Szpachlowanie ścian to jedna z najważniejszych czynności wykonywanych w trakcie wykończenia wnętrz, co wynika z faktu, że pozwala uzyskać idealnie gładką powierzchnię. Nie każdy jednak ma świadomość, że w przypadku szpachlowania obowiązują odpowiednie standardy, które są oznaczane jako Q1, Q2, Q3 i Q4. Wybór determinuje w efekcie wielkość szczelin znajdujących się pomiędzy płytami GK.
Z niniejszego artykułu dowiesz się między innymi tego:
- co dokładnie oznacza szpachlowanie Q1, Q2, Q3, Q4?
- czy przed rozpoczęciem szpachlowania obowiązkowe jest zagruntowanie płyt gipsowych?
- jakie alternatywne metody wykończenia wnętrz można zastosować zamiast szpachlowania?
Decydując się na konkretny standard gładzi nakładanej na płyty gipsowe należy wziąć pod uwagę przede wszystkim przeznaczenie pomieszczenia oraz sposób wykończenia powierzchni (np. malowanie farbą, czy tapetowanie). Jest to istotne, ponieważ zastosowanie każdego z dostępnych rozwiązań przekłada się na ostateczną cenę wykonania gładzi.
Q1, Q2, Q3, Q4 - czym dokładnie oznaczają te standardy wykończenia?
Szpachlowanie ścian to czynność mająca na celu wypełnienie połączeń pomiędzy płytami gk oraz zamaskowanie miejsc, w których znajdują się wkręty. Istotne w tym przypadku jest jednak to, że wyróżnia się 4 standardy szpachlowania, które różnią się sposobem maskowania spoin, a co za tym idzie poziomem gładkości uzyskanej powierzchni. Klasyfikacja ta obejmuje:
- szpachlowanie Q1, które ogranicza się do wykonania spoinowania oraz do szpachlowania miejsc, w których znajdują się wkręty montażowe w płytach gk. Szczeliny znajdujące się pomiędzy poszczególnymi płytami wypełnia się w tym przypadku gotową masą szpachlową bądź lub gipsem szpachlowym z wtapianiem taśmy zbrojącej w łączenia. Istotne w tym przypadku jest to, by produkt użyty do spoinowania płyt gk miał większą wytrzymałość mechaniczną niż zwykła gładź, ponieważ spoiny muszą mieć odpowiednią wytrzymałość oraz zapewniać właściwą izolację akustyczną. Kwestie estetyczne nie są w tym przypadku istotne;
- szpachlowanie Q2, które polega na szpachlowaniu Q1 oraz nałożeniu dodatkowej cienkiej warstwy w pasie o trochę większej szerokości, co pozwala częściowo zniwelować występujące nierówności. Warstwa ta może zostać wykonana zarówno przy użyciu masy i gipsu dedykowanego do łączenia płyt gipsowych, jak i zwykłej gładzi. Etap ten nie wpływa bowiem na wytrzymałość powstałej spoiny, ale przekłada się na kwestie estetyczne. Wykonuje się go między innymi pod grube tapety lub tynk strukturalny, ponieważ w przypadku standardowego malowania łączenia płyt mogą pozostać częściowo widoczne;
- szpachlowanie Q3, które ma na celu zerowanie powierzchnia łączenia z płytą gipsowo-kartonową. Polega na szerszym szpachlowaniu spoin, ponieważ pas nakładanej masy szpachlowej powinien mieć w tym przypadku szerokość od około 30 do 60 centymetrów. Dodatkowo w ramach tego standardu szpachlowania cała płyta może zostać pokryta cienką warstwą gładzi, co pozwala zminimalizować różnice w połysku powłoki malarskiej. W standardzie Q3 wykorzystuje się zazwyczaj gładź szpachlową, ponieważ konieczne staje się ostateczne wykończenie powierzchni poprzez szlifowanie. Jego celem jest zgubienie momentu przejścia występującego pomiędzy nałożoną gładzią, a płytą kartonowo-gipsową;
- szpachlowanie Q4, które stanowi najwyższy standard wykończenia zabudowy z płyt gipsowo kartonowych. Obejmuje bowiem szpachlowanie płyt gk w całości, a także późniejsze zeszlifowanie powstałych nierówności. Do szpachlowania wykorzystuje się gładź szpachlową, a zalecana grubość warstwy to 1-2 milimetry. Pokrycie całopowierzchniowe, zgodne ze standardem Q4, eliminuje możliwość odznaczania się spoin, niezależnie od rodzaju stosowanego oświetlenia. Istotna w tym przypadku jest jednak jakość szlifowania, która bezpośrednio wpływa na uzyskany efekt końcowy. Poziom Q4 stosuje się zazwyczaj w sytuacji, gdy na ścianach mają znaleźć się farby i tapety o wyższym połysku. Wyszlifowana i odpylona powierzchnia ma bowiem idealnie gładką fakturę.
