Wśród wielu modeli opodatkowania działalności gospodarczej, ryczałt ewidencjonowany cieszy się stosunkowo wysoką popularnością wśród polskich przedsiębiorców. Na czym polega ta uproszczona forma opodatkowania, z jakimi obowiązkami się wiąże, kto może ją wykorzystać i jakie założenia spełnia? Kiedy korzystanie z ryczałtu ewidencjonowanego się opłaca? Na te pytania odpowiemy w poniższym artykule.
Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔ czym jest ryczałt ewidencjonowany;
✔ kto może rozliczać się na takich zasadach i jakie są stawki;
✔ jakie są wady i zalety tej formy opodatkowania.
Czym jest ryczałt ewidencjonowany?
Ryczałtem ewidencjonowanym nazywamy uproszczoną formę opodatkowania przychodów w obrębie działalności gospodarczej, bazując na obowiązującej stawce. Przedsiębiorcy decydujący się na ten sposób rozliczenia w działalności, zobowiązani są do opłaty podatku od przychodu, ale nie mogą pomniejszyć takiego podatku o koszty jego uzyskania. Wynika to z faktu, że ryczałt ewidencjonowany stanowi podatek od przychodu, a nie od dochodu, więc odliczenie kosztów uzyskania przychodu jest niemożliwe.
Artykuł 12 Ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od przychodów osiąganych przez osoby fizyczne określa stawki takiego podatku: 20%, 17%, 10%, 8.5%, 5.5%, 3%, 2%. W dalszej części artykułu znajdziesz listę działalności kwalifikujących się do poszczególnych stawek zryczałtowanego podatku dochodowego.
Kto może rozliczać się na zasadach ryczałtu?
Ryczałt ewidencjonowany, jako uproszczona forma opodatkowania działalności gospodarczej, nie znajdzie zastosowania we wszystkich rodzajach działalności. W generalnym ujęciu tematu, z ryczałtu ewidencjonowanego mogą skorzystać ci przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność gospodarczą w jednej z dwóch form: formie indywidualnej lub spółce osobowej.
Istnieją jednak grupy wykluczone z uprawnionych podatników, na bazie ustawy z 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
Podatnik nie ma możliwości bowiem wyboru tej formy opodatkowania działalności gospodarczej, jeżeli prowadzi aptekę lub lombard (pożyczki pod zastaw). Do grupy wykluczonych podatników zaliczani są także podatnicy wykonujący wolny zawód inny niż opisany w art. 4 ust. 1 pkt 11 (czyli m.in. lekarza, pielęgniarki, tłumacza czy nauczyciela). Co więcej, jeśli dany podatnik wytwarza wyroby, na które nałożony jest podatek akcyzowy, handluje częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych, lub świadczy usługi reklamowe, finansowe lub ochroniarskie, także nie może skorzystać z ryczałtu ewidencjonowanego jako formy opodatkowania.
Ryczałt ewidencjonowany nie obejmuje także niektórych z tych podatników, którzy prowadzą działalność gospodarczą z małżonkiem – w tej kwestii warto sprawdzić obowiązujące przepisy i obostrzenia.
Obostrzeń jest jednak zdecydowanie więcej. Tej formy opodatkowania nie może wybrać osoba zatrudniona – teraz lub w przeszłości – na umowę o pracę, a planuje podjąć te same czynności na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy w ramach własnej działalności gospodarczej w danym roku podatkowym, lub w roku poprzedzającym. Taka sama sytuacja ma miejsce, kiedy podatnik wygeneruje przychody ze świadczenia usług dla byłych lub obecnych pracodawców, wtedy musi to zapłacić podatek dochodowy oparty na ogólnych zasadach ze względu na utratę prawa do rozliczenia według ryczałtu ewidencjonowanego.
Przedsiębiorca korzystający z ryczałtu poza ewidencją przychodów powinien prowadzić wykaz środków trwałych i WNiP, sporządzać spis z natury oraz gromadzić i przechowywać dowody zakupu towarów.
Sprawdź artykuł na Firmove.pl o tym jak obliczyć ryczałt.
Stawki ryczałtu – od czego zależą?
Ryczałt ewidencjonowany to rodzaj podatku płaconego od przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej, bez pomniejszenia o koszty takiej działalności. Wysokość tej stawki jest uzależniona od typu prowadzonej działalności i może przybrać jedną z siedmiu wartości: 20%, 17%, 10%, 8.5%, 5.5%, 3% i 2%. Jeżeli działalność prowadzona jest w kilku różnych sektorach, możliwe jest opłacanie ryczałtu ewidencjonowanego w kilku stawkach.
