Czym jest podatek CIT i kto musi go płacić?

Płatnikiem podatku dochodowego jest każdy przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą. Z kolei spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjne (oraz inne, niżej wymienione podmioty) mają status osoby prawnej, a tym samym podlegają pod ustawę o podatku dochodowym od osób prawnych, czyli CIT. Kto zatem podlega obowiązkowi opłacania tego podatku? Tego dowiecie się z naszego najnowszego artykułu.

Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔ kto podlega podatkowi CIT;
✔ jakie obowiązują stawki podatku CIT;
✔ czy przedsiębiorcom przysługują zwolnienia z obowiązku opłacania tego podatku.

Kto podlega podatkowi CIT?

Podatkowi CIT (z ang. i>Corporate Income Tax) podlegają osoby prawne, czyli podmioty, którym przepisy prawa przyznają osobowość prawną, a więc:
• osoby prawne;
• spółki kapitałowe w organizacji;
• jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, z wyjątkiem przedsiębiorstw w spadku i spółek niemających osobowości prawnej;
• spółki komandytowo – akcyjne mające siedzibę lub zarząd na terytorium RP;
• spółki nieposiadające osobowości prawnej, które mają swoją siedzibę lub zarząd w innym państwie, jeżeli zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa podatkowego tego państwa są traktowane jako osoby prawne oraz podlegają w tym państwie opodatkowaniu od całości swoich dochodów niezależnie od miejsca ich uzyskania;
• podatkowe grupy kapitałowe czyli grupy składające się co najmniej z dwóch spółek prawa handlowego, które posiadają osobowość prawną oraz pozostają w związkach kapitałowych.

Zwolnienia przedmiotowe z CIT

Ustawodawca zwolnił z obowiązku płacenia podatku CIT:
• Skarb Państwa;
• Narodowy Bank Polski;
• jednostki budżetowe;
• fundusze celowe utworzone na podstawie odrębnych ustaw;
• przedsiębiorstwa międzynarodowe i inne jednostki gospodarcze utworzone przez organ administracji państwowej wspólnie z innymi państwami na podstawie porozumienia lub umowy (chyba, że porozumienia te lub umowy stanowią inaczej);
jednostki samorządu terytorialnego, ale tylko w zakresie dochodów określonych w przepisach ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego;
• Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa;
• Zakład Ubezpieczeń Społecznych, fundusze emerytalne i inwestycyjne;
• Agencję Rezerw Materiałowych;
• Narodowy Fundusz Zdrowia;
• Bankowy Fundusz Gwarancyjny;
• Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa;
• Krajowy Zasób Nieruchomości;
• jednostki dozoru technicznego;
• Polską Agencję Nadzoru Audytowego.

Przedmiot opodatkowania podatkiem CIT

Zgodnie z ogólnymi zasadami, przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę:
• dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych;
• dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów.

Zgodnie z przepisami ustawy o CIT, dochodem jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. W sytuacji, gdy koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, powstała różnica jest stratą.

W przypadku podatkowych grup kapitałowych dochód grupowany jest w dane źródło przychodów i strat. Przy ustalaniu dochodu brana jest zatem pod uwagę suma dochodów wszystkich spółek kapitałowych wchodzących w skład grupy oraz suma strat poniesiona przez te spółki z danego źródła przychodów. Jeżeli w roku podatkowym suma tych strat przekracza sumę przychodów, to powstała różnica jest stratą całej podatkowej grupy kapitałowej.

Zwolnienie przedmiotowe z CIT

Oprócz zwolnień podmiotowych, ustawa o CIT wskazuje także na określony katalog przedmiotowych zwolnień od podatku. Zwolnienia takie obejmują między innymi:
• dochody z tytułu sprzedaży całości lub części nieruchomości albo też udziału w nieruchomości, wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego, przy czym zwolnienie nie dotyczy dochodu uzyskanego ze sprzedaży, jeżeli sprzedaż ta następuje przed upływem 5 lat (od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie zbywanej nieruchomości lub udziału w nieruchomości);
• działalność organizacji pracodawców i partii politycznych, w części przeznaczonej na cele statutowe, z wyłączeniem działalności gospodarczej;
• dochody z tytułu prowadzenia szkół, w części przeznaczonej na cele szkoły;
• dochody organizacji pożytku publicznego, w części przeznaczonej na cele statutowe;
• dochody kościelne osób prawnych (w tym związków wyznaniowych);
• dochody kół gospodyń wiejskich, w części przeznaczonej na cele statutowe.