Szczeliny między płytami GK - jakie są akceptowalne wymiary w zależności od standardu?
Wykonanie zabudowy płytami gk wymaga nie tylko zbudowania odpowiedniej konstrukcji, ale również przestrzegania zasad, dzięki którym sufit, czy ściana będzie wytrzymała i jednorodna. Istotne w tym przypadku jest zatem zarówno szpachlowanie łączeń płyt gipsowych, jak i ich prawidłowy montaż. Warto zatem pamiętać, że płyty gipsowo-kartonowe powinny być montowane na styk, a im mniejsza będzie szerokość występującej pomiędzy nimi szczeliny, tym łatwiej będzie ją zamaskować. Zgodnie z Warunkami technicznymi wykonania i odbioru systemów suchej zabudowy opracowanymi przez zespół ekspertów Polskiego Stowarzyszenia Gipsu (PSG) maksymalna szerokość szczeliny pomiędzy płytami gipsowo-kartonowymi może wynosić 3 milimetry. W zależności od szerokości szczeliny oraz rodzaju krawędzi płyty należy odpowiednio dobrać rodzaj taśmy łączeniowej, która jest niezbędna na krawędziach wzdłużnych.
Czy gruntowanie płyt gipsowych przed szpachlowaniem jest niezbędne?
Zarówno osoby podejmujące się samodzielnego szpachlowania płyt gipsowych, jak i inwestorzy zlecający tego typu prace fachowcom zastanawiają się z reguły nad tym, czy konieczne jest wcześniejsze gruntowanie płyt gk. W związku z tym warto mieć świadomość, że czynność ta jest obowiązkowa, ponieważ pozwala wyrównać chłonność podłoża (podłoża gipsowe są bardzo chłonne). Istotne jest w tym przypadku to, by grunt został nałożony prawidłowo, czyli na suchą i oczyszczoną powierzchnię. Przed gruntowaniem należy zatem obmieść ją szczotką lub przetrzeć szmatką, ponieważ różnego rodzaju pyły i zabrudzenia mogą gromadzić się na płytach nie tylko w trakcie ich magazynowania, ale również przy montażu i docinaniu konkretnych kształtów. Bardzo ważną kwestią jest także odpowiedni dobór gruntu do danej powierzchni, ponieważ zabudowa z płyt gk może być wykonana zarówno na ścianie, jak i na suficie. Informacje tego typu znajdują się w karcie technicznej danego produktu, a dobrym rozwiązaniem może być stosowanie gruntu dedykowanego do płyt gipsowo-kartonowych. Poza tym gruntowanie można przeprowadzić również przy wykorzystaniu specjalnej farby podkładowej, którą należy pomalować całą powierzchnię płyt.
Czy warstwa gładzi jest konieczna na płytach gk? Jakie są alternatywne metody wykończenia?
