Analiza SWOT pozwala przeanalizować mocne, słabe strony, szanse i zagrożenia danego przedsiębiorstwa bądź projektu. Dzięki orientacji na otoczenie wewnętrzne, jak i zewnętrze danej firmy można opracować skuteczną strategię na dalsze lata jej działalności i sposoby na utrzymanie silnej pozycji na rynku. Sprawdźmy, w jaki sposób przeprowadzić analizę SWOT i jakie daje rezultaty w kontekście prowadzenia biznesu.
Z artykułu dowiesz się między innymi:
- Czym jest i do czego służy analiza SWOT?
- Jak wykonać analizę SWOT?
- Czym są mocne i słabe strony, szanse i zagrożenia?
Analiza SWOT - co to?
Co to jest analiza SWOT? Analiza SWOT jest narzędziem, które służy do wewnętrznej oraz zewnętrznej analizy przedsiębiorstwa, w celu optymalizacji obecnej strategii zarządzania firmą, jak i zbudowania nowego planu strategicznego na przyszłość. Analiza SWOT może obejmować zarówno organizację, projekt, inwestycję lub dowolną sytuację mającą miejsce w przedsiębiorstwie lub w jego otoczeniu.
Sama nazwa pojęcia SWOT nawiązuje do pierwszych liter słów kluczowych czynników, które klasyfikują możliwości firmy. W tłumaczeniu z języka angielskiego, oznaczają one dokładnie:
• Strengths - mocne strony;
• Weaknesses - słabe strony;
• Opportunities - szanse;
• Threats - zagrożenia.
Analiza SWOT, pozwala wykorzystać zgromadzone informacje do opracowania strategii działania opartej na silnych stronach i szansach, przy jednoczesnym eliminowaniu bądź ograniczaniu słabych stron i zagrożeń. Należy pamiętać, że słabe strony to czynniki wewnętrzne, natomiast zagrożenia to czynniki zewnętrzne.
Jakie elementy zawiera metoda SWOT?
Mocne strony (Strengths)
Mocne strony firmy są to wewnętrzne czynniki, które pozytywnie wpływają na pozycję przedsiębiorstwa na rynku. Można je traktować jako atuty, walory firmy, które wyróżniają ją na tle konkurencji oraz w otoczeniu. Umożliwiają dostosowywanie się do ciągle zmieniających się warunków otoczenia rynkowego przedsiębiorstwa. Strategia agresywna opiera się na silnej ekspansji i szybkim rozwoju.
W analizie SWOT mocnych stron należy uwzględnić takie obszary działalności jak:
• obszar wiedzy i zasobów ludzkich;
• obszar logistyki, produkcji, technologii, badań i rozwoju;
• obszar sprzedaży i obsługi klienta;
• obszar finansów i zdolności do rozwoju;
• obszar zarządzania i narzędzi realizacji procesów biznesowych.
Słabe strony (Weaknesses)
Analiza SWOT przedstawia również słabe strony przedsiębiorstwa. Słabe strony to czynniki wewnętrzne, które w negatywny sposób oddziałują na firmę. Są konsekwencją ograniczonych zasobów firmy, niedostatecznych kwalifikacji pracowników oraz kadry menedżerskiej. Są związane ze wszystkimi obszarami funkcjonowania przedsiębiorstwa – trzeba je rozpatrywać dla każdego z nich. Znajomość słabych stron pomaga sprawdzić, które aspekty trzeba poprawić, aby zwiększyć wydajność.
Szanse (Opportunities)
W analizie SWOT możemy dostrzec, także szanse. To pozytywnie wpływające na firmę zewnętrzne czynniki, takie jak zachodzące w jej otoczeniu procesy, zjawiska i trendy (polityczne, ekonomiczne, prawne, etyczne, społeczno – kulturowe, technologiczne i środowiskowe). Odpowiednio wykorzystane mogą przyczynić się do rozwoju przedsiębiorstwa oraz osłabić wpływ ewentualnych zagrożeń, które występują obecnie lub mogą się dopiero pojawić w przyszłości.
Zagrożenia (Threats)
Ostatnim elementem analizy SWOT są zagrożenia. Są to procesy, zjawiska i trendy występujące w otoczeniu zewnętrznym przedsiębiorstwa, które negatywnie wpływają na jej pozycję na rynku. Mogą stanowić barierę w rozwoju, utrudniać funkcjonowanie, podnosić koszty prowadzenia działalności lub nawet doprowadzić do upadku firmy.
