Czy zastanawiałeś się kiedykolwiek, jak zbudować dom, który nie tylko spełni Twoje wymagania dotyczące estetyki i funkcjonalności, ale również będzie przyjazny dla środowiska i pomoże Ci zaoszczędzić na rachunkach za energię? Powinny Cię więc zainteresować pojęcia "dom energooszczędny" i "dom pasywny".
W artykule, który dziś przedstawiamy, przedstawimy różnice między tymi dwoma pojęciami i jakie korzyści przynosi budowa domu pasywnego lub energooszczędnego. Odkryj, jakie technologie i materiały wykorzystywane są do budowy takiego domu, a także jakie są różnice w sposobie działania tych dwóch typów budynków. Przekonaj się sam, dlaczego warto zainwestować w taki dom i jakie korzyści przynosi taka inwestycja dla Ciebie i Twojej rodziny.
Dom pasywny - co to?
Dom pasywny to rodzaj budynku, który charakteryzuje się bardzo wysoką energooszczędnością. W budownictwie pasywnym wykorzystuje się zaawansowane technologie i materiały, które pozwalają na minimalizację zużycia energii na potrzeby ogrzewania, chłodzenia i wentylacji domu. W pasywnym domu stosuje się specjalne materiały ociepleniowe, okna z wysoką izolacyjnością termiczną oraz wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła. Dzięki temu dom pasywny zużywa bardzo mało energii, co przekłada się na niższe koszty eksploatacji oraz korzystny wpływ na środowisko.
Dom pasywny kosztuje szacunkowo 7-9% więcej, niż standardowe budownictwo. Jego roczne zapotrzebowanie na ciepło jest nie większe niż 15 kWh/m2, a zapotrzebowanie na energię pierwotną nie przekracza 120 kWh/m2.
Niestety, w Polsce trend na budownictwo pasywne jeszcze nie jest w pełni rozwinięty. Dlatego największymi trudnościami stojącymi przed inwestorem w tym przypadku są ceny nowoczesnych technologii budowlanych na naszym rynku i ich ograniczona dostępność w porównaniu do krajów zachodnich.
Interesując się budową domu pasywnego powinieneś pamiętać, że menadżer budowy powinien być jednocześnie audytorem energetycznym, by dopilnować detali mających wpływ na szczelność budynku.
Z jakich materiałów budowane są domy pasywne?
Domy pasywne mogą być budowane z różnych materiałów budowlanych, takich jak drewno, cegła, beton czy pustaki ceramiczne. Istotne jest to, aby były one odpowiedniej jakości i miały właściwości izolacyjne. Ważne są również elementy domu pasywnego, takie jak okna, drzwi, dach czy ocieplenie, które mają kluczowe znaczenie dla uzyskania wysokiej energooszczędności. W przypadku powierzchni dachu, dobrym rozwiązaniem są tzw. dachy zielone, które dodatkowo izolują budynek i zwiększają jego efektywność energetyczną.
Tak naprawdę nie ma jednego złotego środka na budowanie domu pasywnego. W Polsce z powodzeniem sprawdzają się ściany z ceramiki budowlanej pokryte grubą warstwą izolacji. Samo to zatrzymuje wiele ciepła wewnątrz. Za oceanem stawia się zaś na Insulated Concrete Form (ICF). To system budowlany, który polega na wznoszeniu ścian z bloków wykonanych z materiału izolacyjnego (zazwyczaj styropianu lub pianki poliuretanowej), które są wypełnione betonem. Technologia ta pozwala na szybkie i łatwe wznoszenie ścian, a jednocześnie zapewnia bardzo dobrą izolacyjność termiczną i akustyczną, a także wysoką odporność na ogień.
Oprócz samych ścian liczy się też ich posadowienie. I tu kłania się płyta fundamentowa. Jest to płyta betonowa, która pełni funkcję fundamentu pod budynek. Głównymi zaletami stosowania płyty fundamentowej w budownictwie pasywnym są:
- Izolacja termiczna - zapobiega utracie ciepła z budynku przez fundamenty. Dzięki temu ogranicza powstawanie mostków termicznych, co z kolei skutkuje mniejszym zapotrzebowaniem na energię wykorzystywaną do ogrzewania budynku.
