Upadłość firmy - kiedy i jak można ją ogłosić?
Ogromna konkurencja, nieuczciwi kontrahenci, brak wykwalifikowanej kadry pracowniczej, nieumiejętne zarządzanie biznesem - to tylko niektóre z przyczyn problemów finansowych w przedsiębiorstwach. Niekiedy są jednak one tak duże, że prowadzą do bankructwa. Jeżeli Twoja firma ma problemy z niewypłacalnością, a próba restrukturyzacji nie przyniosła efektów, to prawdopodobnie najwyższy czas ogłosić jej upadłość. Jak to zrobić i jakie niesie to za sobą konsekwencje?
Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔ Kto i kiedy może ogłosić upadłość,
✔ Jak złożyć wniosek i kto ma do tego prawo,
✔ Jak przebiega zabezpieczenie majątku dłużnika.
Czym właściwie jest upadłość przedsiębiorstwa?
Ogłoszenie upadłości to ostatnia szansa dla przedsiębiorstwa na uwolnienie się z długów. Zgodnie z art. 10, ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze, bankructwo ogłaszane jest w stosunku do dłużnika, który utracił zdolność wykonywania swoich pieniężnych zobowiązań.
Przesłanki upadłości
Podstawowym warunkiem, umożliwiającym rozpoczęcie postępowania upadłościowego jest niewypłacalność przedsiębiorstwa. To sytuacja, w której nie jest ono w stanie spłacić swoich wierzycieli. Warto jednak zwrócić uwagę na okres, przez jaki przedsiębiorca nie reguluje zobowiązań. Zdarza się, że brak ich opłacenia w wymaganym terminie wynika z zaległości w rozliczeniach z kontrahentami (np.klient nie zapłacił za usługę na czas). Oczywiście taka sytuacja nie jest podstawą do wnioskowania o upadłość. Prawo jasno określa, że opóźnienia muszą przekroczyć 3 miesiące.
W przypadku osób prawnych bądź jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej niewypłacalnością jest również sytuacja, kiedy pieniężne zobowiązania są większe niż ich majątek, a stan ten trwa ponad 24 miesiące.
Kto może ogłosić upadłość?
- Przedsiębiorcy w rozumieniu Kodeksu cywilnego,
- Spółki z o.o. i akcyjne nieprowadzące działalności gospodarczej,
- Wspólnicy spółek handlowych, którzy swoim majątkiem odpowiadają za ich zobowiązania,
- Wspólnicy spółek partnerskich.
Artykuł 5 prawa upadłościowego nie wskazuje jednoznacznie, że z upadłości mogą skorzystać właściciele jednoosobowych działalności gospodarczych. Kwestię tę uzupełnia jednak definicja przedsiębiorcy z Kodeksu cywilnego, która jasno określa, że jest nim osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową (art. 43 1).
Komu przysługuje prawo do złożenia wniosku o upadłość?
Wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić dłużnik lub każdy z jego wierzycieli. Dodatkowo, w zależności od rodzaju podmiotu, mogą to zrobić:
| Niewypłacalny podmiot | Kto może być wnioskującym? |
|---|---|
| Spółka jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna | Każdy ze wspólników, który bez ograniczeń odpowiada za zobowiązania spółki |
| Osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które posiadają zdolność prawną wynikającą z odrębnej ustawy | Każdy, kto ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami (na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu) |
| Przedsiębiorstwo państwowe | Organ założycielski |
| Jednoosobowa spółka Skarbu Państwa | Pełnomocnik Rządu, państwowa osoba prawna, organ lub inna jednostka uprawniona do wykonywania praw z akcji lub udziałów należących do Skarbu Państwa |
| Osoba prawna, spółka jawna, partnerska, komandytowa czy komandytowo-akcyjna, które są w trakcie likwidacji | Każdy z likwidatorów |
| Osoba prawna wpisana do KRS | Ustanowiony kurator |
| Dłużnik, który korzystał z pomocy publicznej o wartości powyżej 100 tys. euro | Organ udzielający pomocy |
| Dłużnik, wobec którego prowadzona jest egzekucja przez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa (na podstawie Kodeksu postępowania cywilnego) | Ustanowiony w postępowaniu zarządca |
Jak złożyć wniosek?
Wniosek o upadłość należy złożyć do sądu rejonowego właściwego ze względu na główny ośrodek podstawowej działalności bankruta. Dłużnik ma na to 31 dni od momentu pojawienia się podstawy do upadłości. Składający wniosek musi zapłacić również zaliczkę na wydatki związane z toczonym postępowaniem. Obecnie wynosi ona 1000 zł.
Co powinien zawierać wniosek o upadłość?
Rządowy formularz zawiera:
- imię i nazwisko dłużnika (jego nazwę), PESEL lub numer KRS bądź inne dane pozwalające na jednoznaczną identyfikację (jeśli brakuje tych wymienionych w pierwszej kolejności);
- miejsce głównej działalności dłużnika;
- okoliczności uzasadniające wniosek.
Poza tym we wniosku musi znaleźć się informacja czy dłużnik jest uczestnikiem systemu płatności/rozrachunku papierów wartościowych podlegających prawu polskiemu lub innego państwa UE oraz czy jest spółką publiczną.
Uwaga!
Jeśli wnioskującym jest wierzyciel, musi on uwiarygodnić swoje uprawnienie do żądania spełnienia świadczenia.
