Umowa zlecenie jest jedną z najpopularniejszych form zatrudnienia w Polsce. Wiąże się z wieloma korzyściami dla pracodawców, dając im większą swobodę i możliwości zatrudniania, za którymi stoją zwolnienia z opłacania składek. Niestety, nie zawsze współpraca układa się tak, jak obie strony by sobie tego życzyły, lub pojawiają się okoliczności, dla których umowę zlecenia trzeba po prostu wypowiedzieć. Jak to zrobić i o czym pamiętać, wypowiadając umowę zlecenia?
Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔ kto może wypowiedzieć umowę zlecenia;
✔ w jakiej formie może to nastąpić;
✔ jaki jest okres wypowiedzenia w takiej sytuacji.
Kto może wypowiedzieć umowę zlecenia?
Zarówno pracodawca, jak i pracownik, mogą wypowiedzieć umowę zlecenie w dowolnym momencie. Regulują to zapisy kodeksu cywilnego. Umowa wygasa ze skutkiem natychmiastowym, na bazie zasady „wzajemnego zaufania stron”, która pozwala na natychmiastowe wypowiedzenie. Istotne jest to, aby informacja została dostarczona do strony, z którą umowa została wypowiedziana.
Pracodawca (w tym wypadku zleceniodawca) może wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym z ważnego powodu i bez zachowania okresu wypowiedzenia, ale musi zwrócić wszystkie potencjalne wydatki, poniesione przez zleceniobiorcę dla wykonania umowy zlecenia. Jeśli umowa została wypowiedziana bez ważnej przyczyny, to strona wypowiadająca umowę może zostać także pociągnięta do odpowiedzialności i wypłaty odszkodowania na rzecz strony poszkodowanej.
Forma wypowiedzenia umowy zlecenia
Przede wszystkim, wypowiedzenie umowy zlecenia musi przyjąć jasną i dostateczną (wykluczającą wątpliwości dotyczące charakteru czynności prawnej). Jeżeli umowa zlecenia została zawarta w formie pisemnej, wypowiedzenie także musi mieć taką formę. Zgodnie z regulacjami, wypowiedzenie umowy zlecenia bowiem musi nastąpić w takiej samej formie, w jakiej dana umowa została zawarta.
Czy w przypadku wypowiedzenia umowy zlecenia, konieczne jest podawanie przyczyn takiego stanu rzeczy? Okazuje się, że nie – jednak jeśli powody takiej decyzji są poważne, to dana strona może uniknąć potencjalnych konsekwencji czy odpowiedzialności odszkodowawczej. Wykonawca bowiem ma w obowiązku odpowiedzieć za wszystkie szkody poczynione wobec zleceniodawcy z powodu zerwania umowy, a zlecający obciążony jest kosztami związanymi z realizacją zadania.
Umowa zlecenia a okres wypowiedzenia
Mimo tego, że obie strony mogą usunąć możliwość wypowiedzenia umowy zlecenia w dowolnym momencie, nie mogą one usunąć możliwości wypowiedzenia takiej umowy, kiedy stoją za tym ważne przyczyny. Rodzajem ograniczenia kwestii wypowiedzenia w przypadku umowy zlecenia jest okres wypowiedzenia.
Co zalicza się do listy powodów, które uważane są jako ważne? Są to między innymi choroby strony wypowiadającej umowę, zmiana sytuacji życiowej czy utrata zaufania do drugiej strony. Warto podkreślić, że opieszałość zleceniobiorcy czy niemożliwe do wykonania umowy warunki zleceniodawcy także mogą być powodem zerwania umowy.
Docelowo, charakter ważnych powodów dzieli się na dwie grupy.
Powszechny charakter ważnych powodów obejmuje zdarzenia dotyczące większej grupy ludzi lub danego obszaru, a które mają wpływ na sposób wykonanie umowy. Przykładem takiego ważnego powodu wypowiedzenia umowy zlecenia jest zmiana prawa czy pogorszenie sytuacji gospodarczej.
Indywidualny charakter ważnego powodu wypowiedzenia umowy zlecenia obejmuje przede wszystkim bezpośrednie stosunki między zleceniobiorcą a zleceniodawcą.
Jako że w umowie zlecenia możliwe są dowolne wytyczne dotyczące kształtu stosunku prawnego, okres wypowiedzenia może być określony w dniach, tygodniach, miesiącach czy latach. Nie ma żadnych prawnych regulacji do ustalenia długości wypowiedzenia, dlatego obie strony mogą dowolnie warunkować ten okres w umowie. Określenie konkretnego okresu w umowie wiąże się z obowiązkiem przestrzegania i wypowiedzenia umowy z zachowaniem tego okresu. Jeśli jednak umowa zlecenia wypowiadana jest z ważnego powodu (wiele z nich wymieniliśmy powyżej), możliwe jest zaistnienie obowiązku odszkodowawczego.
Konsekwencje zakończenia umowy zlecenia
Umowa zlecenia zawsze może być wypowiedziana przez dowolną stronę, ponieważ ten stosunek prawny bazuje na zasadzie wzajemnego zaufania. Jak już wspominaliśmy, wykonawca musi jednak zadośćuczynić szkodom wyrządzonym z tego powodu (wypowiedzenia umowy bez ważnego powodu) zleceniodawcy i ponieść odpowiedzialność finansową lub zwrócić ewentualne koszty, poniesione przez zleceniobiorcę. Zleceniodawca musi także wypłacić określoną część wynagrodzenia za dotychczas wykonaną pracę. Zerwanie umowy zlecenia, szczególnie bez określenia ważnego powodu za takim wypowiedzeniem, może zatem skutkować szeregiem nieprzyjemnych konsekwencji, które musi ponieść zleceniodawca. Oczywiście, sytuacja ulega zmianie, jeśli za wypowiedzeniem umowy stoją ważne powody. Wtedy kwestia odszkodowania, wynagrodzenia czy zadośćuczynienia za szkody, tak jak i ponoszenia kosztów, jest sprawą indywidualną i strony nie zawsze będą w stanie rościć sobie do pewnych kwestii prawo.
Wzory wypowiedzenia umowy zlecenia w formacie DOCX i PDF znajdują się poniżej:
