Izolacja pozioma fundamentów - na czym polega i jak ją wykonać?

Fundament to podstawa każdego budynku, która w dużej mierze decyduje o tym, czy będzie on w stanie przetrwać długie lata. W związku z tym musi być nie tylko prawidłowo wykonany, ale również odpowiednio zaizolowany. Czym jest zatem izolacja pozioma fundamentów? Na jakim etapie należy ją wykonać? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Czym jest izolacja pozioma fundamentów?

Izolacja pozioma to powłoka hydroizolacyjna, która chroni przed kapilarnym podciąganiem wody z gruntu. Jej brak mógłby wywołać naprawdę poważne konsekwencje, które byłyby trudne w naprawie. Umieszcza się ją zatem pomiędzy ścianą i ławą fundamentową lub ścianami na parterze i fundamentem. Prawidłowo wykonana pozioma izolacja przeciwwilgociowa wymaga ułożenia włókna szklanego, papy zwykłej, papy termozgrzewalnej lub folii na ławach fundamentowych. Na tak przygotowanym podłożu można zacząć stawiać ściany fundamentowe. W tym miejscu należy podkreślić, że brak odpowiedniej izolacji fundamentów może skutkować poważnymi konsekwencjami, które będą widoczne również w budynku na nich wybudowanym. Równie poważne skutki mogą mieć błędy w nałożeniu warstwy izolacyjnej lub zły dobór materiałów, z których zostanie wykonana izolacja. Warto bowiem mieć świadomość, że nawet beton wodoszczelny w praktyce nie jest w stu procentach szczelny, a co za tym idzie wymagane jest wykonanie odpowiedniej hydroizolacji.

Izolacja pozioma fundamentów to konieczność nie tylko ze względu na ochronę ścian budynku przed zaciąganiem wilgoci z gruntu, ale również z uwagi, na fakt, że stanowi ona dodatkową warstwę poślizgową. To właśnie dzięki niej ława i ściana nie stanowią jednorodnego elementu konstrukcyjnego, a co za tym idzie ograniczone zostaje ryzyko pękania powierzchni. Mogłoby to bowiem doprowadzić do osiadania budynku, które byłoby efektem naprężeń pomiędzy ścianami nośnymi.

Dlaczego jeszcze należy wykonać izolację poziomą? Przede wszystkim ze względu na fakt, że jej pominięcie negatywnie wpływa na izolacyjność cieplną ścian i fundamentów. Mokry materiał ociepleniowy traci bowiem swoje właściwości, a źle wykonana izolacja pozioma lub jej całkowity brak sprawia, że zimno przenika z gruntu do wnętrza domu. W ten właśnie sposób powstają mostki termiczne, a ocieplenie domu traci na jakości.

Izolacja pozioma, a izolacja pionowa - różnice

Poruszając kwestię izolacji poziomej warto wyjaśnić również to, czym różni się ona od izolacji pionowej. Różnica sprowadza się w tym przypadku do tego, przed czym chroni dana izolacja. Pozioma zabezpiecza przed podciąganiem wody z gruntu w górę, a izolacja pionowa będąca jej uzupełnieniem zapobiega zawilgoceniu ścian fundamentowych i ścian piwnic. Odmienne jest także miejsce, w którym nakładane są warstwy izolacyjne, ponieważ izolacją poziomą aplikuje się na wierzchnią warstwę ław fundamentowych, a pionowa jest nakładana na ławy fundamentowe w miejscach styku z gruntem. W efekcie ława fundamentowa może zostać zaizolowana wraz boczną powierzchnią ściany fundamentowej, co pozwala uzyskać skuteczną ochronę dzięki jednorodnej powłoce.

Kiedy warto zdecydować się na wykonania izolacji poziomej fundamentów?