Jeśli dokument składa dłużnik, powinien dołączyć do niego również
- aktualny wykaz majątku i szacunkową jego wycenę;
- bilans przygotowany dla celów postępowania sporządzony na maksymalnie miesiąc przed złożeniem wniosku;
- spis wierzycieli (ich adresy, wysokość wierzytelności, terminy zapłat) oraz listę dokonanych przez nich zabezpieczeń na jego majątku (wraz z datami ustanowienia);
- oświadczenie o uregulowaniu w ciągu pół roku przed złożeniem wniosku wierzytelności czy innych zadłużeń, jeśli takie miały miejsce;
- spis podmiotów mających zobowiązania majątkowe wobec niego (ich adresy, zakres wierzytelności, terminy i daty płatności);
- wykaz tytułów egzekucyjnych/wykonawczych wszczętych wobec niego;
- informację dotyczącą zarówno wszczętych postępowań obejmujących ustanowienia m.in. hipotek, różnego rodzaju zastawów, innych obciążeń na jego majątku, jak też prowadzonych postępowaniach sądowych, administracyjnych itd., które dotyczą jego majątku,
- jeśli ustanowiono reprezentantów – spółki bądź osoby prawnej – i likwidatorów, konieczne jest dołączenie do wniosku informacji o miejscu ich zamieszkania.
Jeżeli dłużnik nie może dołączyć ww. dokumentów, musi wskazać przyczyny i je udowodnić. Wiarygodność przedłożonych informacji potwierdza także pisemnym oświadczeniem.
Można dołączyć również wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży całego przedsiębiorstwa, jego zorganizowanej części bądź składników majątkowych.
Uwaga!
Dopełnienie formalności związanych zarówno z samą formą dokumentu, jego załącznikami, jak też opłatą jest bardzo istotne. Nieprawidłowości w tym zakresie mogą spowodować zwrócenie wniosku.
Postępowanie zabezpieczające
Po złożeniu wniosku przez dłużnika sąd niezwłocznie dokonuje zabezpieczenia jego majątku. Istnieje także możliwość ustanowienia zarządu przymusowego, jeżeli istnieją podejrzenia, że dłużnik będzie ukrywał swój majątek, działał na niekorzyść wierzycieli lub nie wykonywał zaleceń sądowego nadzorcy.
Jeżeli zgłoszenia dokonał wierzyciel, zabezpieczenie majątku nie jest obowiązkową procedurą i zależy od uwierzytelnienia powodu wniosku.
Co się dzieje po ogłoszeniu upadłości?
Sprawy dotyczące ogłoszenia upadłości są rozpatrywane przez 3 sędziów sądu rejonowego wydziału gospodarczego. Na podstawie informacji o wysokości majątku firmy, wielkości zadłużeń i zdolności do ich uregulowania, wydają oni postanowienie o ogłoszeniu upadłości. Publikowane jest ono w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz w dzienniku o lokalnym zasięgu.
Jeżeli w trakcie postępowania zarządzono likwidację całego majątku przedsiębiorstwa, ogłoszenie upadłości powoduje zakończenie prowadzenia działalności. Mienie bankruta staje się masą upadłościową, która jest dzielona między wierzycieli, aby spłacić należny im dług.
W sytuacji, gdy zawarto układ z wierzycielami, przedsiębiorca dalej prowadzi swoją działalność oraz jednocześnie w sposób częściowy (tak jak zostało to uzgodnione w zawartym układzie) reguluje swoje długi.
Upadłość firmy - co z pracownikami?
Upadłość upoważnia do rozwiązania stosunku pracy ze wszystkimi pracownikami, nawet tymi, którzy podlegają szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem, np. przebywającymi na urlopie macierzyńskim. Jeżeli w przedsiębiorstwie zatrudnionych jest co najmniej 20 pracowników, należy zastosować się do zapisów przewidzianych w ustawie o tzw. zwolnieniach grupowych i wypłacić im przysługujące odprawy.
Czytaj także
Coraz więcej cudzoziemców pracuje w Polsce – szczególnie w tych branżach, w których brakuje polskich pracowników. Polska stała się bowiem atrakcyjnym miejscem pracy, zwłaszcza dla naszych wschodnich sąsiadów. Co należy wiedzieć o zatrudnianiu obcokrajowców?
Wszystko, co musisz wiedzieć, planując zawieszenie działalności gospodarczej
Kiedy prowadzisz własną firmę, możesz znaleźć się w trudnej sytuacji finansowej bądź osobistej. Jeśli stwierdzisz, że nie jesteś w stanie przez pewien czas zajmować się biznesem, masz możliwość zawieszenia działalności gospodarczej. Jednak zanim to nastąpi, musisz pamiętać o kilku istotnych kwestiach.
Jak założyć spółkę cywilną? Najważniejsze cechy
Rozważasz możliwość założenia spółki cywilnej i chcesz się dowiedzieć, czy w Twoim przypadku taka forma prowadzenia działalności gospodarczej będzie opłacalna? Wyjaśnimy Ci zatem w przystępny sposób, czym jest spółka cywilna, jak ją zarejestrować krok po kroku i jakie są zalety oraz wady takiego rozwiązania.
Jak założyć jednoosobową działalność gospodarczą?
Jednoosobowa działalność gospodarcza jest coraz bardziej popularną formą biznesową w Polsce. Według badania “Index Przedsiębiorczości Tax Care 2019” każdego dnia powstaje ok. 916 tego rodzaju firm. Jakie kroki trzeba podjąć, aby otworzyć jednoosobową firmę?