Gdy publikujesz autorskie zdjęcia lub opisy w Internecie, to może zdarzyć się tak, że ktoś je bez Twojej zgody pobierze lub skopiuje i umieści na swojej stronie internetowej. Może to dotyczyć zarówno zdjęć lub grafiki, jak również opisu, czy całego artykułu. W niektórych przypadkach kopiowane są nawet całe strony internetowe! Jak się przed tym bronić?
Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔ co obejmuje ochrona praw osobistych i majątkowych,
✔ czego możesz żądać w razie kradzieży zdjęć lub opisów,
✔ kiedy przysługuje Ci ochrona prawnoautorska.
Umieszczenie zdjęcia w Internecie nie równa się zgodzie na rozpowszechnianie
Powinieneś pamiętać, że samo umieszczenie utworu w Internecie, w tym w medium społecznościowym, takim jak np. Facebook, nie oznacza (wbrew powszechnemu rozumieniu) zgody na nieograniczone wykorzystywanie tego utworu przez inne osoby. Jeżeli ktoś powołuje się wobec Ciebie na taki argument, to jest w wielkim błędzie, z którego niezwłocznie powinieneś go wyprowadzić. To, że udzielasz licencji Facebookowi, nie oznacza bowiem, że taka sama licencja przysługuje wszystkim jego użytkownikom. Najlepiej, abyś zapoznał się z treścią licencji udzielanej danemu medium społecznościowemu przed opublikowaniem w nim pierwszego utworu. W szczególności z treścią licencji na rzecz Facebooka, dostępnej w jego regulaminie.
Ochrona osobistych praw autorskich
Przede wszystkim prawie zawsze (chyba, że inaczej zobowiązałeś się w umowie) możesz żądać wskazania Twojego autorstwa pod zdjęciem lub opisem. Ochrona Twoich praw osobistych do utworu obejmuje również:
– zaniechanie naruszania,
– usunięcie skutków naruszenia.
W postępowaniu sądowym, jeżeli naruszenie było zawinione, obejmuje dodatkowo:
– przyznanie odpowiedniej sumy pieniężnej na Twoją rzecz tytułem zadośćuczynienia albo zobowiązanie naruszyciela do uiszczenia odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany przez Ciebie cel społeczny.
Ochrona majątkowych praw autorskich
W sytuacji, gdy zauważysz, że ktoś zupełnie bezprawnie wykorzystuje Twój utwór, powinieneś stanowczo działać. Katalog roszczeń związanych z naruszeniem praw autorskich do utworu został wskazany w art. 79 ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych i obejmuje następujące żądania:
– zaniechanie naruszania,
– usunięcie skutków naruszenia,
– naprawienie wyrządzonej szkody,
– wydanie korzyści uzyskanych przez naruszyciela.
W postępowaniu sądowym dodatkowo uwzględnione jest nakazanie:
– ogłoszenia w prasie oświadczenia naruszyciela o wskazanej przez Ciebie treści albo podanie do publicznej wiadomości wyroku sądowego,
– wycofania z obrotu wytworzonych przez naruszyciela przedmiotów oraz środków i materiałów użytych do ich wytworzenia albo ich przyznania na Twoją rzecz w ramach odszkodowania albo ich zniszczenia.
Dodatkowo zarówno naruszenie osobistych, jak i majątkowych praw autorskich może być sankcjonowane odpowiedzialnością karną naruszyciela.
Usunięcie i zaniechanie naruszeń
Możesz żądać usunięcia i zaniechania naruszeń. W praktyce najczęściej obejmuje to usunięcie opisu lub zdjęcia ze strony, na której zostały umieszczone i nie rozpowszechniania ich więcej bez Twojej zgody. Jednakże „usunięcie naruszeń” rozumie się bardzo szeroko.
Może obejmować również czynności wprost wskazane w ustawie, takie jak złożenie przez naruszyciela publicznego oświadczenia o danej treści, czy wycofanie z obrotu egzemplarzy zawierających bezprawnie wykorzystany utwór.