Ile wynosi podatek CIT?

Dla osób prawnych przygotowano dwie stawki podatku dochodowego:
• 19% podstawy opodatkowania;
• 9% podstawy opodatkowania od przychodów (dochodów) innych niż z zysków kapitałowych – w przypadku podatników, u których przychody roku podatkowym osiągnięto przychody nieprzekraczające wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1,2 miliona euro.

Niższy próg podatkowy zarezerwowany jest dla podmiotów, które posiadają status małego podatnika. Nie ma to jednak zastosowania do podatkowych grup kapitałowych oraz podatników, których utworzeniu towarzyszyły określone w ustawie okoliczności (na przykład przekształcenia czy aporty).

W przypadku dochodów uzyskanych przez podatników nie mających siedziby lub zarządu na terytorium Polski, stawka podatku wynosi:
• 20%;
• 10%.

Pierwsza ze stawek obowiązuje wobec przychodów z tytułu:
• odsetek, praw autorskich lub praw pokrewnych, praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze know – how, a więc doświadczeniem zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej;
• opłat za świadczone usługi w zakresie działalności widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej, wykonywanej przez osoby prawne mające siedzibę za granicą, organizowanej za pośrednictwem osób fizycznych lub osób prawnych prowadzących działalność w zakresie imprez artystycznych, rozrywkowych lub sportowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• świadczeń: doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze.

Stawkę 10% stosuje się przypadku przychodów z tytułu:
• opłat za wywóz ładunków i pasażerów przyjętych do przewozu w portach polskich przez zagraniczne przedsiębiorstwa morskiej żeglugi handlowej (wyłączenie dotyczy ładunków i pasażerów tranzytowych);
• uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez zagraniczne przedsiębiorstwa żeglugi powietrznej.

Zasady te stosuje się z uwzględnieniem postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Oznacza to, że umowy te mogą ustanawiać niższe stawki niż wyżej wskazane.

Ile wynosi stawka CIT?

Podstawowy podatek od dochodów osób prawnych wynosi 19%. Obowiązuje także preferencyjna stawka – 9% dla małych podatników oraz podmiotów, które rozpoczęły działalność w danym roku. Nowa stawka zastąpiła obowiązującą wcześniej preferencyjną stawkę, która wynosiła 15%. Niższy CIT dotyczy jednak tylko pewnej grupy podatników, spełniających określone ustawą warunki.

Z początkiem 2021 roku wzrósł limit (z 1,2 do 2 milionów euro) bieżących przychodów pozwalający na korzystanie z 9% stawki CIT. Przeliczany jest on według średniego kursu euro Narodowego Banku Polskiego na pierwszy dzień roboczy roku podatkowego. W 2021 roku jest to kurs z 4 stycznia, który wynosi 4,5485 zł za euro.

Kto może skorzystać z preferencyjnego CIT-u?

Z niższej stawki podatku CIT skorzystać mogą:
• nowi podatnicy – spółki z ograniczoną odpowiedzialności i spółki akcyjne (oraz inne podmioty prawne, zobowiązane do opłacania podatku CIT), dla których będzie to pierwszy rok podatkowy;
• tak zwani mali podatnicy – przedsiębiorstwa, których przychody nie przekroczyły w roku podatkowym równowartości 1,2 miliona euro przeliczonej na polskie złotówki.

Podstawą opodatkowania jest rok podatkowy, który nie musi pokrywać się z rokiem kalendarzowym. Obniżona stawka dotyczy także podatników, którzy utracili status nowego podatnika, ale kontynuują działalność jako mali podatnicy. Jeśli przekroczą limit przychodu, począwszy od następnego miesiąc lub kwartału, powinni zacząć stosować stawkę podatkową wynoszącą 19%.

Wykluczenia z preferencyjnego CIT-u

Obecnie obowiązująca ustawa wymienia grupę podmiotów, które nie mogą skorzystać z preferencyjnej stawki podatku od osób prawnych. Nie ma także w tej sytuacji znaczenia, że dany podmiot kwalifikuje się do uznania za nowego lub małego podatnika.

