Odpowiednio przygotowane fundamenty to podstawa jeśli chcemy myśleć o stabilności całej budowli, w tym domów jednorodzinnych i nie tylko. To dlatego tak ważne jest, aby wszelkie pracy na tym etapie przebiegły zgodnie ze wszelkimi standardami. Jednym z rozwiązań, jakie wykorzystuje się przy budowie fundamentów, jest utworzenie szalunku, co znacząco ułatwi wszelkie działania w tym zakresie.
O czym dokładnie mowa i jak wykonać wspomniane szalunki fundamentowe? Z jakiego materiału powinna być stworzona tego typu konstrukcja? Przyjrzyjmy się temu krok po kroku i spróbujmy odpowiedzieć na najczęściej pojawiające się pytania!
Z poniższego artykułu dowiesz się między innymi:
- na czym polega szalowanie fundamentu?
- jakie są rodzaje szalunków pod fundamenty?
- jak i z czego wykonać szalunki pod ławy fundamentowe?
Co to są szalunki fundamentowe i po co się je wykonuje?
Szalowanie fundamentu deskami lub płytami szalunkowymi są jednym z głównych działań, jakie podejmuje się na początku prac budowlanych. Rozwiązanie to sprawdza się w szczególności wówczas, gdy budujemy fundamenty z ław, a także stropy oraz ściany. W praktyce jest to nic innego jak konstrukcja tymczasowa, która umożliwia wykonanie wylewki betonowej. Dzięki niej fundamenty uzyskują właściwą formę, a po zastygnięciu mieszanki, szalunek jest demontowany. W większości przypadków, szczególnie jeśli mamy do czynienia z miękkim gruntem, zalewanie fundamentu bez szalunku jest niemożliwe, ale ostateczną decyzję o jego zastosowaniu podejmuje zawsze kierownik budowy w porozumieniu z projektantem.
Szalunki fundamentowe - najpopularniejsze rodzaje
Zanim odpowiemy na pytanie o to, jak zrobić szalunek pod fundament, sprawdźmy, jakie dokładnie rodzaje szalunków możemy wymienić, aby budowa fundamentów mogła zostać rozpoczęta. Pierwszy podział pozwala na wyróżnienie szalunków jednorazowych oraz wielokrotnego użytku, co wynika głównie z typu konstrukcji i montażu. Szalunki powtarzalne możemy podzielić na przestawne, czyli takie, które demontujemy po wylaniu betonu; oraz przesuwne i ślizgowe, które można wykorzystać po przesunięciu w inne miejsce, bez konieczności ich rozbierania. Zazwyczaj odbywa się to poprzez zmianę lokalizacji wzdłuż tzw. lica konstrukcyjnego, ale nie jest to reguła i wszystko zależy od indywidualnych uwarunkowań oraz możliwości. Szalunki przesuwne to nic innego jak metalowa konstrukcja, której elementy są połączone ze sobą za pomocą sklejki. Zaletą szalunków powtarzalnych jest to, że mogą być użyte wiele razy, ale trzeba się jednak liczyć z wysokim kosztem ich wypożyczenia.
Szalowanie fundamentu deskami - tradycyjny sposób na wylewanie fundamentów
Niezależnie od tego, czy budujemy dom energooszczędny, parterowy, piętrowy czy jakąkolwiek inną nieruchomość w tym nawet taras betonowy, który ma posiadać fundamenty, szalowanie ław jest jedną z najważniejszych czynności. Mimo szerokiego wyboru różnego typu rozwiązań, od lat najpopularniejszym materiałem, jaki wykorzystuje się do budowy szalunków, jest drewno. Deski na ławy fundamentowe powinny być solidne i wykonane ze sklejki, która jest odporna na uszkodzenia, wilgoć i działanie wody. Zazwyczaj używa się desek sosnowych o grubości 2,5-3,5 cm, które są jednocześnie niezwykle wytrzymałe, ale także elastyczne. Wówczas należy zamocować je na znajdujących się po zewnętrznej stronie szalunku słupkach drewnianych, a dla pewności wzmocnić także poprzecznymi deskami lub drutem, dzięki czemu cała konstrukcja będzie stabilna podczas wylewania mieszanki betonowej. Alternatywą dla drewnianych desek mogą być także płyty OSB, których grubość powinna wynosić 12-15 mm. Często wykorzystuje się również sklejkę zwykłą lub specjalną, szalunkową, która jest podatna na zmianę formy, dzięki czemu używa się jej m.in. wówczas, gdy fundament w danym miejscu ma mieć np. kształt łuku.
Gotowe szalunki fundamentowe - czym się charakteryzują i czy są opłacalne?