- Łatwa i szybka budowa - pozwala na szybkie i efektywne wznoszenie budynków. Jest to również rozwiązanie ekonomiczne, ponieważ eliminuje potrzebę stosowania innych fundamentów, takich jak ławy betonowe.
- Odporność na wilgoć i grzyby.
Płyta fundamentowa składa się zazwyczaj z dwóch warstw betonu, pomiędzy którymi znajduje się izolacja termiczna. W płycie można od razu umieścić ogrzewanie podłogowe, instalację elektryczną i wodno-kanalizacyjną. Układanie płyty fundamentowej polega na przygotowaniu podłoża, a następnie na wylewaniu betonu na powierzchnię. Po utwardzeniu zaprawy, na płycie fundamentowej można wznosić resztę budynku.
Jeśli zastanawiasz się nad budową domu pasywnego, powinieneś zwrócić uwagę na następujące materiały:
- Płyta PIR to płyta izolacyjna wykonana z pianki poliizocyjanuranowej. Dzięki swojej strukturze, płyta PIR charakteryzuje się bardzo dobrą izolacyjnością termiczną i jest stosowana do izolacji ścian, stropów i dachów. Dodatkowo, płyta PIR jest lekka, łatwa w obróbce i posiada dobre właściwości ogniochronne.
- Płyty rezolowe to płyty izolacyjne wykonane z żywicy fenolowej. Są one bardzo lekkie, ale jednocześnie charakteryzują się bardzo dobrą izolacyjnością termiczną i akustyczną. Płyty rezolowe stosowane są do izolacji dachów, ścian i stropów.
- XPF to płyta izolacyjna wykonana z pianki polietylenowej o zamkniętych komórkach. Charakteryzuje się ona bardzo dobrą izolacyjnością termiczną i akustyczną, a także jest łatwa w obróbce i posiada dobre właściwości ogniochronne. Stosowana jest do izolacji podłóg, ścian i dachów.
- Płyty z twardej wełny mineralnej to płyty izolacyjne wykonane z włókien mineralnych. Charakteryzują się one bardzo dobrą izolacyjnością termiczną i akustyczną, a także wysoką odpornością na ogień. Stosowane są do izolacji ścian, dachów, stropów i podłóg.
Tak naprawdę materiały te nie są żadną rewolucją i z powodzeniem można je stosować (i tak też się dzieje) w normalnym budownictwie. W przypadku domów pasywnych decyduje jednak wykonanie - np. układanie płyt wełny mineralnej na zakładkę i w dwie warstwy, izolacja kanałów rekuperacji itd.
Jakie wybrać okna do domu pasywnego?
W takim budynku bardzo istotny jest współczynnik przenikania ciepła okien. Dlatego, wybierając okna do domu pasywnego, należy zwrócić szczególną uwagę na ich parametry termiczne.
Okna powinny charakteryzować się bardzo niskim współczynnikiem przenikania ciepła, który jest określany przez wartość Uw. Dla domów pasywnych zaleca się, aby współczynnik ten nie przekraczał wartości 0,8 W/m2K (wat na metr kwadratowy kelwin). Dla pakietu szybowego zaś współczynnik Ug nie powinien przekraczać 0,5 W/m2K. Istotny jest też montaż okien - warto zainwestować w ciepłe profile okienne i listwy podparapetowe.
Ciepły profil okienny jest wypełniony materiałem izolacyjnym. To minimalizuje on utratę ciepła z pomieszczenia przez ramę okienną, która jest jednym z głównych punktów strat ciepła.
Ciepła listwa podparapetowa także pomaga zredukować utratę ciepła z pomieszczenia. Znajduje się ona pod parapetem i ma za zadanie izolować miejsce, gdzie parapet spotyka się z oknem. Dzięki temu, że listwa jest wypełniona materiałem izolacyjnym, minimalizuje ona mostki termiczne.