Zadośćuczynienie (lub zapłata sumy na cele społeczne)
Zadośćuczynienie lub zapłata sumy na cele społeczne uzależnione są od wystąpienia dodatkowej przesłanki. Taką przesłanką jest wina sprawcy – umyślna lub nieumyślna, czyli niedbalstwo. Odszkodowanie przyznaje się w przypadku, gdy stopień naruszenia autorskich praw osobistych lub zawinienia jest znaczący, a samo tylko usunięcie skutków naruszenia jest „niewystarczające do zrekompensowania ujemnych przeżyć psychicznych twórcy”.
Naprawienie wyrządzonej szkody
Osoba, która dokonała naruszeń powinna również naprawić wyrządzoną szkodę. Oznacza to, że taka szkoda najpierw musi powstać wskutek działania innej osoby i mieć określoną wartość pieniężną.
Nie zawsze jest jednak łatwo wskazać (i udowodnić) wysokość szkody. Dlatego w przypadku zawinionego naruszenia praw autorskich można żądać, jako naprawienia szkody, zapłaty sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez twórcę zgody na korzystanie z utworu.
Zatem, jeżeli licencjonujesz swoje utwory i pobierasz konkretną kwotę za umożliwienie ich wykorzystywania przez inne osoby, to możesz prosto wykazać, jaką kwotę powinien zapłacić Ci naruszyciel, bez wskazywania dokładnej wysokości szkody.
Wydanie uzyskanych korzyści
Dodatkowo, jeżeli osoba, która wykorzystuje Twoje utwory zdążyła na tym w jakiś sposób zarobić, to możesz zażądać, aby wydała Tobie uzyskane w ten sposób korzyści. W przypadku osiągania przychodu w związku z korzystaniem z utworów i przedmiotów praw pokrewnych, korzyścią podlegającą wydaniu powinien być przychód pomniejszony o wykazane przez naruszyciela koszty bezpośrednio związane z takim przychodem.
Kiedy przysługuje ochrona prawnoautorska?
Aby ochrona prawnoautorska przysługiwała, Twoje dzieło powinno być utworem w rozumieniu prawa. Utwór zawsze zawiera znamiona oryginalności i indywidualności. Jest to szczególnie ważne w przypadku opisów. Między innymi ochrona praw autorskich może nie obejmować krótkich fraz tekstowych, stanowiących nawet znaczące fragmenty dzieł autorskich. W szczególności słynny tekst „Ciemność. Widzę ciemność. Ciemność widzę” nie jest uznawany przez orzecznictwo za utwór. Jeżeli Twoje dzieło nie stanowi utworu, to ochrona może Ci jednak przysługiwać na innej podstawie.
Pozostałe podstawy ochrony – czego możesz żądać?
Twoje prawa mogą zasługiwać na ochronę na gruncie art. 23 i 24 Kodeksu cywilnego (ochrona dóbr osobistych, a konkretnie w tym przypadku twórczości artystycznej). Na tej podstawie możesz żądać zaniechania bezprawnego działania, usunięcia jego skutków, a także naprawienia szkody. Naprawienie szkody następuje jednak na zasadach ogólnych, a nie poprzez zapłatę dwukrotności wynagrodzenia należnego za korzystanie z utworu.
Wykorzystywanie opublikowanych przez Ciebie zdjęć i opisów (w tym kopiowanie Twojej strony internetowej w części lub całości) może również stanowić czyn nieuczciwej konkurencji. W takiej sytuacji przysługują Ci wszystkie roszczenia opisane powyżej, za wyjątkiem roszczenia o zadośćuczynienie i z uwzględnieniem, że tak jak w przypadku ochrony dóbr osobistych, powinieneś wykazać dochodzoną szkodę.
Jak bronić się przed kradzieżą w Internecie? Podsumowanie
Jak widzisz, ochrona w przypadku kradzieży Twoich zdjęć i opisów umieszczonych w Internecie jest szeroka i nie dotyczy tylko ochrony praw autorskich. Nawet, jeżeli nie będą one stanowić utworów, to masz jeszcze inne podstawy, które możesz wykorzystać, żeby bronić swoich praw. Roszczenia przysługujące Ci na wszystkich wskazanych podstawach są podobne i obejmują nie tylko żądania zaniechania naruszeń i usunięcia ich skutków, ale również żądania pieniężne, które mają zrekompensować Ci dokonywane naruszenia.