Jakich działalności dotyczy 20-procentowa stawka ryczałtu ewidencjonowanego? Objęci są nią ci podatnicy, którzy osiągają przychody w zakresie wykonywania wolnych zawodów takich jak stomatolog, lekarz, położna, tłumacz, pielęgniarka czy nauczyciel.
17-procentowym ryczałtem ewidencjonowanym objętych jest wiele sektorów usługowych. Wszelakie działalności gospodarcze oparte na usługach hotelarskich, parkingowych, fotograficznych, programistycznych, pośrednictwie w hurcie i sprzedaży czy wynajmie pojazdów, ale i organizowaniu targów i konferencji, obarczone są siedemnastoprocentową stawką ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
10-procentowa stawka ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych dotyczy tych przychodów, które zostały uzyskane przez odpłatne zbycie praw majątkowych lub wybranych typów nieruchomości, a także składników majątku przedsiębiorstwa w spadku.
Stawka ryczałtu ewidencjonowanego w wysokości 8.5% stosowana jest w działalności usługowej (gastronomiczna dla sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1.5%), w rozliczeniach prowizyjnych z kolporterami prasy czy komisami, a także w umowach najmu, podnajmu, dzierżawy do kwoty 100 tysięcy złotych w skali roku (nadwyżka jest opodatkowana 12.5-procentową stawką ryczałtu). Ta stawka stosowana jest także dla działalności polegających na prowadzeniu przedszkoli, usługach zwalczania i zapobiegania pożarom oraz usługach związanych z botaniką i zoologią.
5.5-procentowym ryczałtem ewidencjonowanym objęte są przychody wynikające z prowadzenia działalności wytwórczej, robót budowlanych czy przewozu ładunków. Ta stawka ma zastosowanie także do prowizji z działalności handlowej w zakresie sprzedaży znaczków pocztowych, jednorazowych i miesięcznych biletów w komunikacji miejskiej czy żetonów oraz kart do automatów.
Przedostatnia w skali, 3-procentowa stawka ryczałtu ewidencjonowanego obejmuje przychody z działalności gastronomicznych (oprócz przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1.5%), działalności handlowych czy działalności związanych z produkcją zwierzęcą (z wyłączeniem usług weterynaryjnych). Ta stawka ma także zastosowanie dla wybranych dotacji, subwencji, odsetek, umorzonych zobowiązań czy wynagrodzeń płatników.
2-procentowa stawka ryczałtu ewidencjonowanego ma zastosowanie do sprzedaży w inny niż przemysłowy sposób produktów roślinnych i zwierzęcych.
Ryczałt ewidencjonowany a limity
Forma opodatkowania działalności gospodarczej w zryczałtowanej formie obarczona jest także limitami. Przedsiębiorcy, którzy chcą skorzystać z rozliczenia w formie ryczałtu ewidencjonowanego, muszą wykazać, że w poprzednim roku podatkowym uzyskali przychody mniejsze niż 250 tysięcy euro z działalności prowadzonej we własnym zakresie lub w formie spółki (w drugim wypadku, suma przychodów wszystkich wspólników w spółce nie może przekroczyć 250 tysięcy euro).
Zalety i wady opodatkowania ryczałtem
Istnieje sporo zalet opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym. Przede wszystkim, taki sposób opodatkowania działalności gospodarczej jawi się jako stosunkowo korzystny dla tych osób, których działalność nie generuje olbrzymich kosztów. Uproszczona księgowość, prowadzona oddzielnie dla każdego roku podatkowego i bez obowiązku ewidencjonowania kosztów, dla wielu przedsiębiorców jest po prostu wygodna. Oczywiście, konieczny jest fakt zbierania dowodów zakupów towarów i ich ewidencjonowania na wypadek kontroli urzędu skarbowego.
Do wad prowadzenia działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych warto zaliczyć brak możliwości wspólnego rozliczenia z małżonkiem. Wadą mogą być także obostrzenia w rozliczaniu z byłym lub obecnym pracodawcą i konieczność dostosowania do istniejących stawek podatkowych, obowiązujących dla ryczałtu ewidencjonowanego. Jeżeli działalność prowadzona jest w kilku sektorach, nawet pojedyncze aktywności lub produkty w nie wliczone mogą charakteryzować się zupełnie różnymi stawkami podatkowymi, których skrupulatnie trzeba pilnować i weryfikować zgodnie z najnowszymi przepisami (w 2020 roku stawki uległy uproszczeniu).
