Podjęcie się nowej pracy jest dużym wyzwaniem. Bardzo często pracodawcy decydują się na wcześniejsze wprowadzenie pracownika do firmy i oferują mu tzw. dzień próbny, aby lepiej zapoznał się z systemem pracy i nowymi obowiązkami. Co o wynagrodzeniu za dzień próbny mówi Kodeks pracy? Czy dzień próbny jest płatny i czy w tym wypadku należy podpisać umowę? Sprawdźmy!
Kodeks pracy a dzień próbny
W Kodeksie pracy nie znajdziemy bezpośredniej informacji o dniu próbnym. Istnieje natomiast możliwość zawarcia umowy zgodnie z obowiązującymi przepisami na okres krótszy niż 3 miesiące. Jest to dobrze nam znana umowa o pracę na okres próbny (art. 25 par. 2 Kodeksu pracy).
Przyjmuje się, że tego typu umowa może być stosowana, jako forma zatrudnienia, która ma na celu sprawdzenie kompetencji pracownika, a także umożliwić mu zapoznanie się z przyszłymi obowiązkami. Przepisy jasno mówią o maksymalnym okresie jej trwania, czyli 3 miesiącach, natomiast nie posiada ona progu minimalnego. Oznacza to, że umowa może, ale nie musi być podpisana na okres maksymalny.
Umowę na okres próbny z pracownikiem, można podpisać na okres krótszy, niż 3 miesiące - miesiąc, tydzień czy nawet jeden dzień.
Podpisując umowę na okres próbny, pracownik zobowiązuje się wykonywać powierzone obowiązki w wyznaczonym miejscu i czasie, tak jak w przypadku podpisania normalnej umowy o pracę. Tego rodzaju umowa powinna być spisana i zawierać najważniejsze informacje, takie jak:
- strony umowy,
- rodzaj umowy,
- miejsce wykonywania pracy,
- datę jej zawarcia,
- termin rozpoczęcia pracy,
- wymiar czasu pracy,
- wynagrodzenie.
Okres wypowiedzenia umowy próbnej
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, tego rodzaju umowę na okres próbny można wypowiedzieć obustronnie w dowolnym momencie (nieco inaczej, niż w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę), kierując się poniższymi zasadami:
- jeśli okres próbny nie przekracza 2 tygodni , to obowiązują 3 dni robocze okresu wypowiedzenia,
- jeśli okres próbny jest dłuższy, niż 2 tygodnie, to obowiązuje 1 tydzień okresu wypowiedzenia,
- jeśli okres próbny wynosi 3 miesiące, to obowiązują 2 tygodnie okresu wypowiedzenia.
Umowa na okres próbny - wynagrodzenie
Wiele osób zastanawia się, czy okres próbny jest płatny. Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy (art. 80 i 84), wynagrodzenie za pracę jest podstawowym elementem stosunku pracy i za jej wykonanie przysługuje wcześniej uzgodniona zapłata, której pracownik nie może się zrzec. Tak więc, bez znaczenia, na jaki okres oraz wymiar czasu pracy została podpisana umowa, czy jest to miesiąc czy jeden dzień, zawsze powinna być odpłatna.
Ponadto, wynagrodzenie za okres próbny, nie może być niższe, niż minimalne wynagrodzenie za pracę. W 2023 roku jest to 22,80 zł brutto w przypadku umowy zlecenie lub proporcjonalna część miesięcznego wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę to 3490 zł brutto (do 31. sierpnia 2023 r.) i 3600 zł brutto (do 31 grudnia 2023 r.)
Niedopuszczalnym jest zlecenie pracownikowi wykonywania obowiązków pracowniczych bez późniejszego wynagrodzenia. Takiego rodzaju działania są wystąpieniem przeciwko prawom pracowniczym, które podlegają surowym karom.
Czy dni próbne są płatne na umowie zleceniu?
Podobnym zasadom podlega pojęcie umowy zlecenie na okres próbny, o którym nie ma mowy w przepisach Kodeksu pracy. Praca wynikająca z zapisów umowy zlecenie powinna być odpłatna proporcjonalnie do przepracowanych godzin. Podjęcie się zlecenia “na próbę” bez podpisanej wcześniej umowy jest niedozwolone.
Sprawdź artykuł o stawce godzinowej na Firmove.pl.
Dzień próbny w pracy a brak zapłaty - co robić?
Niestety często zdarza się, że przyszli pracownicy, a szczególnie młode osoby nie są świadome przysługujących im praw, przez co mogą być nieświadomie manipulowane przez pracodawców. Nie ma znaczenia, czy pracownik wykonywał pracę w pełni samodzielnie, czy tylko się przyglądał innym pracownikom. Samo poświęcenie czasu dla pracodawcy i dyspozycyjność jest formą świadczenia pracy.
W przypadku braku wypłaty wynagrodzenia, należy zwrócić się z wnioskiem o jego wypłatę przesyłając pracodawcy pisemne wezwanie do zapłaty, wskazujące czas wykonywania pracy oraz należną stawkę.
Pamiętaj, że nie znając lub nie pamiętając ustalonego wcześniej wynagrodzenia możesz powoływać się na minimalnie obowiązującą stawkę.
Odpowiednim krokiem będzie również zgłoszenie tego faktu do Państwowej Inspekcji Pracy, a w przypadku braku rezultatów do sądu pracy, który stwierdzi istnienie stosunku pracy i zażąda od pracodawcy odszkodowania w postaci zaległego wynagrodzenia.
Mając świadomość niekonsekwencji ze strony pracodawcy, warto jest dokumentować wszelkie dowody w postaci e-maili, wiadomości sms, czy innych dokumentów, w celu późniejszego potwierdzenia istniejącego stosunku pracy przed sądem.
Podsumowanie
Pomimo braku konkretnej informacji o dniu próbnym w przepisach prawa pracy, nie należy zapominać, iż jest to okres jak najbardziej płatny. Sam stosunek pracy musi zostać podparty umową, która będzie zawierać przede wszystkim informacje na temat wynagrodzenia, czasu trwania i okresu wypowiedzenia. Wszelkie zaniechania dotyczące oporów pracodawcy przed wypłaceniem wynagrodzenia, powinny zostać niezwłocznie zgłoszone do Państwowej Inspekcji Pracy, a w szczególnych wypadkach kolejno do sądu pracy.
Sprawdź usługi oferowane przez ING księgowość:
1) Co zrobić, gdy raport dobowy nie zostanie wydrukowany?
2) Faktura do paragonu wystawionego bez NIP
3) Jak legalnie wysyłać oferty handlowe?