Ochrona budynku przed wilgocią, którą zapewnia izolacja pozioma fundamentów, a także dodatkowe korzyści, które daje jej zastosowanie (m.in. wyeliminowane mostki termiczne, czy ograniczenie ryzyka osiadania budynku) sprawia, że jej położenie staje się koniecznością. Brak izolacji ław fundamentowych może mieć bowiem poważne konsekwencje, a jej naprawa, czy wykonanie w już istniejącym budynku jest dosyć kosztowne. Przeprowadzona musi zostać iniekcja krystaliczna, a jej zadaniem jest osuszenie i zaizolowanie murów, dzięki czemu budynek może zyskać izolację. Metoda polega na wierceniu otworów iniekcyjnych, które można wykonać zarówno w przypadku budynków podpiwniczonych, jak i domów bez podpiwniczenia.

Chcąc wykonać prawidłową izolację fundamentów należy zweryfikować warunki gruntowo-wodne w danej lokalizacji, ponieważ to od nich w dużej mierze zależy zagrożenie wodą budynku. To od jakości oraz przepuszczalności podłoża będzie głównie zależało to, jak długo wody gruntowe będą utrzymywały się na niebezpiecznym poziomie. Istotne staje się zatem to, by przeprowadzić badania podłoża, które warto zlecić specjaliście z odpowiednimi uprawnieniami. Uzyskane wyniki pozwolą wykonać prawidłową izolację, którą można zabezpieczyć budynek przed zagrożeniem:

wilgocią gruntową, które występuje nawet w sytuacji, gdy woda szybko przenika do podłoża lub dom usytuowany został na gruncie nieprzepuszczalnym, ale wykonano odpowiedni drenaż;
okresowo spiętrzającą się wodą, co ma miejsce wtedy, gdy wody powierzchniowe wolno wsiąkają w grunt;
wodą gruntową, która jest stale obecna w gruncie (np. ze względu na bliską obecność rzek), a jej poziom okresowo może ulegać wahaniom.

Z jakich materiałów wykonywana jest izolacja pozioma?

Izolacja pozioma fundamentów może zostać wykonana z różnych materiałów, a najważniejsze jest to, by była starannie ułożona. Gwarantuje to bowiem skuteczność izolacji przeciwwilgociowej, ponieważ zarówno jej brak, jak i nieprawidłowe położenie sprawi, że woda będzie zaciągana przez ściany do góry. Z czego zatem może zostać wykonana izolacja ścian fundamentowych? Najczęściej wykorzystywane materiały to:

masa bitumiczna, czyli różnego rodzaju lepiki i masy na bazie asfaltu (np. asfaltowo polimerowe lub asfaltowo kauczukowe), które po wyschnięciu tworzą elastyczną i szczelną powłokę na całej powierzchni ław fundamentowych, a co za tym idzie chronią je przed wilgocią. Nakładając masę bitumiczną należy pamiętać o tym, że jest ona narażona na promieniowanie UV oraz uszkodzenia mechaniczne, w związku z czym konieczne staje się jej odpowiednie zabezpieczenie. Wykorzystać w tym celu można np. folię kubełkową, papę lub płyty styropianu;
folia płaska z PVC, która skutecznie chroni zarówno przed wilgocią przenikającą z gruntu, jak i zapewnia dodatkową ochronę ścian przed przemarzaniem. Wykorzystywana jest w tym przypadku folia o grubości od 0,6 do 2 mm;
papa, czyli najczęściej wykorzystywany materiał do izolacji poziomej ław fundamentowych. Swoją popularność zawdzięcza przede wszystkim trwałości, co sprawia, że prawidłowe położenie izolacji gwarantuje zachowanie jej w dobrym stanie przez długie lata. Jest to możliwe dzięki wysokiej odporności na uszkodzenia mechaniczne oraz elastyczności tego typu izolacji ścian. W przypadku papy zastosowanie znajdują zarówno papy samoprzylepne, jak i papy termozgrzewalne. W przypadku tych drugich konieczne jest nałożenie odpowiedniej warstwy lepiku asfaltowego oraz użycie nagrzewnicy;
włókno szklane, które układane jest na wierzchu ław fundamentowych, a jego zaletą jest wysoka wytrzymałość oraz łatwość stosowania. Jest to mineralny materiał izolacyjny, dla którego podłożem może być m.in. beton, tynk, jastrych, czy mur ceglany.