Jeżeli jeszcze bardziej chcesz rozszerzyć ochronę tworzonych przez Ciebie treści, powinieneś rozważyć zastrzeżenie ich, jako znaku towarowego. Zastrzeżenie bowiem danej grafiki (logo), nazwy produktu, firmy czy nawet sloganu reklamowego, znacząco ułatwi Ci dochodzenie swoich praw od osób, które zechcą je bezprawnie wykorzystywać.
Artykuł został przygotowany przez Patrycję Bądek, radcę prawnego i partnera w J. Mlekodaj P. Bądek Kancelaria Radców Prawnych sp. p. z siedzibą w Krakowie. Autorka specjalizuje się w ochronie praw autorskich i znaków towarowych, a także w ochronie danych osobowych oraz prawie nowych technologii. Swoją wiedzą dzieli się w ramach prowadzonego przez siebie bloga o prawie dla przedsiębiorczych: www.legalnyprzedsiebiorca.pl.
Prawo
Czytaj także
Jak założyć działalność w zakresie wytwarzania gotowych posiłków i dań? PKD 10.85.Z
Czego dotyczy PKD 10.85 Z i jakie zmiany zostały wprowadzone? Kod PKD 10.85.Z istniał w klasyfikacji PKD od 2007 roku, natomiast od 1 stycznia 2025 r. została wprowadzona nowa klasyfikacja. Co ważne, przedsiębiorcy mają czas do 31 grudnia 2026 r., by dostosować kod PKD do nowych rejestrów,
PKD 77.21.Z - Wypożyczanie i dzierżawa sprzętu rekreacyjnego i sportowego
Czego dotyczy numer PKD 77.21 z? 77.21 Z PKD dotyczy działalności związanej z wypożyczeniem oraz dzierżawą sprzętu rekreacyjnego czy też sportowego. Zakres ten obejmuje rowery sprzęt narciarski, leżaki czy parasole, ale też sprzęt do rekreacji wodnej, w tym kajaki, łodzie wycieczkowe oraz żaglówki, ale bez załogi. Natomiast do
PKD 94.99.Z - Działalność pozostałych organizacji członkowskich, gdzie indziej niesklasyfikowana
Jakiej działalności dotyczy PKD 94.99 Z? Numer PKD 94.99 Z dotyczy działalności o charakterze organizacyjnym, stowarzyszeniowym oraz niekomercyjnym. Należą do nich wszelkiego rodzaju stowarzyszenia hobbystyczne czy obywatelskie oraz społeczne, a także organizacje kulturowe, ekologiczne, religijne, o profilu politycznym czy społecznym. Kluby, związki czy też zrzeszenia oraz fundacje wpisują
PKD 59.11.Z - Działalność związana z produkcją filmów, nagrań wideo i programów telewizyjnych
Jakiej działalności dotyczy PKD 59.11 z? Numer PKD 59 11.z dotyczy działalności, która jest związana z produkcją filmów, programów telewizyjnych i nagrań wideo. Obejmuje produkcję filmów dokumentalnych, reklamowych czy edukacyjnych, a także tych fabularnych, seriali czy programów telewizyjnych. Do tego numeru PKD zalicza się również produkcję nagrań wideo,
PKD 25.11.Z - Produkcja konstrukcji metalowych i ich części
Myślisz o rozpoczęciu działalności w branży związanej z obróbką metalu i wytwarzaniem konstrukcji stalowych? To kierunek, który daje ogromne możliwości – od realizacji mniejszych zamówień dla lokalnych firm budowlanych, aż po udział w dużych projektach infrastrukturalnych. Aby wystartować z takim biznesem, niezbędne jest przypisanie odpowiedniego kodu PKD i zarejestrowanie firmy. Zrobisz
PKD 46.90.Z - Sprzedaż hurtowa niewyspecjalizowana
Jeżeli rozważasz rozpoczęcie działalności w handlu hurtowym, w której chcesz oferować różnorodne produkty bez zawężania się do jednej konkretnej branży, możesz to zrobić rejestrując firmę online na stronie: https://firmove.pl/zakladanie-firmy. Aby dokładnie poznać formalności, jakie obejmuje założenie działalności gospodarczej przeczytaj także nasz poradnik, który został przygotowany w taki
PKD 43.12.Z - Przygotowanie terenu pod budowę
Planujesz działalność w branży budowlanej i chcesz specjalizować się w robotach ziemnych czy wyburzeniach? Założenie firmy w tym zakresie jest prostsze, niż może się wydawać. Cały proces rejestracji możesz rozpocząć online przez stronę: https://firmove.pl/zakladanie-firmy. Jeśli nie wiesz jeszcze, jak dokładnie przebiega zakładanie działalności gospodarczej, możesz zajrzeć także
Jak założyć działalność będąc architektem? Numer PKD 71.11.Z
Czego dotyczy kod PKD 71.11 z? PKD 71.11 Z to klasyfikacja działalności w zakresie architektury. Obejmuje opracowywanie projektów architektonicznych, a także budowlanych, urbanistycznych oraz kształtowania krajobrazu. Do tej klasyfikacji należy też doradztwo w zakresie architektury. Co ważne, nie obejmuje doradztwa informatycznego czy też dekorowania wnętrz. Od 1 stycznia
PKD 33.20.Z - Instalowanie maszyn przemysłowych, sprzętu i wyposażenia
Czego dotyczy PKD 33.20 z? 33.20 Z PKD dotyczy działalności polegającej na specjalistycznym instalowaniu maszyn oraz urządzeń przemysłowych. Obejmuje instalowanie maszyn przemysłowych w zakładach produkcyjnych, a także montaż urządzeń kontrolno-pomiarowych czy instalowanie sprzętu telekomunikacyjnego, w tym komputerów dużej mocy, a także innych urządzeń przemysłowych. Do PKD 33.20
Jak założyć działalność prawniczą? Numer PKD 69.10.Z
PKD 69.10 z - co obejmuje działalność prawnicza? Kod PKD 69.10 Z należy do działalności prawniczej. Jej zakres to reprezentowanie interesów klienta zarówno przed sądem, jak i innymi organami orzekającymi i to zarówno w sprawach cywilnych, jak i karnych czy pracowniczych, przy czym może być wykonywane tylko przez
PKD 55.10.Z - Hotele i podobne obiekty zakwaterowania
Jeżeli planujesz rozpocząć działalność gospodarczą w branży hotelarskiej i otworzyć własny hotel, pensjonat lub inny obiekt noclegowy, możesz zarejestrować firmę na stronie: https://firmove.pl/zakladanie-firmy. Jeśli chcesz lepiej poznać procedury związane z zakładaniem biznesu, sprawdź artykuł: jak założyć działalność gospodarczą. Znajdziesz tam praktyczne informacje o tym, czym różni się
PKD 81.30.Z - Działalność usługowa związana z zagospodarowaniem terenów zieleni
Chcesz prowadzić firmę zajmującą się projektowaniem i pielęgnacją ogrodów, parków czy terenów zielonych przy firmach i instytucjach? To właśnie obejmuje PKD 81.30.Z. Zanim jednak rozpoczniesz działalność, konieczne jest jej zarejestrowanie, co możesz zrobić na stronie: https://firmove.pl/zakladanie-firmy. Jeżeli zastanawiasz się, jak założyć działalność gospodarczą, czym w
PKD 73.11.Z - Działalność agencji reklamowych
Planujesz otworzyć własną agencję reklamową i działać w świecie marketingu, kampanii oraz kreatywnych projektów? Tego rodzaju firma funkcjonuje w ramach PKD 73.11.Z. Aby rozpocząć działalność, musisz ją najpierw zarejestrować, co możesz zrobić odwiedzając stronę: https://firmove.pl/zakladanie-firmy. Jeśli natomiast interesuje Cię praktyczny przewodnik o tym, jak założyć
PKD 55.20.Z - Obiekty noclegowe turystyczne i miejsca krótkotrwałego zakwaterowania
Zastanawiasz się nad własnym biznesem w branży turystycznej i myślisz o prowadzeniu domków letniskowych, kempingu lub innego obiektu krótkoterminowego zakwaterowania? Pierwszym krokiem jest rejestracja działalności gospodarczej, którą możesz łatwo przeprowadzić online korzystając z linku: https://firmove.pl/zakladanie-firmy. Jeśli chcesz dokładnie poznać etapy i formalności związane z rozpoczęciem działalności, przeczytaj
Chcesz zająć się produkcją mydła? Wybierz numer PKD 20.41.Z i dowiedz się, jak założyć firmę
Jak zająć się produkcją mydła i detergentów, środków myjących i czyszczących? PKD 20.41 Z jest to działalność, która obejmuje produkcję mydeł, detergentów, środków myjących i czyszczących. Do tej klasyfikacji zalicza się wytwarzanie chemii gospodarczej oraz profesjonalnej, w tym produkcję mydła w kostce, w płynie czy glicerynowego, a także wszelkiego
PKD 43.21.Z - Wykonywanie instalacji elektrycznych
Jeżeli planujesz rozpocząć działalność w branży instalacyjnej i chcesz zajmować się montażem oraz konserwacją instalacji elektrycznych, powinieneś założyć firmę, co możesz zrobić na stronie: https://firmove.pl/zakladanie-firmy. Szczegółowe informacje na temat związanych z tym formalności znajdziesz natomiast w poradniku opisującym zakładanie działalności gospodarczej. Czym zajmuje się PKD 43.21.