Ustawa z grona uprawnionych do skorzystania z preferencyjnego CIT-u wyklucza:
• podatników utworzonych w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału podatników (z wyjątkiem przekształcenia w inną spółkę);
• podatników utworzonych w wyniku przekształcenia jednoosobowych działalności gospodarczych;
• podatników, do których wniesiono na poczet kapitału wkład niepieniężny, czyli uprzednio prowadzone przez siebie przedsiębiorstwa, zorganizowane części przedsiębiorstwa albo składniki przedsiębiorstwa, których łączna wartość przekracza kwotę 10 000 euro (kwota ta przeliczana jest według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym wniesiono te składniki majątku, w zaokrągleniu do 1000 złotych);
• podatników utworzonych przez podmioty, które, tytułem aportu, wniosły do spółki składniki majątku uzyskane przez te osoby albo jednostki w wyniku likwidacji innych podatników, jeżeli te osoby albo jednostki posiadały udziały (akcje) likwidowanych podatników.

Limit 1,2 miliona euro przychodu wydaje się atrakcyjny dla małych spółek, które upatrują szansę na opłacanie niskiego podatku w swoich niewielkich przychodach. Niestety, szereg wykluczeń, o których mowa wyżej, sprawia, że z preferencyjnego CIT-u może skorzystać tak naprawdę znikomy odsetek przedsiębiorstw.

Z tego rozwiązania nie skorzystają na przykład przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność, którą chcą przekształcić w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Ustawodawca przewidział również sytuację, w której taka jednoosobowa firma miałaby zostać zamknięta, a następnie zostałaby założona spółka. Również w takim przypadku spółka nie będzie mogła rozliczyć się na podstawie preferencyjnego CIT-u, o ile wartość wniesionego aportu przekroczy równowartość 10 tysięcy euro.

Wyłączenie to obejmuje także podatkowe grupy kapitałowe, bez względu na wysokość przychodu. Z zastosowania stawki CIT wynoszącej 9% wyklucza już sam fakt bycia przynależnym do grupy kapitałowej.

Podatek dochodowy a przekształcenie JDG w spółkę z o. o.

Przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością nie uprawnia do niższego CIT-u.

Wiele osób, które dopiero zamierzają założyć działalność, rozważają jednak zarejestrowanie spółki, aby móc skorzystać z prawa do niższego podatku. Dla nowych podatników stawka 9% CIT jest oczywiście dużo bardziej atrakcyjna niż PIT-owska stawka 17% lub 32%.

Warto jednak pamiętać, że dochodami spółki nie można dysponować tak, jak dochodami jednoosobowej działalności gospodarczej. Spółka i jej właściciel to dwa oddzielne z punktu widzenia prawa podmioty. Są zatem opodatkowane podwójnie.

Strata a wpływ na podatek dochodowy od osób prawnych

Zgodnie z art. 7 ust. 5 ustawy o podatku CIT, jeżeli w danym roku podatkowym podmiot poniósł stratę z tytułu prowadzonej działalności, ma możliwość obniżenia dochodu o kwotę tej straty na dwa sposoby:
• poprzez obniżenie dochodu w ciągu najbliższych pięciu lat podatkowych, jednakże wysokość odliczenia w jednym z tych lat nie może być wyższa niż 50% kwoty tej straty;
• poprzez jednorazowe obniżenie dochodu w ciągu najbliższych pięciu lat podatkowych o kwotę nieprzekraczającą 5 milionów złotych (nieodliczona kwota podlega rozliczeniu w pozostałych latach tego pięcioletniego okresu, jednakże wysokość odliczenia w jednym z tych lat nie może być wyższa niż 50% kwoty tej straty).

Rozliczenie straty może nastąpić wyłącznie w ramach źródła przychodu, z którego powstała. Nie można zatem rozliczyć straty powstałej z innych źródeł przychodów obniżając dochód z tytułów zysków kapitałowych.

Przychody z tytułu wymiany waluty wirtualnej (na przykład kryptowaluty) na środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna albo regulowania innych zobowiązań walutą stanowi przychód z zysków kapitałowych.