Na uwagę zasługują także gotowe szalunki, które można wykorzystać zarówno przy budowie ław fundamentowych, ale też do tworzenia ścian. Gotowe szalunki fundamentowe stworzone są m.in. ze stali i aluminium. Jest to solidna konstrukcja, która może być wykorzystywana w przeróżnych warunkach i to wielokrotnie. Niewątpliwym atutem tego typu gotowych rozwiązań jest z pewnością precyzja wykonania, trwałość oraz uniwersalność. W większości przypadków jest to opłacalne rozwiązanie, które pozwala zaoszczędzić czas oraz energię, jaką trzeba byłoby przeznaczyć na budowę własnych, drewnianych szalunków. Wśród gotowych konstrukcji można wymienić też szalunki wykonane z wysoko elastycznego polistyrenu ekstrudowanego, które po zalaniu betonem, pozostają pod powierzchnią i pełnią niejako rolę termoizolatorów.
Jak zrobić szalunek pod fundament - instrukcja krok po kroku
Budowa fundamentów, a dokładniej szalowanie fundamentu tylko pozornie wydaje się skomplikowanym zadaniem, które jest zarezerwowane głównie dla osób specjalizujących się w tego typu pracach. Tymczasem, z wyzwaniem tym może poradzić sobie niemal każdy, kto posiada podstawową wiedzę na ten temat. To właśnie odpowiednie przygotowanie merytoryczne, połączone z zaopatrzeniem się w niezbędny sprzęt i materiały, pozwala na samodzielne stworzenie szalunków fundamentowych. Przyjrzyjmy się więc nieco bliżej temu, w jaki sposób wykonać szalunki pod ławy fundamentowe i ściany.
Przygotowanie podłoża i wykonanie wykopu
To jeden z najważniejszych etapów na drodze do utworzenia fundamentów przyszłego budynku. Należy wyrównać podłoże i usunąć wszelkie elementy, które mogą zaburzać obraz całości. Kluczem do sukcesu jest bowiem dokładny pomiar geodezyjny i wytyczenie zarysu domu, co pozwoli na wykonanie właściwej wielkości wykopu. Pamiętajmy o zachowaniu rezerwy około 1-1,5 metra wychodzącego poza obrys obiektu. Po wykonaniu wykopu należy zalać go tzw. chudym betonem, a więc stworzyć podłoże pod szalunek i fundamenty.
Budowa ław fundamentowych i wylewka betonowa
Zobaczmy teraz, jak zaszalować fundamenty i na co zwrócić szczególną uwagę. Zanim przystąpimy do takich prac jak wylewanie fundamentów, należy przygotować ławice fundamentowe, których wysokość sięga około 45-50 m. Na tym etapie pojawia się pytanie o to, ile desek szalunkowych na fundamenty przygotować? Można to w łatwy sposób obliczyć, ale potrzebne będzie kilka informacji, a mianowicie metraż całych fundamentów, biorąc pod uwagę wymiary wewnętrzne, jak i zewnętrzne. Jeśli więc fundamenty mają mieć 100 metrów bieżących, wówczas należy zaopatrzyć się w minimum 200 metrów bieżących deski. Dokładną liczbę drewnianych desek uzyskamy po podzieleniu tego wyniku przez długość deski (np. 2 lub 3 metry). Przy zbijaniu desek trzeba na bieżąco kontrolować, czy są odpowiednio wypoziomowane, a także, czy posiadają odpowiedni rozstaw, który można ograniczyć za pomocą listew czy podpórek. Przy tym wszystkim nie można zapomnieć o ułożeniu zbrojenia oraz połączenia z nim elementów uziemiających. Na końcu szalunek stopniowo i równomiernie wypełniamy betonem, a następnie przez tydzień, dwa tygodnie podlewamy mieszankę wodą.
Czy zawsze trzeba robić szalunek fundamentowy?
Na koniec warto zadać sobie pytanie, czy w każdym przypadku konieczne jest wykonanie szalunku? Czy istnieją budynki, które nie wymagają tego typu rozwiązania? Jak się okazuje, taka sytuacja jest możliwa, ale zdarza się niezbyt często. Dotyczy przede wszystkim niewielkich budynków, a ponadto istnieje szereg warunków, jakie trzeba spełnić, aby móc przystąpić do stawiania nieruchomości właśnie bez wcześniejszego szalowania. Mowa tutaj między innymi o dobrej jakości i gęstości podłoża - najlepiej gdyby było gliniaste, aby wykopy wytrzymały do momentu, gdy wyleje się beton. Ten ostatni wylewamy zawsze na folię hydroizolacyjną, a niezbędne jest poza tym wykonanie odpowiednich zbrojeń, które “zatopimy” w mieszance betonowej. W tym miejscu pojawia się pytanie, czym ocieplić fundamenty, aby osiągnąć jak najlepszy efekt? Jeśli nie wykonaliśmy szalunku, jeszcze przed wylaniem betonu należy wyłożyć ściany wykopu płytami termoizolacyjnymi, które sprawdzają się w każdych okolicznościach i tworzą skuteczną barierę termiczną (tj. izolacja pozioma fundamentów). Jeśli jednak zależy nam na bezpieczeństwie i stabilności całego budynku, warto poświęcić czas, energię oraz pieniądze i wykonać szalunek fundamentowy, który sprawi, że prace przebiegną sprawniej.
