Wypowiedzenie umowy o pracę – o czym należy wiedzieć?
Dobry specjalista, który pozostaje w firmie przez długie lata to prawdziwy skarb. Niestety, w praktyce większość pracowników prędzej czy później zmienia miejsce zatrudnienia. Bez względu na to, czy wynika to z ich własnej decyzji, z interesu samej firmy, czy ze względu na okoliczności życiowe, firma powinna przygotować się na możliwość otrzymania wypowiedzenia umowy o pracę.
Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔ co powinno zawierać poprawne wypowiedzenie umowy o pracę,
✔ ile trwa okres wypowiedzenia umowy,
✔ kiedy można złożyć wypowiedzenie umowy o pracę w trybie natychmiastowym.
Jaką formę powinno mieć wypowiedzenie umowy o pracę?
Teoretycznie wypowiedzenie umowy o pracę może odbyć się w formie ustnej, jednak zawsze warto zadbać o to, żeby tego typu decyzje miały swoje potwierdzenie w formie pisemnej. Jeżeli z jakiegokolwiek powodu dojdzie do jego anulowania lub na przykład do wydłużenia okresu wypowiedzenia, można sporządzić na tę okoliczność dodatkowy dokument.
Z drugiej strony w razie nieporozumień posiadanie pisemnego potwierdzenia daty wypowiedzenia (w formie fizycznej lub elektronicznej) pomoże uniknąć niepotrzebnych sporów. W praktyce może to być zabezpieczeniem dla obu stron.
Co powinno zawierać wypowiedzenie umowy o pracę?
Na początku warto podać:
– datę i miejsce sporządzenia oświadczenia,
– dane pracodawcy,
– dane pracownika,
– dane dotyczące umowy, którą chcemy rozwiązać.
Wypowiedzenie przygotowane przez pracodawcę, aby było zgodne z prawem, musi zawierać:
– przyczynę wypowiedzenia,
– pouczenie o możliwości odwołania się przez pracownika do Sądu Pracy, wskazanie odpowiedniego Sądu oraz terminu, w którym pracownik może złożyć odwołanie.
Ile trwa okres wypowiedzenia?
W większości przypadków zakończenie zatrudnienia opartego o umowę o pracę kończy się okresem wypowiedzenia. Ten zaś jest zmienny, w zależności od stażu w danej firmie oraz tego, czy chodzi o umowę na okres próbny, na czas określony, czy nieokreślony.
Umowa o pracę na okres próbny
W pierwszym z wymienionych przypadków okres wypowiedzenia umowy o pracę wynosi odpowiednio:
– 3 dni, po 2-tygodniowym okresie próbnym.
– 1 tydzień, po okresie trwającym powyżej 2 tygodni.
– 2 tygodnie, gdy okres próbny wynosi 3 miesiące.
Umowa o pracę na czas określony lub nieokreślony
Jeśli chodzi o umowy na czas określony lub nieokreślony okres wypowiedzenia umowy o pracę wynosi:
– 2 tygodnie, w sytuacji, gdy dana osoba przepracowała mniej niż 6 miesięcy.
– 1 miesiąc, przy przepracowaniu w firmie powyżej 6 miesięcy (przy czym mowa o okresie, w którym stosunek pracy opierał się na umowie o pracę).
– 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony dłużej niż 3 lata.
Jak liczony jest okres wypowiedzenia?
Co istotne, okres wypowiedzenia umowy o pracę liczony jest w konkretny sposób. Gdy mowa o „tygodniach”, pierwszym dniem takiego tygodnia (lub dwóch) zawsze jest niedziela, a sam „tydzień” zawsze jest rozumiany jako 7 dni kalendarzowych. Co za tym idzie, ostatnim dniem tygodniowego lub dwutygodniowego zatrudnienia zawsze jest sobota.
Jak sprawa wygląda w przypadku, gdy zakończenie współpracy kończy się miesięcznym lub trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia? W takiej sytuacji mowa o pełnych miesiącach kalendarzowych liczonych od początku miesiąca zaczynającego się już po złożeniu wypowiedzenia.
Warto zauważyć, że okres wypowiedzenia obowiązuje bez względu na to, która strona postanowiła zakończyć współpracę. Tym samym stanowi on formę zabezpieczenia zarówno dla pracownika (który może wykorzystać ten czas na szukanie nowej pracy), jak i pracodawcy (który może rozpocząć poszukiwania kolejnego pracownika).
Czy można skrócić okres wypowiedzenia przy rozwiązaniu umowy o pracę?
Okres wypowiedzenia można skrócić, jeżeli obie strony są skłonne przyspieszyć moment, w którym stosunek pracy zostanie zakończony. Jeżeli są co do tego zgodne, zawsze warto przygotować i obustronnie podpisać odpowiedni dokument, zabezpieczający przed ewentualnymi problemami prawnymi.
Kto wypowiada umowę o pracę – czy to ma znaczenie?
To, kto wypowiada umowę komu, może być istotne z bardzo różnych względów. Najprościej sprawa wygląda, gdy chodzi o wypowiedzenie umowy o pracę przez pracownika. Wtedy cała sprawa sprowadza się do złożenia odpowiedniego dokumentu przez zatrudnionego.