Jak składa się zeznanie CIT?

Podmioty zobowiązane do odprowadzania podatku dochodowego od osób prawnych muszą składać zeznania za poprzedni rok podatkowy do końca trzeciego miesiąca roku następnego. Do tego celu służy podstawowy formularz CIT-8.

W tym terminie należy wpłacić podatek należny albo różnicę między podatkiem należnym od dochodu wykazanego w zeznaniu a sumą należnych zaliczek od początku roku.

Podatnicy, którzy osiągają dochody z działalności prowadzonej przez zagraniczne spółki kontrolowane składają odrębne zeznania dla każdej ze spółek. Mają na to czas do końca dziewiątego. miesiąca roku następującego po roku podatkowym tej spółki. W tym terminie podatnik wpłaca także podatek należny.

Formularze CIT

Osoby prawne, które muszą rozliczyć się z podatku dochodowego, składając rozliczenie za poprzedni rok podatkowy, wypełniają jeden z udostępnionych przez Ministerstwo Finansów formularzy:

Formularz Czego dotyczy?
CIT-R oświadczenie podatnika o przeznaczeniu dochodów z dywidend lub innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych
CITA-6AR deklaracja o wysokości podatku dochodowego od dochodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych
CIT-6R-D deklaracja o wysokości pobranego przez płatnika zryczałtowanego podatku dochodowego od osób prawnych, od dochodów (przychodów) osiągniętych przez podatnika mającego siedzibę lub zarząd na terytorium RP
CIT-7 informacja o wysokości pobranego podatku dochodowego od dochodów z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych
CIT-8 zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) przez podatnika podatku dochodowego od osób prawnych
CIT-8A zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) przez podatkową grupę kapitałową – podatnika podatku dochodowego od osób prawnych
CIT-8B zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) przez podatkową grupę kapitałową – podatnika podatku dochodowego od osób prawnych – za rok podatkowy
CIT-8/O informacja o odliczeniach od dochodu i od podatku oraz o dochodach wolnych i zwolnionych od podatku
CIT-8AB zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) przez podatkową grupę kapitałową – podatnika podatku dochodowego od osób prawnych za rok podatkowy
CIT/8S informacja o wysokości dochodu osiągniętego z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia
CIT/8SP informacja o wysokości dochodu osiągniętego z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia
ZIT-9R deklaracja o wysokości przychodu za wywóz ładunków i pasażerów przyjętych do przewozu w porcie polskim, uzyskanego przez zagraniczne przedsiębiorstwo żeglugi handlowej od zagranicznych zleceniodawców
CIT-10Z deklaracja o wysokości pobranego przez płatnika zryczałtowanego podatku dochodowego od osób prawnych, od dochodów (przychodów) osiągniętych przez podatników niemających siedziby lub zarządu na terytorium RP
CIT-11R deklaracja o wysokości podatku dochodowego od dochodów z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, wydatkowane na cele inne niż wymienione w oświadczeniu CIT-5 lub deklaracji CIT-6AR
CIT-D informacja podatnika podatku dochodowego od osób prawnych o otrzymanych/przekazanych darowiznach
CIT-ST informacja podatnika do ustalenia należnych jednostkom samorządu terytorialnego dochodów z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych
CIT-ST/A informacja o zakładach (oddziałach)
IFT-2/IFT-2R-I informacja o wysokości przychodu (dochodu) uzyskanego przez podatników podatku dochodowego od osób prawnych niemających siedziby lub zarządu na terytorium RP
SSE-R rozliczenie podatku dochodowego od dochodów osiąganych z tytułu prowadzonej działalności na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia
SSE/A wykaz udziałów w spółkach
SSE-R/A rozliczenie zdyskontowanej wartości udzielonej pomocy publicznej i kosztów kwalifikujących się do objęcia tą pomocą
CIT-CFC zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu z zagranicznej spółki kontrolowanej przez podatnika CIT
CIT/BR informacja o odliczeniach od podstawy opodatkowania kosztów uzyskania przychodów poniesionych na działalność badawczo – rozwojowa
CIT/TP uproszczone sprawozdanie
CIT-VC informacja o nabytych udziałach (akcjach) w spółkach, o których mowa w art.14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 25 września 2015 roku o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem innowacyjności
CIT/MIT informacja o środkach trwałych oraz przychodach składana przez podatnika obowiązanego do zapłaty podatku, o którym mowa w art. 24B ustawy
CIT/PGK informacja o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) przez spółkę tworzącą podatkową grupę kapitałową