O czym pamiętać wykonując izolację poziomą ławy fundamentowej?

Prawidłowe wykonanie izolacji poziomej fundamentów to bardzo istotna kwestia, ponieważ pozwala ograniczyć przenikanie wilgoci gruntowej, a co za tym idzie wnikanie wody do ścian. Chcąc mieć pewność, że izolacja przeciwwilgociowa będzie funkcjonowała w należyty sposób należy:

pamiętać o tym, że płaszczyzna wierzchu ścian fundamentowych, na których kładziona jest papa, musi być równa oraz oczyszczona z ewentualnych pozostałości zaprawy. W efekcie ograniczone zostanie ryzyko uszkodzenia izolacji poziomej w trakcie nakładania;
zagruntować powierzchnię ściany fundamentowej przed położeniem papy, co sprawi, że będzie ona znacznie lepiej przylegała do podłoża. Doskonale sprawdzi się w tym przypadku roztwór na bazie asfaltu;
pamiętać o tym, by izolację położyć nie tylko pod ścianami zewnętrznymi, ale zaizolować również wewnętrzne ściany nośne oraz ściany działowe. Pozwoli to mieć pewność, że połączenie izolacji ścian fundamentowych z izolacją podłogi, prawidło zabezpieczy cały budynek przed podciąganiem wilgoci z gruntu. Źle wykonana izolacja może sprawić, że konieczne będzie osuszanie pomieszczeń.
pamiętać o tym, że w przypadku izolacji poziomej wykonywanej z papy zwykłej izolatorem jest lepik, a nie sama papa. Błędem jest zatem położenie jej podwójnej warstwy bez zastosowania lepiku, który pozwala przykleić papę do ław fundamentowych;
murować pierwszą warstwę ścian fundamentowych zaprawą cementową, co zagwarantuje odpowiednie związanie poszczególnych materiałów, a co za tym idzie wpłynie na trwałość konstrukcji oraz jej właściwości przeciwwilgociowe.

Na jakim etapie należy wykonać izolację poziomą fundamentów?

To, czy izolacja pozioma fundamentów będzie trwała i skuteczna zależy nie tylko od jej prawidłowego położenia, ale również momentu, w którym to nastąpi. Istotne w tym przypadku jest oczywiście to, na jakim etapie budowy położymy izolację. Powinno się ją układać dopiero w momencie ukończenia prac nad betonowym podkładem podłogi na gruncie, który należy wykonać równo z wierzchem ścian fundamentowych. Można w ten sposób mieć pewność, że izolacja fundamentów wykonywana na tzw. zakład nie ulegnie zniszczeniu jeszcze przed położeniem izolacji przeciwwilgociowej podłogi. Ponadto zarówno izolacja pozioma fundamentów, jak i izolacja podłogi zostaną położone na jednym poziomie, co pozwala zwiększyć szczelność warstwy izolacyjnej. Wykonana na tym etapie izolacja fundamentów pozwala ograniczyć również ryzyko, że zakład izolacji wystający poza obręb murów zostanie uszkodzony w trakcie wykonywania innych robót budowlanych. Wbrew pozorom jest to bardzo istotne, ponieważ częściowe porozrywanie izolacji fundamentów może skutkować niedostateczną ochroną budynku, a co za tym idzie powodować, że wilgoć z czasem pojawi się na ścianach.

Podsumowując należy stwierdzić, że zarówno izolacja pozioma, jak i izolacja pionowa fundamentów to warstwy zabezpieczające przed dostępem wilgoci oraz wodą gruntową do wnętrza domu. Ich wykonanie pozwala odizolować oraz zabezpieczyć fundamenty, które stanowią podstawę każdego budynku, a prawidłową izolacją można również ograniczyć ryzyko występowania mostków termicznych, czy osiadania domu, które ujawnia się poprzez pęknięcia na ścianach.

Przeczytaj też: