Gdy publikujesz autorskie zdjęcia lub opisy w Internecie, to może zdarzyć się tak, że ktoś je bez Twojej zgody pobierze lub skopiuje i umieści na swojej stronie internetowej. Może to dotyczyć zarówno zdjęć lub grafiki, jak również opisu, czy całego artykułu. W niektórych przypadkach kopiowane są nawet całe strony internetowe! Jak się przed tym bronić?
Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔ co obejmuje ochrona praw osobistych i majątkowych,
✔ czego możesz żądać w razie kradzieży zdjęć lub opisów,
✔ kiedy przysługuje Ci ochrona prawnoautorska.
Umieszczenie zdjęcia w Internecie nie równa się zgodzie na rozpowszechnianie
Powinieneś pamiętać, że samo umieszczenie utworu w Internecie, w tym w medium społecznościowym, takim jak np. Facebook, nie oznacza (wbrew powszechnemu rozumieniu) zgody na nieograniczone wykorzystywanie tego utworu przez inne osoby. Jeżeli ktoś powołuje się wobec Ciebie na taki argument, to jest w wielkim błędzie, z którego niezwłocznie powinieneś go wyprowadzić. To, że udzielasz licencji Facebookowi, nie oznacza bowiem, że taka sama licencja przysługuje wszystkim jego użytkownikom. Najlepiej, abyś zapoznał się z treścią licencji udzielanej danemu medium społecznościowemu przed opublikowaniem w nim pierwszego utworu. W szczególności z treścią licencji na rzecz Facebooka, dostępnej w jego regulaminie.
Ochrona osobistych praw autorskich
Przede wszystkim prawie zawsze (chyba, że inaczej zobowiązałeś się w umowie) możesz żądać wskazania Twojego autorstwa pod zdjęciem lub opisem. Ochrona Twoich praw osobistych do utworu obejmuje również:
– zaniechanie naruszania,
– usunięcie skutków naruszenia.
W postępowaniu sądowym, jeżeli naruszenie było zawinione, obejmuje dodatkowo:
– przyznanie odpowiedniej sumy pieniężnej na Twoją rzecz tytułem zadośćuczynienia albo zobowiązanie naruszyciela do uiszczenia odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany przez Ciebie cel społeczny.
Ochrona majątkowych praw autorskich
W sytuacji, gdy zauważysz, że ktoś zupełnie bezprawnie wykorzystuje Twój utwór, powinieneś stanowczo działać. Katalog roszczeń związanych z naruszeniem praw autorskich do utworu został wskazany w art. 79 ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych i obejmuje następujące żądania:
– zaniechanie naruszania,
– usunięcie skutków naruszenia,
– naprawienie wyrządzonej szkody,
– wydanie korzyści uzyskanych przez naruszyciela.
W postępowaniu sądowym dodatkowo uwzględnione jest nakazanie:
– ogłoszenia w prasie oświadczenia naruszyciela o wskazanej przez Ciebie treści albo podanie do publicznej wiadomości wyroku sądowego,
– wycofania z obrotu wytworzonych przez naruszyciela przedmiotów oraz środków i materiałów użytych do ich wytworzenia albo ich przyznania na Twoją rzecz w ramach odszkodowania albo ich zniszczenia.
Dodatkowo zarówno naruszenie osobistych, jak i majątkowych praw autorskich może być sankcjonowane odpowiedzialnością karną naruszyciela.
Usunięcie i zaniechanie naruszeń
Możesz żądać usunięcia i zaniechania naruszeń. W praktyce najczęściej obejmuje to usunięcie opisu lub zdjęcia ze strony, na której zostały umieszczone i nie rozpowszechniania ich więcej bez Twojej zgody. Jednakże „usunięcie naruszeń” rozumie się bardzo szeroko.
Może obejmować również czynności wprost wskazane w ustawie, takie jak złożenie przez naruszyciela publicznego oświadczenia o danej treści, czy wycofanie z obrotu egzemplarzy zawierających bezprawnie wykorzystany utwór.
Zadośćuczynienie (lub zapłata sumy na cele społeczne)
Zadośćuczynienie lub zapłata sumy na cele społeczne uzależnione są od wystąpienia dodatkowej przesłanki. Taką przesłanką jest wina sprawcy – umyślna lub nieumyślna, czyli niedbalstwo. Odszkodowanie przyznaje się w przypadku, gdy stopień naruszenia autorskich praw osobistych lub zawinienia jest znaczący, a samo tylko usunięcie skutków naruszenia jest „niewystarczające do zrekompensowania ujemnych przeżyć psychicznych twórcy”.
Naprawienie wyrządzonej szkody
Osoba, która dokonała naruszeń powinna również naprawić wyrządzoną szkodę. Oznacza to, że taka szkoda najpierw musi powstać wskutek działania innej osoby i mieć określoną wartość pieniężną.
Nie zawsze jest jednak łatwo wskazać (i udowodnić) wysokość szkody. Dlatego w przypadku zawinionego naruszenia praw autorskich można żądać, jako naprawienia szkody, zapłaty sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez twórcę zgody na korzystanie z utworu.
Zatem, jeżeli licencjonujesz swoje utwory i pobierasz konkretną kwotę za umożliwienie ich wykorzystywania przez inne osoby, to możesz prosto wykazać, jaką kwotę powinien zapłacić Ci naruszyciel, bez wskazywania dokładnej wysokości szkody.
Wydanie uzyskanych korzyści
Dodatkowo, jeżeli osoba, która wykorzystuje Twoje utwory zdążyła na tym w jakiś sposób zarobić, to możesz zażądać, aby wydała Tobie uzyskane w ten sposób korzyści. W przypadku osiągania przychodu w związku z korzystaniem z utworów i przedmiotów praw pokrewnych, korzyścią podlegającą wydaniu powinien być przychód pomniejszony o wykazane przez naruszyciela koszty bezpośrednio związane z takim przychodem.
Kiedy przysługuje ochrona prawnoautorska?
Aby ochrona prawnoautorska przysługiwała, Twoje dzieło powinno być utworem w rozumieniu prawa. Utwór zawsze zawiera znamiona oryginalności i indywidualności. Jest to szczególnie ważne w przypadku opisów. Między innymi ochrona praw autorskich może nie obejmować krótkich fraz tekstowych, stanowiących nawet znaczące fragmenty dzieł autorskich. W szczególności słynny tekst „Ciemność. Widzę ciemność. Ciemność widzę” nie jest uznawany przez orzecznictwo za utwór. Jeżeli Twoje dzieło nie stanowi utworu, to ochrona może Ci jednak przysługiwać na innej podstawie.
Pozostałe podstawy ochrony – czego możesz żądać?
Twoje prawa mogą zasługiwać na ochronę na gruncie art. 23 i 24 Kodeksu cywilnego (ochrona dóbr osobistych, a konkretnie w tym przypadku twórczości artystycznej). Na tej podstawie możesz żądać zaniechania bezprawnego działania, usunięcia jego skutków, a także naprawienia szkody. Naprawienie szkody następuje jednak na zasadach ogólnych, a nie poprzez zapłatę dwukrotności wynagrodzenia należnego za korzystanie z utworu.
Wykorzystywanie opublikowanych przez Ciebie zdjęć i opisów (w tym kopiowanie Twojej strony internetowej w części lub całości) może również stanowić czyn nieuczciwej konkurencji. W takiej sytuacji przysługują Ci wszystkie roszczenia opisane powyżej, za wyjątkiem roszczenia o zadośćuczynienie i z uwzględnieniem, że tak jak w przypadku ochrony dóbr osobistych, powinieneś wykazać dochodzoną szkodę.
Jak bronić się przed kradzieżą w Internecie? Podsumowanie
Jak widzisz, ochrona w przypadku kradzieży Twoich zdjęć i opisów umieszczonych w Internecie jest szeroka i nie dotyczy tylko ochrony praw autorskich. Nawet, jeżeli nie będą one stanowić utworów, to masz jeszcze inne podstawy, które możesz wykorzystać, żeby bronić swoich praw. Roszczenia przysługujące Ci na wszystkich wskazanych podstawach są podobne i obejmują nie tylko żądania zaniechania naruszeń i usunięcia ich skutków, ale również żądania pieniężne, które mają zrekompensować Ci dokonywane naruszenia.
Jeżeli jeszcze bardziej chcesz rozszerzyć ochronę tworzonych przez Ciebie treści, powinieneś rozważyć zastrzeżenie ich, jako znaku towarowego. Zastrzeżenie bowiem danej grafiki (logo), nazwy produktu, firmy czy nawet sloganu reklamowego, znacząco ułatwi Ci dochodzenie swoich praw od osób, które zechcą je bezprawnie wykorzystywać.
Artykuł został przygotowany przez Patrycję Bądek, radcę prawnego i partnera w J. Mlekodaj P. Bądek Kancelaria Radców Prawnych sp. p. z siedzibą w Krakowie. Autorka specjalizuje się w ochronie praw autorskich i znaków towarowych, a także w ochronie danych osobowych oraz prawie nowych technologii. Swoją wiedzą dzieli się w ramach prowadzonego przez siebie bloga o prawie dla przedsiębiorczych: www.legalnyprzedsiebiorca.pl.
Prawo
Czytaj także
Numer PKD 33.14.Z – naprawa i konserwacja urządzeń elektrycznych
Kody PKD (Polska Klasyfikacja Działalności) są systemem, który pozwala na łatwiejszą identyfikację formy prowadzonej działalności gospodarczej, wykonywanej w Polsce. Oznaczenie przedsiębiorstwa odpowiednimi kodami PKD, np. 33.14 Z – Naprawa i konserwacja urządzeń elektrycznych ma znaczenie w celach statystycznych, administracyjnych, ewidencyjnych, a nawet podatkowych. Sprawdź, kiedy możesz wpisać kod PKD 33.
Jakie formalności trzeba spełnić, zakładając firmę zajmującą się produkcją sztucznej biżuterii na numer PKD 32.13.Z?
Kto może założyć działalność w ramach PKD 32.13 Z, co obejmuje ta podklasa i jak założyć firmę? Jeżeli jesteś projektantem biżuterii czy rzemieślnikiem zajmującym się rękodzielnictwem, to możesz założyć działalność w ramach PKD 32.13 Z. Musisz wiedzieć, że dotyczy ona produkcji sztucznej biżuterii i wyrobów podobnych. Obejmuje pierścionki,
Numer PKD 24.43.Z - produkcja ołowiu, cynku i cyny
PKD 24.43.Z (produkcja ołowiu, cynku i cyny) dedykowany jest przedsiębiorstwom zajmującym się przetwórstwem metali, pozyskiwaniem ich z rud oraz odzyskiem ze złomu. Co trzeba wiedzieć o takiej działalności? Szybkie założenie firmy PKD 24.43.Z Założenie przedsiębiorstwa zajmującego się produkcją ołowiu, cynku i cyny to skomplikowane przedsięwzięcie. Formalności
PKD 84.11.Z - kierowanie podstawowymi rodzajami działalności publicznej?
84.11.Z – co obejmuje i dla kogo przeznaczony jest ten kod PKD? PKD 84.11.Z jest to kod, który obejmuje kierowanie podstawowymi rodzajami działalności publicznej. Odnosi się więc do organów administracji publicznej ogólnej na poziomie krajowym, a więc rządowym, ale też regionalnym, tudzież wojewódzkim czy lokalnym, który dotyczy
Numer PKD 01.50.Z – Uprawy rolne połączone z chowem i hodowlą zwierząt (działalność mieszana)
Interesuje Cię działalność rolnicza? W takim razie możesz zarejestrować nową firmę i wybrać główny kod w ramach Polskiej Klasyfikacji Działalności o numerze 01.50.Z. Z takim oznaczeniem możesz legalnie prowadzić działalność powiązaną z chowem i hodowlą zwierząt gospodarskich oraz uprawą zbóż i innych roślin uprawnych. A więc kiedy dokładnie
Numer PKD 01.46.Z - chów i hodowla świń
Jeżeli rozważasz prowadzenie działalności związanej z chowem i hodowlą świń, warto wiedzieć, jak prawidłowo przyporządkować kod PKD i jakie formalności Cię czekają. W przypadku rozpoczęcia biznesu w tej branży możesz skorzystać z prostego narzędzia online i zarejestrować firmę pod linkiem: https://firmove.pl/zakladanie-firmy. Jeśli dopiero zaczynasz i chcesz dowiedzieć
PKD 49.20.Z - transport kolejowy towarów
49.20.Z PKD – czego dotyczy ten kod? Kod PKD 49.20.Z to transport kolejowy towarów. A więc klasyfikuje on usługi transportowe towarów, które odbywają się drogą kolejową. Zalicza się do nich zarówno transport krajowy, jak i ten międzynarodowy. Warto jeszcze wiedzieć, że transport kolejowy towarów dotyczy przewozu towarów
Jak założyć firmę jubilerską i gdzie wpisać numer PKD 32.12.Z?
PKD 32.12 Z - czego dotyczy i z jakimi zawodami jest związany? Kod PKD 32.12 Z należy do Polskiej Klasyfikacji Działalności. 32.12.Z to produkcja wyrobów jubilerskich i podobnych. Jest to działalność, która obejmuje pełną produkcję biżuterii, w tym pierścionków, bransoletek, kolczyków itp., a także wyrobów jubilerskich
Jak założyć firmę zajmującą się produkcją wyrobów z drutu? Wybierz numer PKD 25.93.Z
Czego dotyczy numer 25.93.Z PKD i jakie branże obejmuje? PKD 25.93.Z jest to działalność związana z produkcją wyrobów z drutu, łańcuchów i sprężyn. W ramach tego PKD można zajmować się produkcją wszelkiego rodzaju elementów z drutu metalowego, choćby łańcuchów, ale pod warunkiem, że nie są to
Jak założyć firmę związaną ze zbieraniem odpadów i gdzie wpisać numer PKD 38.11.Z?
Co obejmuje PKD 38.11 Z? Jakie formalności trzeba spełnić, zakładając firmę w ramach tej podklasy? Jeśli zamierzasz założyć firmę związaną ze zbieraniem odpadów innych niż niebezpieczne, to przy wpisie do CEIDG lub KRS musisz podać kod PKD 38.11 Z. Warto wiedzieć, że szczegółowo dotyczy on zbierania odpadów z
PKD 86.21.Z - jak założyć praktykę lekarską ogólną?
Co obejmuje PKD 86.21 Z? Kod PKD 86.21 Z dotyczy praktyki lekarskiej ogólnej, a więc świadczenia usług medycznych takich jak porady ogólne, diagnozowanie czy leczenie chorób niezależnie od specjalizacji, ale w gabinetach ogólnolekarskich czy poradniach. Natomiast nie dotyczy praktyk dentystycznych, fizjoterapii, działalności szpitali, a także praktyk specjalistycznych. Nazwa
PKD 74.30.Z - jak rozpocząć działalność związaną z tłumaczeniami?
Co obejmuje działalność związana z tłumaczeniami w ramach 74.30 Z PKD? Działalność oznaczona kodem 74.30 Z według Polskiej Klasyfikacji Działalności obejmuje firmy związane z tłumaczeniami. Dotyczy to pisemnych tłumaczeń tekstów. W ten zakres wchodzą również tłumaczenia specjalistyczne, choćby medyczne czy prawnicze. PKD 74.30 Z obejmuje także tłumaczenia
Jaką działalność w branży wyrobów tekstylnych można prowadzić w ramach PKD 13.99.Z?
PKD 13.99.Z co oznacza? PKD 13.99. Z to produkcja pozostałych wyrobów tekstylnych, gdzie indziej niesklasyfikowana. Jest to działalność, która uznawana jest za techniczną. Przede wszystkim odnosi się do produkcji tekstyliów, które nie są sklasyfikowane w innych kodach, z działu 13, który obejmuje Produkcję wyrobów tekstylnych. Kod 13.
Jak założyć firmę zajmującą się transportem lotniczym towarów z wpisem do PKD 51.21.Z?
Czego dotyczy PKD 51.21.Z i jak założyć firmę? Jeżeli chcesz założyć firmę zajmującą się transportem lotniczym towarów, to musisz ją zgłosić do CEIDG lub KRS i we wniosku wskazać kod PKD 51.21.Z. W czasach, gdy spedycja stała się jedną z wiodących gałęzi gospodarki, warto zająć się
Jak założyć działalność w zakresie wytwarzania gotowych posiłków i dań?