Chcesz prowadzić działalność związaną z pakowaniem? Dowiedz się, jak założyć firmę z numerem PKD 82.92.Z?
Czego dotyczy numer PKD 82.92 Z i jak założyć taką działalność? Jeżeli chcesz założyć działalność związaną z pakowaniem, również tym zautomatyzowanym, to powinieneś dokonać zgłoszenia do CEIDG i we wniosku wskazać kod PKD 82.92.Z. Warto wiedzieć, że w ramach takiej działalności można zajmować się butelkowaniem płynów, w
PKD 70.22.Z - Pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania
Jeśli rozważasz rozpoczęcie działalności w obszarze doradztwa biznesowego, warto od razu zadbać o właściwe przyporządkowanie kodu PKD. PKD 70.20.Z obejmuje doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej oraz pozostałe doradztwo w zakresie zarządzania. To kategoria szeroka, pozwalająca świadczyć usługi doradcze zarówno dla początkujących przedsiębiorców, jak i dużych firm. Jeżeli
Jak założyć firmę animacyjną? Bezpieczeństwo w pracy
Założenie firmy animacyjnej to bardzo ciekawe przedsięwzięcie – zwłaszcza dla osób pasjonujących się np. organizacją imprez. Taka branża umożliwia połączenie pasji do animacji z prowadzeniem własnego biznesu. Aby odnieść sukces, trzeba jednak starannie zaplanować każdy krok i zwrócić uwagę na ważne aspekty związane z bezpieczeństwem pracy. Sprawdź więcej informacji na temat
Zmiana kodu zawodu w ZUS. Jak to zrobić i ile to trwa?
Zmiana kodu w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) to niezwykle ważny obowiązek każdego pracodawcy. Aby zmienić kod, trzeba zrozumieć kluczowe procedury, znać terminy, a także konsekwencje aktualizacji danych pracownika. Jak to zrobić i ile trwa zmiana kodu zawodu w ZUS? Postaramy się odpowiedzieć na wszystkie nurtujące cię pytania. W artykule znajdziesz
Ryczałt a VAT. Wyjaśniamy najważniejsze zasady
Ryczałt i VAT to dwa ważne pojęcia w polskim systemie podatkowym. Wśród przedsiębiorców często budzą one duże wątpliwości. Aby zrozumieć istotę i wzajemności między ryczałtem a VAT-em, konieczne jest poznanie kluczowych zasad ich dotyczących. Dowiedz się więcej. W artykule sprawdzisz informacje o tym: * Jakie są kluczowe różnice między ryczałtem a
Jak założyć firmę? Opieka nad osobami starszymi
Zakładanie własnej firmy opiekuńczej jest dużym przedsięwzięciem. Wymaga dokładnego zaplanowania działań, ale też perfekcyjnej znajomości obowiązujących przepisów. Społeczeństwo się starzeje, więc rośnie zapotrzebowanie na tego typu usługi w Polsce. Warto wiedzieć, jak założyć firmę zajmującą się opieką nad osobami starszymi. Tym bardziej że branża ta stwarza atrakcyjne możliwości biznesowe. W