Oba te elementy są ważne dla utrzymania ciepła w pomieszczeniu i zmniejszenia kosztów ogrzewania. Dlatego też warto zwrócić uwagę na to, czy okna, które chcesz zamontować, posiadają ciepły profil oraz ciepłą listwę podparapetową.
W montażu warto też zwrócić się ku systemowym rozwiązaniom oferowanym przez producentów stolarki otworowej. Okna pasywne zaleca się montować w specjalne ramy przymocowane wcześniej do muru. Pozwala to na ich lepsze ocieplenie bez użycia pianki poliuretanowej. Tak wstawione okna są szczelne od razu, nie trzeba czekać na ułożenie izolacji ścian.
Ważnym aspektem, na który należy zwrócić uwagę, jest także stosowanie dużych przeszkleń, co zapewnia optymalne doświetlenie wnętrza budynku. Okna pasywne wykorzystują energię słoneczną do ogrzewania wnętrza, więc ich współczynnik przepuszczalności światła powinien wynosić min. 60%. To jednak ponosi za sobą konieczność montowania rolet zewnętrznych, które zacienią dom latem. Jednocześnie jak najmniej okien powinno być skierowane na północ.
Jednak należy pamiętać, że większe przeszklenia mogą prowadzić do zwiększenia strat ciepła, dlatego warto wybierać okna z termoizolacyjnymi pakietami szybowymi oraz z ramami, które charakteryzują się niskim współczynnikiem przenikania ciepła. W grę wchodzą tu np. okna z potrójnymi szybami i wypełnione gazami o niskiej przewodności cieplnej, takim jak np. argon.
Dobrym rozwiązaniem są też okna skandynawskie, czyli otwierane na zewnątrz. Ich zaletą jest, że podczas wietrznej pogody podmuchy powietrza dociskają skrzydło okienne do ramy i uszczelek. Okna otwierane na zewnątrz pozwalają też zachować więcej przestrzeni wewnątrz domu.
Wszystko to sprawia, że okna pasywne są droższe od tradycyjnych z PVC o 50% i więcej.
Jakie ogrzewanie wybrać do domu pasywnego?
Wybierając sposób ogrzewania domu pasywnego, weź pod uwagę jego specyfikę oraz zapotrzebowanie na energię. Dom pasywny to budynek o bardzo niskim zapotrzebowaniu na energię, którego charakterystyka wymaga zastosowania odpowiednich rozwiązań ogrzewania.
W budynkach pasywnych zalecane jest stosowanie sposobów ogrzewania, które charakteryzują się bardzo wysoką sprawnością i niskim zużyciem energii. Najczęściej stosowanymi sposobami są ogrzewanie za pomocą pompy ciepła, kotła na pellet. Sprawność całego układu podnosi system ogrzewania podłogowego.
Ważnym elementem, który wpływa na wybór sposobu ogrzewania, jest wydajny system wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. Dzięki takiemu rozwiązaniu możliwe jest odzyskiwanie ciepła z powietrza wywiewanego z pomieszczeń i wykorzystanie go do ogrzewania budynku. To odzyskiwane ciepło pochodzi z normalnego użytkowania domu, np. z gotowania.
W budynkach pasywnych bardzo ważne są także kolektory słoneczne, które umożliwiają pozyskiwanie energii z promieniowania słonecznego. Takie rozwiązanie pozwala na ogrzewanie wody użytkowej.
Czym charakteryzuje się dom energooszczędny?
Dom energooszczędny to budynek, który został zaprojektowany i wybudowany zgodnie z najnowszymi standardami energooszczędności. Charakteryzuje się on niskim zużyciem energii oraz minimalnym wpływem na środowisko naturalne. Roczne zapotrzebowanie na ciepło jest w tym przypadku wyraźnie wyższe w porównaniu do domu pasywnego: nie więcej, niż 40 kWh/m2. To i tak niewiele, gdyż dom nieocieplony to nawet 180 kWh/m2!