Co jednak, jeżeli to pracodawca wypowiada umowę pracownikowi?
Wtedy sytuacja wygląda nieco inaczej. Najczęściej odbywa się to jako wypowiedzenie umowy o pracę za porozumieniem stron. To rozwiązanie postrzegane jest jako „pokojowe” w tym sensie, że pracownik nie musi się potem obawiać, w jaki sposób będzie postrzegane jego świadectwo pracy.
Zdarza się jednak i tak, że cała procedura przebiega jako wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę. Taka sytuacja odbierana jest przez pracowników jako mniej komfortowa, ale wbrew pozorom, oprócz nieprzyjemności w postaci odpowiedniej pozycji w świadectwie pracy, zwalniany pracownik otrzymuje też pewien przywilej w postaci dni wolnych na poszukiwanie pracy.
Ich liczba jest zmienna w zależności od okresu wypowiedzenia i wynosi odpowiednio 2 dni robocze, gdy czas wypowiedzenia wynosi do jednego miesiąca oraz 3 dni robocze, gdy mowa o okresie trzymiesięcznym. Co istotne, są to dni w pełni płatne.
Wypowiedzenie umowy przez pracodawcę – kiedy nie jest możliwe?
Są sytuacje, kiedy pracodawca nie może złożyć pracownikowi wypowiedzenia (choć sam pracownik oczywiście może, co daje pracodawcy drogę do ewentualnych negocjacji). Mowa tu o osobach, które aktualnie przebywają na urlopie wypoczynkowym, nieobecnych z uzasadnionych przyczyn, o kobietach w ciąży oraz o osobach przebywających na urlopie macierzyńskim, ojcowskim lub wypoczynkowym.
Dodatkowo niemożliwe jest również wypowiedzenie umowy pracownikowi, któremu pozostały mniej niż 4 lata do okresu emerytalnego. Wyjątkiem jest tu jednak sytuacja, gdy pracownicy ci posiadają prawo do pobierania renty ze względu na status osób niezdolnych do pracy.
Czy można złożyć wypowiedzenie umowy o pracę w trybie natychmiastowym?
Wypowiedzenia umowy przez pracodawcę
Zdarzają się sytuacje, kiedy wypowiedzenie umowy o pracę może nastąpić bez omawianego już okresu wypowiedzenia. Taki obrót zdarzeń może mieć miejsce na przykład wtedy, gdy pracownik przez 4 kolejne dni robocze nie stawiał się do pracy, nie mając ku temu uzasadnienia, bądź w poważny sposób naruszył swoje obowiązki służbowe.
Co istotne – przy złożeniu wypowiedzenia w tym trybie, pracodawca musi zrobić to w formie pisemnej i pouczyć pracownika, ze ten ma 14 dni na ewentualne złożenie odwołania do sądu pracy.
Wypowiedzenia umowy przez pracownika
Z kolei pracownik może złożyć wypowiedzenie umowy o pracę w trybie natychmiastowym wtedy, gdy uzyskuje orzeczenie lekarskie, zgodnie z którym warunki pracy są szkodliwe względem jego zdrowia lub gdy pracodawca w poważny sposób nie spełnia swojej części obowiązków. Choć ustawa nie określa konkretnego zakresu tego typu naruszeń, jako przykłady można podać chociażby brak przekazywania wynagrodzenia, czy brak odprowadzania składek zdrowotnych.
Bez względu na to, która strona składa wypowiedzenie i jakie są relacje między pracodawcą, a pracownikiem, zawsze warto, by pracodawca zadbał o zmianę wszystkich haseł, do których mógł mieć dostęp pracownik. Pozwala to uniknąć nieporozumień w razie ewentualnych późniejszych wycieków danych, a przede wszystkim stanowi dobrą praktykę bezpieczeństwa informacyjnego.
Wadliwe wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony
W terminologii istnieje także określenie „wadliwego wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony”. Co to oznacza? Jeżeli pracodawca naruszył przepisy Kodeksu Pracy o sposobie wypowiadania umowy na czas określony, pracownik może ubiegać się o odszkodowanie. Pojawia się tutaj też kolejna różnica między wypowiadaniem umów o pracę na czas określony a wypowiadaniem pracy na czas nieokreślony, gdzie oprócz odszkodowania pracownik może żądać powrotu do pracy.
Co wchodzi w skład naruszeń, kwalifikujących się do wadliwego wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony? Brak wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony w formie pisemnej oraz wydanie wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony w czasie nieobecności pracownika w pracy to jedne z najczęstszych naruszeń, za które może należeć się odszkodowanie. Pracownik może ubiegać się o rekompensatę (wynoszącą maksymalną sumę wynagrodzenia za czas, do którego upływu umowa o pracę jest wiążąca, ale nie dłużej niż trzy miesiące), ale nie przysługuje mu prawo do powrotu do pracy.
Wzory wypowiedzenia umowy o pracę w formacie DOCX i PDF znajdują się poniżej:
