem dopytać wykonawcę o zakres usług i dowiedzieć się, czy cena uwzględnia dodatkowe prace.

Czy warto skorzystać z fachowców do układania płytek?

Nie każdy poradzi sobie samodzielnie z prawidłowym ułożeniem płytek. Jest to co prawda oszczędność pieniędzy, ale nie zawsze efekt jest zadowalający. Bardzo ważna jest tutaj precyzja i doświadczenie. Konieczne jest również posiadanie specjalistycznych narzędzi, takich jak np. gilotyna (przecinarka) do glazury czy otwornica. Jest to także proces kilkuetapowy, zaczynający się od przygotowania podłoża, poprzez przyklejenie płytek do podłoża, a na fugowaniu kończąc.

Dlatego też wiele osób decyduje się powierzyć te czynności fachowcom z tej branży. Podczas wyboru odpowiedniego wykonawcy warto zapoznać się z opiniami innych użytkowników w sieci.

Bardzo ważnym kryterium wyboru wykonawcy jest także cena jego usług. Niskie stawki mogą oznaczać, że jest to początkująca lub po prostu niewykwalifikowana osoba. 

Często przy wyborze fachowca korzysta się także z nieformalnego systemu poleceń i rekomendacji, a więc tak zwanej poczty pantoflowej. Warto przeprowadzić mały rekonesans wśród znajomych, rodziny czy sąsiadów. Fachowcy wykonujący pracę z polecenia często drobiazgowo i dokładnie dopracowują wszystkie elementy, a nawet dają rabaty na zrealizowane zlecenia.

Warto także pamiętać o tym że ci naprawdę dobrze wykwalifikowani fachowcy mają często “ręce pełne roboty”. Należy zatem planować remont odpowiednio wcześnie, a przez telefon dopytać wykonawcę o to, kiedy może zacząć pracę. Okres kilku tygodni jest jednak czasem optymalnym.