Analiza SWOT - wzór w formie graficznej
Analizę SWOT wykonuje się zazwyczaj dzieląc kwadrat na 4 równe części, które opisują poszczególne aspekty przedsiębiorstwa.
W wyniku analizy SWOT powstaje macierz, składająca się z czterech niezależnych list czynników:
• mocne strony, które trzeba wzmacniać;
• słabe strony, które należy niwelować;
• szanse, które trzeba wykorzystywać;
• zagrożenia, których należy unikać.
Analiza SWOT przedsiębiorstwa - przykłady
Poniżej znajdziesz przykładową analizę SWOT, uwzględniając silne strony, słabe strony firmy, czynniki wpływające na szanse i zagrożenia zewnętrzne przedsiębiorstwa.
Mocne strony - przykłady
- silna marka,
- wykwalifikowani pracownicy,
- innowacyjne produkty,
- stabilność finansowa.
Słabe strony - przykłady
- duża zależność od dostawców,
- duża rotacja pracowników,
- słaba komunikacja pomiędzy zespołami,
- wysokie koszty produkcji.
Szanse - przykłady
- rozwinięcie działań na rynki globalne,
- korzystanie z nowoczesnych technologii,
- nawiązywanie kontaktów biznesowych,
- dostosowanie do zmiennych preferencji klientów.
Zagrożenia - przykłady
- wzrost konkurencji na rynku,
- zmiany w przepisach,
- zmienność cen surowców,
- szybki rozwój technologiczny.
Analiza SWOT pracownika - przykłady
Przeprowadzając osobistą analizę SWOT możesz zidentyfikować aspekty Twojego życia, które możesz ulepszyć. Osobista analiza SWOT pomoże ci zidentyfikować Twoje silne strony i szanse, ale także słabe strony i zagrożenia wynikające z Twojego otoczenia.
Mocne strony - przykłady
- posiadanie certyfikatów z profesjonalnych szkoleń branżowych,
- posiadanie 4 lat doświadczenia w danej branży,
- znajomość wymaganych na tym stanowisku narzędzi i technologii.
Słabe strony - przykłady
- niska asertywność,
- problemy z odnajdywaniem się w nowym środowisku,
- niska znajomość nowych trendów.
Szanse - przykłady
- niewielu specjalistów na rynku w mojej specjalizacji,
- dynamiczny rozwój danej branży,
- szansa na dalszy rozwój poprzez uczestnictwo w szkoleniach i warsztatach.
Zagrożenia - przykłady
- rosnąca konkurencja na rynku pracy,
- szybko zmieniające się wymagania technologiczne,
- niestabilność rynkowa.
Rodzaje strategii SWOT
Po wykonanej analizie SWOT, należy przejść do skonstruowania wniosków i określenia optymalnej strategii działania. Wynik następuje po zsumowaniu ilości szans i zagrożeń oraz mocnych i słabych stron. Wyróżnia się wtedy cztery rodzaje strategii - strategia konserwatywna, strategia konkurencyjna, strategia defensywna i strategia agresywna.
Strategia konserwatywna – jeśli przeważają mocne strony i zagrożenia. W pierwszej kolejności należy zniwelować zagrożenia, aby potem wykorzystać potencjał wynikający z silnych stron przedsiębiorstwa.
Strategia konkurencyjna – dominują słabe strony oraz szanse. Czynniki zewnętrzne oferują dużo szans. Sama firma musi natomiast pracować nad swoimi słabymi stronami, aby zwiększać konkurencyjność oraz wykorzystywać napotkane szanse.
Strategia defensywna – wybierana w sytuacji, gdy przewagę mają słabe strony oraz zagrożenia. Podstawowym celem staje się przetrwanie firmy, poprzez np. stopniowe wycofywanie się z rynku lub redukcją kosztów.
Strategia agresywna – w otoczeniu firmy dominują mocne strony i szanse w otaczającym firmę środowisku biznesowym. Przedsiębiorstwo powinno wykorzystać ten moment i otworzyć się na nowe okazje do działania.