Prawa i obowiązki podatników stosujących CIT

Podatnicy i płatnicy nie muszą składać w trakcie roku podatkowego deklaracji podatkowych, natomiast do ich obowiązku należy wpłacanie zaliczek. Odnosi się to również do podatku dochodowego, który jest pobierany w sposób zryczałtowany.

Podatnicy mogą rozliczać się z zaliczek na podatek dochodowy CIT w formie uproszczonej. Zaliczki są w takiej sytuacji uzależnione od podatku należnego, jaki został wykazany w zeznaniu złożonym w roku poprzedzającym dany rok podatkowy, bądź w zeznaniu poprzedzającym dany rok podatkowy o dwa lata.

Zaliczka uproszczona obliczana jest w wysokości 1/12 podatku należnego wykazanego w jednym z tych zeznań. Jeśli podatnik dopiero rozpoczął działalność lub w ciągu dwóch ostatnich lat nie wypracował dochodu, nie ma możliwości rozliczania zaliczek w formie uproszczonej.

Decydując się na rozliczanie zaliczek na podatek CIT w formie uproszczonej, nie należy składać dodatkowych oświadczeń czy wniosków do urzędu skarbowego. Informację o uproszczonych zaliczkach na podatek zaznacza się dopiero w zeznaniu rocznym składanym za rok, w którym podatnik stosował tą formę obliczania zaliczek.

Kolejnym udogodnieniem dla małych przedsiębiorców jest możliwość skorzystania ze zwolnienia w opłacaniu zaliczek na podatek CIT w trakcie roku. Jedynym warunkiem jest złożenie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego oświadczenia o skorzystaniu z tego zwolnienia do dwudziestego dnia pierwszego miesiąca roku podatkowego, w którym korzystają ze zwolnienia.

Podatnicy, którzy korzystają z tego zwolnienia, muszą składać zeznania roczne za rok, w którym korzystali ze zwolnienia oraz zapłaty podatku, który wynika z tego zeznania w pięciu kolejnych latach podatkowych następujących bezpośrednio po roku korzystania ze zwolnienia.

Podatek ten płatny jest w każdym roku w wysokości 20% jego kwoty w każdym roku.

Podatnicy nie muszą płacić zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych, jeśli podatek należny od dochodu osiągniętego od początku roku, pomniejszony o sumę zaliczek wpłaconych od początku roku, nie przekracza kwoty 1000 złotych.

Do obowiązków podatnika należy również złożenie zeznania o wysokości dochodu (straty), jaki został osiągnięty w roku podatkowym. Ma na to czas do końca trzeciego miesiąca roku następnego. W tym terminie należy także wpłacić należny podatek CIT lub różnicę między podatkiem należnym od dochodu wskazanego w zeznaniu podatkowym a sumą należnych zaliczek za okres od początku roku. Zeznanie roczne powinno zostać złożone w formie elektronicznej.

Od 1 stycznia 2020 roku podatek dochodowy od osób prawnych wpłacany jest do urzędu skarbowego na specjalny mikrorachunek podatkowy.

Podsumowanie

Benjamin Franklin w swoim liście do Jean-Baptiste Leroy’a w 1789 roku napisał, że „(…) na tym świecie pewne są tylko śmierć i podatki.” Ta jakże prawdziwa maksyma ma również swoje odniesienie do przedsiębiorców. Rozliczenia z fiskusem to jedno z najważniejszych, a czasem najtrudniejszych zadań osób prowadzących własne firmy. Multum różnego rodzaju przepisów prawnych sprawia, że wiele z nich korzysta z pomocy wykwalifikowanych specjalistów księgowych lub biur rachunkowych. Warto jednak część przepisów przyswoić sobie samemu, w czym, mamy nadzieję, pomógł nasz dzisiejszy artykuł.

Źródło grafiki: https://unsplash.com/photos/5616whx5NdQ

Czytaj także