Popularność eternitu sięgała w drugiej połowie XX w., kiedy to przykrywano nim większość domów, czy budynków gospodarczych. Obecnie prawo nakazuje jednak jego usunięcie, a ostateczny termin pożegnania się z azbestem nadchodzi coraz szybciej, co reguluje unijna dyrektywa. Co ważne, przy usuwaniu eternitu z dachu należy zachować odpowiednie środki bezpieczeństwa, a jego utylizacją mogą zajmować się wyłącznie wyspecjalizowane podmioty.
Z niniejszego artykułu dowiesz się między innymi tego:
- czym jest eternit i dlaczego jest szkodliwy?
- jakie jest ostateczny termin usunięcia eternitu z dachów?
- co mówią przepisy na temat usuwania azbestu z dachu?
Ciekawostką może być fakt, że w Polsce decyzja narzucająca usunięcie azbestu z dachów zapadła już w 2002 roku, czyli jeszcze przed wstąpieniem do UE. Przedstawiono ją bowiem w Programie usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski.
Czym jest eternit i czy jest szkodliwy?
Eternit to materiał pokryciowy, którego szczyt popularności w Polsce przypadł na lata 60. i 70. poprzedniego wieku, kiedy to był kładziony na większości dachów nie tylko domów, ale również budynków gospodarczych, czy przemysłowych. Wynikało to przede wszystkim z jego zalet, ponieważ eternit był tani, lekki, trwały i odporny na ogień. W związku z tym wytwarzano z niego płyty faliste, które wykorzystywano jako pokrycia dachowe oraz płyty płaskie wykorzystywane również na elewacjach. Z czasem jednak podjęto decyzję o zakazie stosowania eternitu (w Polsce w 1997 roku) ze względu na fakt, że zawiera on azbest. Już w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku okazało się bowiem, że wdychanie włókien azbestu jest bardzo szkodliwe dla ludzkiego zdrowia. Zakazany stał się zatem nie tylko eternit na dachu, ale również produkowane z azbestu rury, otuliny izolacyjne, czy płytki.
Szkodliwość azbestu na wielu osobach nadal nie robi większego wrażenia, co powoduje, że w systematycznie odkładają oni jego usunięcie i remont dachu. Z drugiej jednak strony coraz więcej osób zaczyna mieć świadomość, że dach z eternitu jest niebezpieczny, czego potwierdzeniem może być popularność wyszukiwania w Internecie hasła: azbest szkodliwość. Jak wygląda azbest? Otóż, azbest, czyli eternit to mikroskopijne włókna krzemianowe, które są czterokrotnie cieńsze od ludzkiego włosa. Stosowano je przede wszystkim przy produkcji płyt falistych, a zawartość azbestu w tego typu materiałach sięgała nawet kilkunastu procent. Istotne w tym przypadku jest przede wszystkim to, że azbest najbardziej szkodliwy jest w trakcie obróbki, czyli przy docinaniu płyt, ich kruszeniu, utylizacji, czy mycia pod ciśnieniem. Uwolnione włókna (wraz z pyłem) mogą trafić bowiem do ludzkiego układu oddechowego, a konkretnie do pęcherzyków płucnych. Niestety już się z niego nie wydostaną, co powoduje tzw. azbestozę, której objawami są duszności i uporczywy kaszel. Poza tym wdychanie azbestu zwiększa także ryzyko zachorowania na raka płuc, opłucnej oraz krtani, a skutki mogą być zauważalne dopiero po 20-30 latach.
Do kiedy należy zutylizować eternit z dachu?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami dachy z azbestu muszą zostać wymienione do 2032 roku, kiedy to dachówka eternit powinna całkowicie zniknąć z naszego kraju. Co istotne azbest znajdujący się na dachu musi zostać nie tylko usunięty, ale również prawidłowo zutylizowany, za co odpowiadają odpowiednie instytucje. Warto zatem wiedzieć, że w ramach Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032 (kontynuacja programu z 2002 roku) zinwentaryzowano 8 564 176 498 kg azbestu, z czego unieszkodliwiono jednak tylko 1 600 785 091 kg. Do unieszkodliwienia pozostało więc 6 963 419 448 kg, co sprawia, że wielu ekspertów przewiduje brak możliwości ostatecznego rozprawienia się z azbestem do 2032 roku. Oczywiście warto jednak do tego dążyć, ponieważ azbest na dachu jest nie tylko niebezpieczny, ale również nieestetyczny.
Usuwanie azbestu z dachu a przepisy?