Czego dotyczy PKD 10.85 Z i jakie zmiany zostały wprowadzone? Kod PKD 10.85.Z istniał w klasyfikacji PKD od 2007 roku, natomiast od 1 stycznia 2025 r. została wprowadzona nowa klasyfikacja. Co ważne, przedsiębiorcy mają czas do 31 grudnia 2026 r., by dostosować kod PKD do nowych rejestrów,
Jak założyć call center? Gdzie wpisać numer PKD 82.20.Z?
PKD 82.20 Z - co dokładnie obejmuje? Kod PKD 82.20.Z dotyczy szeroko rozumianej działalności centrów telefonicznych (call center). Obejmuje usługi związane z obsługą klientów za pomocą e-maila, czatu, telefonu, a także różnych kanałów zdalnych. Co istotne, może być ona prowadzona jako własny dział firmy, ale też świadczona
Jak założyć działalność w zakresie gospodarki leśnej i czego dotyczy numer PKD 02.10.Z?
Co obejmuje PKD 02.10 Z i jak założyć działalność w zakresie gospodarki leśnej? Od 1 stycznia 2025 r. obowiązuje nowa klasyfikacja PKD 2025, która zastąpiła poprzednią klasyfikację PKD 2007. Podklasa PKD 02.10 Z w pełni odpowiada podklasie PKD 02.10. Z z klasyfikacji PKD 2007. Dotyczy działalności w
Jak rozpocząć działalność związaną z nauką języków obcych i jaki PKD należy wybrać?
Czego dotyczy kod 85.59A? Kod PKD 85.50 A to nauka języków obcych. Dotyczy on działalności, która ma charakter edukacyjny, ale pozaszkolny. Obejmy więc prowadzenie kursów językowych, które odbywają się w szkołach językowych zarówno stacjonarnie, jak i online. Ponadto 85.59 A PKD odnosi się również do indywidualnych lekcji
Jak rozpocząć działalność związaną z uprawą roślin wieloletnich? PKD 01.29.Z
Jakiej działalności rolniczej dotyczy 01.29.Z PKD? PKD 01.29.Z dotyczy uprawy pozostałych roślin wieloletnich, a więc odnosi się do działalności rolniczej, która skoncentrowana jest na uprawie roślin wieloletnich, które są inne niż drzewa owocowe. Nie należą do nich także winorośle, cytrusy czy krzewy jagodowe, które mają inne
Górnictwo rud uranu i toru - pod jakim numerem PKD trzeba zgłosić taką działalność?
Czego dotyczy PKD 07.21.Z? Kod PKD 07.21.Z dotyczy górnictwa rud uranu i toru. Ta działalność jest związana z górnictwem rud wartościowych ze względu na zawartość uranu i toru, a także blendy smolistej. Obejmuje również pełną koncentrację rud oraz produkcję koncentratu uranu i toru. Warto wiedzieć, iż
PKD 10.85.Z - jak założyć działalność w zakresie wytwarzania gotowych posiłków i dań?
Czego dotyczy PKD 10.85 Z i jakie zmiany zostały wprowadzone? Kod PKD 10.85.Z istniał w klasyfikacji PKD od 2007 roku, natomiast od 1 stycznia 2025 r. została wprowadzona nowa klasyfikacja. Co ważne, przedsiębiorcy mają czas do 31 grudnia 2026 r., by dostosować kod PKD do nowych rejestrów,
Czy trzeba zaktualizować PKD będąc organizatorem turystyki i jak założyć taką działalność? Numer PKD 79.12.Z
Kiedy należy zaktualizować PKD 79.12 Z? Numer PKD 79.12.Z dotyczy działalności organizatorów turystyki. Obejmuje organizowanie i sprzedawanie wycieczek turystycznych, w tym wszelkiego rodzaju pakietów turystycznych, transportu, noclegów czy atrakcji, a także organizacji imprez turystycznych oraz wyjazdów grupowych. Do tego PKD zalicza się również organizacje wyjazdów służbowych, w