To, czy warstwa gładzi zawsze jest konieczna na płytach gk zależy głównie od rodzaju ostatecznego wykończenia powierzchni. Kładzenie gładzi na powierzchni całych płyt ma bowiem sens wtedy, gdy mają one zostać później pomalowane farbą, a inwestorowi zależy na idealnie gładkiej powierzchni. W innym przypadku gładź można nałożyć wyłącznie na wykonane wcześniej spoiny, co pozwoli je zamaskować. Czy istnieje jakaś alternatywa dla gładzi na płytach gk? Otóż, zastąpić można ją tynkiem gipsowym, który nakłada się dokładnie w ten sam sposób, co gładzie. Szczegółowa instrukcja dostępna jest natomiast pod hasłem: gipsowanie ścian krok po kroku. Z gładzi na płytach gipsowo-kartonowych zrezygnować można również wtedy, gdy na ścianie ma zostać umieszczony tynk strukturalny, czy gruba tapeta. Tego typu rozwiązania pozwolą bowiem ukryć drobne nierówności, które mogą występować w miejscu łączenia płyt gk. Rezygnacja z gładzi pozwala natomiast nie tylko przyspieszyć prace związane z wykończeniem danego wnętrza, ale również ograniczyć koszty wykonania zabudowy kartonowo-gipsowej. Niezależnie od tego, czy gładzie zostaną wykonane, czy nie istotne jest jednak to, że płyta gk przed malowaniem, nakładaniem kleju lub tynku obowiązkowo musi zostać zagruntowana, co pozwoli wyrównać chłonność podłoża.
Praktyczne porady dotyczące wyboru standardu wykończenia Q1, Q2, Q3, Q4 - który z nich jest odpowiedni dla Twojego projektu?
Wybór standardu szpachlowania wbrew pozorom nie jest prosty, ponieważ decyzja ta wpływa zarówno na końcowy efekt wykończenia ściany, jak i koszty prowadzonych robót. Warto bowiem mieć świadomość, że szpachlowanie płyt kartonowo-gipsowych będzie tym droższe im wyższy będzie standard ich wykończenia. Czym zatem kierować się przy wyborze konkretnego rozwiązania? Istotne w tym przypadku jest przede wszystkim przeznaczenie pomieszczenia, w którym wykonana została zabudowa z płyt gk oraz specyfika danego projektu wykończenia wnętrz. Pomocne w wyborze mogą być również poniższe wskazówki, zgodnie z którymi:
- szpachlowanie Q1 powinieneś wybrać wtedy, gdy nie zależy Ci na efekcie wizualnym zabudowy z płyt kartonowo-gipsowych, ponieważ znajdą się na niej kafelki, czy grube tapety;
- w pomieszczeniach technicznych typu kotłownia lub spiżarnia postaw na szpachlowanie Q1 lub maksymalnie Q2, ponieważ pozwoli to ograniczyć koszty wykończenia danego wnętrza;
- szpachlowanie Q4 wybierz wtedy, gdy zależy Ci na idealnie gładkich ścianach lub wtedy, gdy zostaną one wykończone farbą z połyskiem;
- szpachlowanie Q3 powinieneś wybrać wtedy, gdy chcesz, by ściany w twoim domu były gładkie, a spoinowanie poszczególnych płyt gipsowo-kartonowych nie było widoczne. Jest to rozwiązanie stanowiące bowiem kompromis pomiędzy jakością, a racjonalnym podejściem do kosztów;
- decydując się na położenie na ścianie grubych tapet możesz postawić na szpachlowanie Q2, a w przypadku cienkich oklein lepszym wyborem będzie standard Q3;
- niezależnie od wyboru standardu szpachlowania bardzo ważną kwestią jest użycie wysokiej jakości materiałów wykończeniowych (masa do spoinowania, gładź, taśma łącząca płyty) oraz wykonanie szpachlowania zgodnie ze sztuką;
- przed przystąpieniem do szpachlowania na płyty kartonowo-gipsowe obowiązkowo należy zagruntować, ponieważ tego typu podłoże jest bardzo chłonne.
Podsumowując należy stwierdzić, że poszczególne standardy szpachlowania znacznie się od siebie różnią, co przekłada się nie tylko na ostateczny efekt wykończenia, ale również koszty związane z wykonaniem tego typu prac. Wybór danego rozwiązania nie jest zatem prosty, a podejmując decyzję należy wziąć pod uwagę kilka ważnych aspektów. Podstawą jest oczywiście przeznaczenie danego pomieszczenia oraz sposób, w jaki ostatecznie mają być wykończone ściany (np. malowanie lub ułożenie płytek).