Analiza wyników metody SWOT
Na podstawie tak sporządzonej macierzy SWOT należy w każdej sytuacji podejmować pewien zestaw działań, będących niejako rekomendacjami wynikającymi z przeprowadzonej analizy SWOT - mocnych i słabych stron, szans i zagrożeń.
- Należy redukować zagrożenia i wykorzystywać szanse
Należy zbudować bariery ochronne (ludzkie, finansowe, rzeczowe), które pozwolą uchronić przedsiębiorstwo przed negatywnym wpływem zdefiniowanych zagrożeń. Mają one zazwyczaj szybki i bezpośredni wpływ na efektywność działania firmy.
Z kolei szanse, wymagają podjęcia takich działań, które wzmocnią pozytywny wpływ na firmę. Dodatkowo należy wdrożyć pewnego rodzaju system monitorowania takich szans, a także nieustannie “walczyć” z wewnętrznym oporem przed wprowadzaniem zmian organizacyjnych.
- Należy eliminować słabe i wzmacniać mocne strony
Słabe strony, które mają największy negatywny wpływ na efektywność działań firmy, powinny być systematycznie identyfikowane i eliminowane przez kierownictwo. Proces monitoringu powinien również dotyczyć tak zwanych kluczowych czynników sukcesu – łatwiej naprawić coś, co działa dobrze.
Analiza SWOT - jak zrobić? Omówienie działań krok po kroku
Podstawowe etapy analizy SWOT wyglądają następująco:
- Określ cel oraz przedmiot analizy SWOT w firmie. Zastanów się czy przeprowadzenie analizy SWOT ma być podstawą dla strategii biznesowej, dotyczyć rozwoju produktu.
- Przeprowadź analizę metodą SWOT. Przedstaw procedurę analizy wszystkim uczestnikom i opracujcie wspólnie mocne i słabe strony, szanse oraz zagrożenia.
- Stwórz graficzną macierz SWOT, aby zobaczyć zależności pomiędzy mocnymi stronami, słabościami, szansami a zagrożeniami. Opracowanie wspólnej macierzy SWOT na podstawie indywidualnych list, przygotowanych przez poszczególnych pracowników.
- Przeprowadź dyskusję. Wszystkie osoby zaangażowane w badanie wypowiadają się na temat wyciągniętych wniosków, wynikających z przeprowadzonej analizy SWOT i listy czynników.
- Opracuj strategię. Wykorzystaj wyniki analizy SWOT do opracowania strategii i odpowiedz na następujące pytania:
- Jakie kroki należy podjąć, aby wykorzystać mocne strony?
- Jakie działania może podjąć przedsiębiorstwo, aby zminimalizować wpływ słabości?
- Jak wykorzystać szanse?
- Jak reagować na zagrożenia?
- Stwórz plan wdrożenia działań. Opracuj działania, które powinny zostać podjęte w wyniku analizy SWOT. Przypisz pracownikom odpowiedzialność za poszczególne zadania.
- Monitoruj postępy. Na bieżąco analizuj zmieniającą się sytuację firmy i w razie konieczności dokonuj zmian i aktualizacji strategii (w tym celu możesz przeprowadzić ponowną analizę SWOT).
Analiza SWOT przedsiębiorstwa - podsumowanie
Powracanie do ponownej analizy mocnych i słabych stron, szans i zagrożeń, pozwoli Ci na bieżąco analizować zmiany, które są kluczowe w określeniu dalszej strategii firmy. Analiza SWOT pozwala określić aktualną pozycję na rynku przedsiębiorstwa, zaplanować działania na przyszłość, a także dostrzec obszary wymagające poprawy i usprawnić procesy.
Poważną wadą analizy SWOT jest subiektywna ocena mocnych i słabych stron firmy dlatego też analizę SWOT warto również poprzeć inną metodą analizy kondycji przedsiębiorstwa np. koncepcją 5 sił Portera, która daje możliwość poszerzenia tematu i dodania różnych punktów widzenia.
Podczas identyfikowania potencjalnych szans i zagrożeń warto również skorzystać z analizy PEST (badającej aspekty polityczno-prawne, ekonomiczne, społeczne oraz technologiczne) lub analizy scenariuszy stanów otoczenia, która ma zastosowanie w dowolnych sytuacjach i czasie.