Przepisy w zakresie usuwania azbestu z dachu określa wspomniany już Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032, którego celem jest:
- usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest;
- minimalizacja negatywnych skutków zdrowotnych spowodowanych obecnością azbestu na terytorium kraju;
- likwidacja szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko.
Obowiązujące przepisy zakładają inwentaryzację, usunięcie oraz unieszkodliwienie wyrobów azbestowych. W związku z tym każdy, kto posiada dach z azbestu powinien przeprowadzić „Ocenę stanu i możliwości bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest”, co pozwoli mu określić to, jak pilne jest usunięcie wyrobu azbestowego bądź jego zabezpieczenie (III stopnie pilności). Po stronie właściciela nieruchomości pozostaje także obowiązek wypełnienia dokumentu „Informacja o wyrobach zawierających azbest", który należy złożyć we właściwym urzędzie gminy lub miasta.
Jakie środki bezpieczeństwa zachować podczas remontu dachu wykonanego z eternitu?
Remont dachu zawierającego azbest to czynność, którą warto wykonać nie tylko ze względów bezpieczeństwa, ale również z uwagi na fakt, że dachówka eternit jest zwyczajnie nieestetyczna i pasuje do aktualnych trendów w budownictwie. Z reguły jest ona również wysłużona, co powoduje, nie spełnia swojej podstawowej roli. Przeciekający dach? Wymień eternit na nowoczesne pokrycie dachowej, które będzie nie tylko bezpieczne, ale również ładne i trwałe.
O czym pamiętać decydując się na remont dachu wykonanego z eternitu? Przede wszystkim o zachowaniu odpowiednich środków bezpieczeństwa, co wynika z faktu, że największe zagrożenie azbest powoduje w trakcie jego demontażu, łamania, czy kruszenia. Istotne w tym przypadku jest także to, że eternitu nie można usuwać samodzielnie, ponieważ mogą zajmować się tym wyłącznie wyspecjalizowane firmy, które posiadają zezwolenie na prowadzenie tego typu działalności. Jak powinien przebiegać proces usuwania eternitu z dachu? Otóż, należy w tym przypadku:
- wygrodzić odpowiedni teren prac oraz oznaczyć go tablicą informującą, że w danym miejscu trwają prace przy usuwaniu azbestu - jest to ważne ze względu na występowanie ryzyka groźnego pylenia;
- zadbać o to, by na wyznaczonym terenie przebywali wyłącznie pracownicy firmy odpowiedzialnej za usuwanie azbestu - muszą być oni wyposażeni jednorazowe kombinezony oraz maski na twarz;
- zwilżyć pokrycie dachu wodą - ogranicza to ilość uwalnianego pyłu;
- rozpocząć zdejmowanie płyt falistych począwszy od kalenicy - należy to robić z odpowiednią delikatnością, co pozwala zminimalizować ryzyko pękania eternitu, ponieważ to właśnie wówczas stanowi on największe zagrożenie;
- umieścić zdemontowane płyty na przygotowanych wcześniej paletach - układając je fala w falę;
- spłukać i zamieść odsłonięty dach - pozwoli to usunąć pozostałości pyłu po zdjętym eternicie;
- zabezpieczyć eternit znajdujący się na paletach - wykorzystuje się w tym celu folię polietylenową o grubości przynajmniej 0,2 mm, taśmę klejącą oraz folię typu stretch. Tak przygotowany ładunek może zostać przetransportowany do wyznaczonego punktu utylizacji azbestu.
Szkodliwość azbestu oraz konieczność usuwania go przez wyspecjalizowane firmy powoduje, że remont dachu obejmujący tę czynność wiąże się z dodatkowymi kosztami. W związku z tym warto mieć świadomość, że niektóre gminy oferują możliwość skorzystania z dotacji na usunięcie eternitu z dachu, co pozwala zminimalizować koszty bądź zrobić to całkowicie bezpłatnie. Dobrym rozwiązaniem może być zatem skontaktowanie się z urzędem gminy właściwym dla danej lokalizacji, co pozwoli uzyskać informacje dotyczące ewentualnych dotacji lub umówić się na bezpłatny odbiór eternitu, który zostanie wcześniej zdjęty z dachu.
Podsumowując należy stwierdzić, że usunięcie eternitu z dachu mimo iż może wydawać się prostą czynnością może być realizowane wyłącznie przez wyspecjalizowane firmy. Jest to efektem szkodliwości azbestu, który bezpośrednio zagraża ludzkiemu zdrowiu. Ważne jest zatem to, by szybko i umiejętnie go usunąć z własnego otoczenia, a ostateczny termin wymiany dachów pokrytych eternitem przypada na koniec 2032 roku.
