Jak obliczyć zaliczkę na podatek dochodowy?

Częste zmiany podatkowe sprawiają, że gubimy się w nich i nie wiem, które tak właściwie nas dotyczą. Na jakie rzeczy warto zwrócić uwagę, chcąc mieć pewność, że nasze obliczenia są poprawne i zgodne z obowiązującymi przepisami?

Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔ jakie są sposoby rozliczania podatku dochodowego;
✔ jak obliczyć podatek progresywny, liniowy, zryczałtowany;
✔ jakie są cechy wspólne wszystkich rodzajów podatków.

Sposoby rozliczania podatku dochodowego

Mimo kilku ułatwień, jakie starała się wdrożyć administracja publiczna, trudno nazwać polski system podatkowy prostym. Z tego samego względu trudno o jednoznaczne określenie go mianem przyjaznego dla przedsiębiorców, z czego wynikają często różniące się znacząco od siebie interpretacje podatkowe. Dlatego w naszym kraju podatek dochodowy można rozliczyć na wiele sposobów, które mogą się od siebie znacząco różnić.

Wciąż można skorzystać z podatku liniowego, który jest obliczany według 19-procentowej stawki. Z tej formy nie mogą jednak skorzystać wszyscy. W polskim – i nie tylko – systemie prawnym, podatek liniowy przysługuje osobom, które odliczają jego kwotę od działalności gospodarczej.

Sprawdź podatek dochodowy 2023 na Firmove.pl

Warto odnotować, że w przeciwieństwie do tradycyjnego podatku dochodowego, ta forma opodatkowania musi być przelewana na konto Urzędu Skarbowego w systemie miesięcznym lub kwartalnym. Nie ma mowy o jednym rozliczeniu raz w roku.

Jeszcze jedną z metod rozliczania płatności jest ryczałt od przychodu ewidencjonowanego. Jest to kolejna z form przeznaczona dla przedsiębiorców. Główną różnicą między ryczałtem a innymi metodami opodatkowania jest to, że nie można go pomniejszyć o koszty uzyskania przychodu.

Stawki ryczałtowe różnią się od siebie w zależności od rodzaju wykonywanej działalności. Może ona wynosić 3%, 5.5%, 8.5%, 10%, 17%, a jego górna granica, to podatek 20-procentowy. Wysokość progu opodatkowania, w jaki „wpada” podatnik zależy od uzyskanego przychodu.

Ciekawostką, o której warto pamiętać, jest maksymalna wysokość kwoty możliwej do rozliczenia ryczałtem. Ustawodawca przewidział, że górna wartość to 250 tysięcy euro (z pozarolniczej działalności gospodarczej). Ryczałt jest rozliczany raz do roku, na dokumencie podatkowym PIT-28. Nie można jednak rozliczyć się wtenczas wspólnie z małżonkiem. Odpada też przywilej skorzystania z ulgi prorodzinnej.

Na szczęście ustawodawca wyraził zgodę na odliczenie m.in. dla ulgi rehabilitacyjnej, internetowej, związanej z krwiodawstwem, darowiznami kościelnymi oraz szeroko rozumianą edukacją zawodową. Można też skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej.

Jedną z często spotykanych metod jest tak zwana skala podatkowa. Nowelizacja ustawy o PIT z 2019 roku wprowadziła tutaj dość istotną zmianę, która dotyczy progów opodatkowania. Dalsze zmiany w zakresie tej najczęściej stosowanej metody rozliczania z fiskusem zostały wprowadzone w 2022 roku

W 2022 roku skala podatkowa wynosi 17% lub 12% (od lipca 2022) do kwoty 120 000(minus kwota zwiększająca podatek) oraz 32%, jeśli przekroczymy tę kwotę. Od 2022 zmieniono także kwotę wolną od podatku, która wynosi obecnie 30 000 złotych.

W tym modelu rozliczeń dopuszczalne jest rozliczanie z małżonkiem. Po stronie atutów warto wymienić też szereg ulg, w tym prorodzinną, badawczo-rozwojową czy dedykowaną na termomodernizację budynków. Wciąż istnieje ulga rehabilitacyjna, można też odliczyć darowizny przeznaczone na zarejestrowane kościoły i wspólnoty wyznaniowe.

Jedną z najciekawszych – a zarazem najprostszych form – rozliczania się z fiskusem stanowi karta podatkowa. Kwota podatku zależy tu tylko od rodzaju prowadzonej działalności oraz liczby zatrudnionych pracowników i liczby mieszkańców gminy, na której terenie wykonywana jest działalność. Od 2022 roku z karty podatkowej mogą korzystać tylko ci podatnicy, którzy byli już opodatkowani w ten sposób w 2021 roku i kontynuują opodatkowanie w tej formie.

W niektórych sytuacjach karta podatkowa dopuszcza składanie rocznego podatku (druki PIT-16A) w nieprzekraczalnym terminie do 31 stycznia. Ten termin warto zapisać w kalendarzu tylko wtedy, gdy przedsiębiorca opłaca składki zdrowotne.

Jeśli firma zrezygnuje z tych składek, to podatnik jest zwolniony z rozliczenia rocznego. Jest to bardzo kusząca forma rozliczenia podatku, dlatego też jest ona obwarowana szeregiem obostrzeń, o których warto pamiętać, zanim zdecydujemy się złożyć odpowiednią deklarację.