Domy energooszczędne charakteryzują się zastosowaniem wysokiej jakości materiałów izolacyjnych, nowoczesnych technologii ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji oraz energooszczędnych źródeł energii, takich jak panele fotowoltaiczne czy kolektory słoneczne.
Budynek energooszczędny powinien również charakteryzować się minimalnymi stratami energii poprzez odpowiednie ocieplenie ścian, dachu i fundamentów, zastosowanie energooszczędnych okien oraz drzwi.
Jakie materiały wykorzystywane są do budowy domów energooszczędnych?
Materiały wykorzystywane do budowy domów energooszczędnych tak naprawdę nie różnią się wiele od tych, jakie stosuje się w budownictwie pasywnym. O ich skuteczności decyduje jednak koszt inwestycji, a więc np. ograniczenie grubości izolacji. Diabeł tkwi w szczegółach i to właśnie cena będzie rozgraniczała budownictwo energooszczędne od pasywnego.
Jakie wybrać okna do domu energooszczędnego?
I tu kłaniają się np. okna. Warto zauważyć przy tym, że okna energooszczędne są droższe od 15 do 20% od tradycyjnej stolarki otworowej z PVC. Jednocześnie są wciąż o niebo tańsze od okien stosowanych w domach pasywnych.
W oknach energooszczędnych profile są nieco tańsze od tych stosowanych w budownictwie pasywnym. Mają też mniej komór, zazwyczaj pięć do sześciu, przy czym okna pasywne są konstrukcji co najmniej sześciokomorowej, a standardem jest już siedem. A to właśnie liczba komór w oknach ma wpływ na ich izolacyjność termiczną oraz akustyczną.
Okna wielokomorowe, czyli takie, które posiadają więcej niż jedną komorę powietrzną między szybami, są bardziej izolacyjne termicznie niż okna jednokomorowe. Każda kolejna komora powietrzna w oknie działa jak dodatkowa izolacja, która zmniejsza przepuszczalność ciepła z pomieszczenia na zewnątrz oraz chroni przed wpływem chłodu z podwórza. Dlatego też okna wielokomorowe są bardziej energooszczędne i pomagają zmniejszyć koszty ogrzewania.
Liczba komór w oknach ma również wpływ na izolację akustyczną. Okna wielokomorowe lepiej tłumią hałas z zewnątrz, co jest szczególnie ważne w przypadku mieszkań położonych w pobliżu ruchliwych ulic czy lotnisk.
Jednocześnie, warto pamiętać, że okna wielokomorowe są zazwyczaj droższe od jednokomorowych, ale ich większa izolacyjność może przyczynić się do znacznych oszczędności na kosztach energii i ogrzewania w dłuższej perspektywie czasowej. Dla przykładu, okna siedmiokomorowe pozwalają zwiększyć powierzchnię przeszkleń w domu o 30%, bez zwiększania nakładów na ogrzewanie.
Jaki rodzaj ogrzewania wybrać do domu energooszczędnego?
Wybór rodzaju ogrzewania do domu energooszczędnego powinien być dostosowany do projektu i budowy domu. Jednym z powszechnie wybieranych rozwiązań jest pompa ciepła, która pobiera energię z powietrza, ziemi lub wody, oddając ją następnie w postaci ciepła do ogrzewania wody użytkowej i w kaloryferach. W parze z nią powinny iść panele fotowoltaiczne, które wykorzystują energię słoneczną do produkcji prądu. Będzie on wykorzystywany do zasilania aktywnej instalacji grzewczej lub do ogrzewania wody użytkowej. Ważne jest, aby wybrać system ogrzewania, który będzie efektywny i zapewni dostateczną ilość ciepła przy minimalnych kosztach i stratach energii.
Jakie są różnice pomiędzy domem energooszczędnym a pasywnym?