Istotną zmianą, jaka miała miejsce od 1 stycznia 2021 roku, to jeśli małżonek prowadzi taką samą działalność w tym samym zakresie, małżonkowie mogą skorzystać z karty podatkowej. Do 2021 roku było to niemożliwe – małżonkowie nie mogli prowadzić działalności w tożsamym zakresie. Wyłączało to możliwość opodatkowania w formie karty podatkowej przez drugiego małżonka.

Firmy korzystające z karty podatkowej muszą funkcjonować na terytorium Polski. Ustawodawca wymienił też kluczowe obszary, które w pewnym sensie można uznać za preferowane dla rozliczeń w formule karty podatkowej.

Na liście znalazł się szereg usług, wliczając w to branżę: ślusarską, tapicerską, krawiectwo, usługi fryzjerskie, kosmetyczne oraz porządkowe. Co ważne, kwota podatku jest niezależna od przychodu, jaki działalność wygenerowała. Próg dla konkretnej firmy ustalany jest w Urzędzie Skarbowym, na podstawie wytycznych.

Podatki trzeba płacić

Wspólnym mianownikiem opodatkowania, bez względu na wybraną metodę rozliczeń jest to, że w polskim systemie prawnym trudno go uniknąć. PIT płaci nie tylko właściciel spółki czy osoba, która jest aktywna na rynku pracy, świadcząca tę usługę na przykład w formie umowy o pracę

Trzeba pamiętać o rozliczeniach, jeśli jest się wspólnikiem spółek. Prawo jest tutaj bardzo restrykcyjne i nie zakłada wielu ulg, bez względu na to, czy mówimy o spółce cywilnej, jawnej, komandytowej, akcyjnej czy partnerskiej. Obostrzenia w kwestii opodatkowania pojawiają się też wtedy, gdy właściciel spółki chce skorzystać z karty podatkowej.

Wymienione wyżej reguły mają kilka wyjątków, jednak ich interpretacja prawna od wielu lat wzbudza wiele emocji, a nieraz i kontrowersji. Zanim samodzielnie zdecydujecie o tym, że w Waszej sytuacji przepisy dopuszczają odstąpienie od opodatkowania, rekomendowanym jest uzyskanie wiążącej opinii prawnej. Pomoże to uniknąć ewentualnych problemów, wliczając w to konieczności opłacenia podatków, jakie zdaniem fiskusa powinny były trafić na konto już wcześniej.

Jak obliczyć podatek progresywny?

Podatek progresywny to inaczej skala podatkowa. Czasem określamy go mianem „podatku ogólnego”, choć jest to forma nieprecyzyjna. Istnieją dwa progi opodatkowania: 17% 12% (od lipca 2022) i 32%, a jego wysokość zależy od uzyskanej kwoty dochodu. Jeśli ta nie przekroczy 120 000 złotych, możemy cieszyć się niższym opodatkowaniem. Gdy kwota będzie wyższa, to trzeba będzie sięgnąć do portfela głębiej.

W tym systemie opodatkowania jesteśmy rozliczani na zasadach ogólnych. Na naszych barkach spoczywa obowiązek obliczania miesięcznej lub kwartalnej zaliczki na podatek, którą trzeba wpłacić do 20 dnia każdego miesiąca (za miesiąc poprzedzający) lub do 20. dnia po kwartale, który chcemy rozliczyć.

Należy pamiętać o tym, że z modelu płatności kwartalnej można skorzystać, jeśli przychody wraz z VAT-em w poprzedzającym roku podatkowym nie przekroczyły 200 milionów euro po przeliczeniu kursu na złotówki według średniego kursu waluty z pierwszego dnia października.

Schemat obliczania przychodu różni się w zależności od kwoty. Podstawę stanowi przychód uzyskany od początku roku, który musimy pomniejszyć o koszta uzyskania. W ten sposób dostajemy pełne informacje o dochodzie. Kolejnym krokiem jest odjęcie od niego straty z lat ubiegłych i wysokość opłaconych składek.

W ten sposób uzyskujemy dochód do opodatkowania, który mnożymy razy 12% (od lipca 2022), a następnie odejmujemy od niego 300 złotych (od lipca 2022), czyli wysokość podatku uiszczonego od początku roku. Teraz musimy odjąć wysokość opłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i zaliczki wpłacone w poprzedzających miesiącach lub kwartałach w formie zaliczki podatkowej. Kwota, która pozostanie, to nasz podatek.

Jak obliczyć podatek liniowy?

Konstrukcja podatku liniowego jest niezwykle prosta, a z jej obliczeniem poradzi sobie niemal każdy. Naszą kwotę przychodu „X” mnożymy razy 19%. Ta kwota stanowi podstawę opodatkowania. Musimy tylko odjąć od niej opłacane składki na ZUS i gotowe. Jest to wysokość opodatkowania, jaką musimy przelać na konto fiskusa.

Jak obliczyć podatek zryczałtowany?

Najważniejszą rzeczą w tym modelu opodatkowania jest wysokość ryczałtu, w jaką „wpada” przedsiębiorca. Ten model nakłada na przedsiębiorcę tryb rozliczeń miesięcznych lub kwartalnych. Prosto wskazać to na przykładzie.
Jeśli przedsiębiorca został objęty 5.5% opodatkowaniem, to od kwoty przychodu opłaca tylko składki na ZUS. W naszym przykładzie stanowią one „X”. Po wykonaniu działania X razy 5.5% (wysokość opodatkowania) zyskujemy kwotę, od której musimy odjąć ubezpieczenie zdrowotne. Uzyskana liczba to nasz miesięczny lub kwartalny podatek, jaki trzeba zapłacić.

Czytaj także