Różnice pomiędzy domem energooszczędnym a pasywnym są związane z poziomem oszczędności energii. Dom pasywny jest bardziej ekonomiczny w użytkowaniu, ale także droższy w budowie. Stosunek powierzchni przegród zewnętrznych do powierzchni użytkowej jest kluczowy w obu przypadkach, ale w domu pasywnym powinien być jeszcze mniejszy. Dodatkowo, dom pasywny musi mieć dwuspadowy dach i bardziej zaawansowaną instalację wentylacyjną.
Dom energooszczędny jest konstrukcją, która ma niskie zużycie energii, ale nie tak niskie, jak dom pasywny. W takim domu stosuje się energooszczędne materiały, izolacje termiczne, wymagane jest zastosowanie urządzeń takich jak pompy ciepła, rekuperatory, oświetlenie LED, a także okna o dobrych właściwościach termicznych. Dzięki temu zużycie energii jest znacznie niższe niż w domach tradycyjnych. Koszt budowy domu energooszczędnego może być wyższy niż koszt budowy tradycyjnego domu, ale jest to inwestycja, która zwraca się w dłuższej perspektywie w postaci oszczędności na rachunkach za energię.
Natomiast dom pasywny to konstrukcja, która zużywa minimalną ilość energii. Charakteryzuje się on bardzo dobrą izolacją termiczną, szczelnością, a także wentylacją mechaniczną z odzyskiem ciepła. W takim domu zużycie energii jest tak niskie, że nie często wymaga stosowania tradycyjnych źródeł ciepła. Koszt budowy domu pasywnego jest wyższy niż koszt budowy domu energooszczędnego, ale jest to inwestycja, która szybko zwraca się w postaci oszczędności na rachunkach za energię.
W przypadku kosztów użytkowania, zarówno dom pasywny, jak i energooszczędny, zapewniają znaczne oszczędności na rachunkach za energię w porównaniu z tradycyjnymi domami.
Dom energooszczędny czy pasywny - jak wybrać właściwy rodzaj domu dla siebie?
Zastanawiając się nad wyborem rozwiązań Twojego przyszłego domu musisz wiedzieć, że zarówno w przypadku domu energooszczędnego, jak i pasywnego, większość zawiłości dotyczy etapu projektowego. To właśnie zaplanowanie skutecznych i przemyślanych rozwiązań i uwzględnienie ich w kosztorysie pozwoli na realizację inwestycji na właściwym poziomie. A wymagania są wysokie. By osiągnąć prawdziwą energooszczędność nie można iść na skróty, a w domu pasywnym wszystko musi być wykonane niemal z aptekarską precyzją. A za tym ciągnie się wzrost nakładów na inwestycję.
Dom pasywny charakteryzuje się bardziej rygorystycznymi wymaganiami w zakresie konstrukcji, instalacji i materiałów. Jednak pozwala na jeszcze większe oszczędności w zużyciu energii niż dom energooszczędny.
Jeśli chodzi o dom energooszczędny, wymaga on mniejszej inwestycji początkowej i jest mniej wymagający w zakresie projektu i budowy. Można zastosować w nim szereg rozwiązań, które pozwolą na ograniczenie zużycia energii, takie jak panele fotowoltaiczne, pompy ciepła czy aktywna instalacja grzewcza. Jednakże, w porównaniu z domem pasywnym, zużycie energii będzie nieco wyższe.
Przy wyborze pomiędzy domem pasywnym a energooszczędnym należy również wziąć pod uwagę przyszłe koszty eksploatacyjne. Dom pasywny zapewni większe oszczędności na dłuższą metę, ale wymaga większych nakładów początkowych. Dom energooszczędny będzie tańszy w budowie, ale koszty eksploatacji mogą być wyższe. Jak zawsze więc, decyzja w głównej mierze rozbija się o pieniądze, a my nie zaglądamy czytelnikom do kieszeni.
Sprawdź też:
Jak zaprojektować łazienkę?
Dlaczego gruntowanie ścian jest ważne przed malowaniem lub tapetowaniem?
Jak zamontować balustradę balkonową?
