Cesja wierzytelności to umowa cywilnoprawna, która polega na przekazaniu przez wierzyciela uprawnień do wierzytelności innej osobie fizycznej bądź prawnej. Czym dokładnie jest cesja wierzytelności? Jakie korzyści płyną z zastosowania tego rozwiązania? O czym koniecznie należy pamiętać przy podpisywaniu takiej umowy? Szczegółowe informacje i porady na ten temat przedstawiamy w poniższym artykule.
Z niniejszego artykułu dowiesz się między innymi:
- co to jest cesja wierzytelności?
- kiedy można przeprowadzić cesję wierzytelności?
- co koniecznie powinno znaleźć się w umowie cesji wierzytelności?
- jakie są wady i zalety cesji wierzytelności?
- jak powinna być prawidłowo przeprowadzona cesja wierzytelności?
- czym różni się cesja wierzytelności od cesji długu?
Czym jest cesja wierzytelności?
W świecie finansów wyróżnia się wiele pojęć, takich jak faktoring, płynność finansowa czy transakcje handlowe. Ich znajomość jest niezwykle ważna dla wszystkich, którzy chcą osiągnąć sukces.
Cesją wierzytelności określa się umowę, której definicja jest szczegółowo wskazana w Kodeksie postępowania cywilnego. Polega ona na przeniesieniu przez wierzyciela wierzytelności w raz z prawami na inną osobę fizyczną bądź prawną. Na cesję wierzytelności warto zdecydować się wtedy, gdy nie chcemy już zajmować się ubieganiem się o spłatę długu oraz zależy nam na uzyskaniu określonej kwoty pieniędzy.
Umowa dotycząca cesji wierzytelności jest zawierana przez dwie strony. Pierwsza to dotychczasowy wierzyciel określany jako cedent, drugim zaś jest cesjonariusz, czyli podmiot pozyskujący uprawnienia do egzekwowania należności od dłużnika. W ramach umowy cesji wtórny wierzyciel przekazuje cesjonariuszowi wierzytelność. Od tego momentu cesjonariusz ma pełne prawo, by zwracać się z żądaniem zwrotu należności od dłużnika. Warto wiedzieć, ze dłużnik nie jest stroną takiej umowy.
Cesja wierzytelności może mieć nie tylko płatną, ale również nieodpłatną formę. Taką umowę zawierać mogą zarówno osoby fizyczne jak i przedsiębiorstwa. Najważniejszym skutkiem podpisania takiej umowy jest to, iż wierzyciel przestaje już nim być, a odpowiedzialność za odzyskiwanie długu od dłużnika staje się obowiązkiem cesjonariusza - nowego wierzyciela. W momencie, gdy w prawidłowy sposób zostanie przeprowadzona cesja wierzytelności, nowy nabywca otrzymuje wszystkie prawa, które wiążą się ze stosunkiem między dłużnikiem a poprzednim wierzycielem (określanym jako zbywca wierzytelności).
Kiedy można dokonać cesji wierzytelności?
Artykuł 509 Kodeksu cywilnego wskazuje, że wierzyciel ma prawo do przeniesienia wierzytelności na osobę trzecią bez zgody dłużnika w wielu przypadkach, np., gdy dłużnik przez dłuższy czas uchyla się od spłaty zobowiązania, a wierzyciel nie chce już więcej poświęcać czasu i energii na odzyskiwanie należności.
Trzeba jednak pamiętać o tym, że istnieje szereg ograniczeń dotyczących dokonania cesji wierzytelności. Nie można dokonywać cesji wierzytelności, gdy:
- nie pozwala na to właściwość zobowiązania - nie można tego dokonywać, gdy chodzi o prawo pierwokupu czy wynagrodzenie,
- jest to niezgodne z zapisami ustawy,
- w podpisanej przez dłużnika i wierzyciela umowie znalazł się zapis wskazujący, iż dokonanie cesji wierzytelności jest niemożliwe.
Oprócz tego, w niektórych przypadkach dłużnicy zastrzegają sobie prawo do wydania zgody na przelew wierzytelności. Wówczas w takim przypadku to, czy cesja wierzytelności będzie możliwa, zależy od decyzji podjętej przez dłużnika.
Trzeba też pamiętać, że niemożliwe jest sprzedawanie roszczeń o odszkodowanie bądź zadośćuczynienie z czynów niedozwolonych (wyjątkiem od tej zasady są wierzytelności wymagalne i uznane na piśmie bądź istniejące na mocy orzeczenia sądu). Prawo zabrania też cedowania wierzytelności z umowy dożywocia.
Jakie elementy powinna zawierać umowa cesji wierzytelności?
W artykule 511 Kodeksu cywilnego znajduje się informacja, ze w przypadku, gdy wierzytelność jest potwierdzona pismem, przelew wierzytelności także musi być potwierdzony w formie pisemnej.
Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 3 września 2020 roku (sygn. akt I ACa 1017/19) omawiany przepis nie wymaga zawierania umowy przelewu w formie pisemnej. Wynika to z faktu, iż czym innym jest zrealizowanie czynności prawnej w formie pisemnej, a czymś innym jest stwierdzenie na piśmie, że danej czynności prawnej dokonano. Podsumowując, oznacza to, że w wielu przypadkach możliwe jest zawarcie umowy cesji wierzytelności także w formie ustnej.
Mimo tych regulacji prawnych, specjaliści zalecają jednak, aby przy cesji wierzytelności stawiać jednak na formę pisemną, ponieważ wówczas ryzyko tego, iż cesja będzie podważana przez dłużnika, będzie zdecydowanie mniejsze.
W umowie cesji wierzytelności powinny koniecznie znajdować się następujące elementy:
- podstawowe dane osobowe cedenta oraz cesjonariusza,
- data i miejsce podpisania umowy,
- oświadczenie cesjonariusza dotyczące przeniesienia wierzytelności na cedenta,
- oświadczenie cedenta dotyczące przejmowania wierzytelności,
- termin przeniesienia wierzytelności oraz cena,
- klauzula mówiąca o konieczności przekazania informacji na temat cesji dłużnikowi,
- własnoręczne podpisu obu stron umowy,
- załącznik, który będzie potwierdzał, że wierzytelność, której dotyczy umowa, istnieje.
Zalety i wady cesji wierzytelności
W poniższej tabeli przedstawiamy zestawienie zalet i wad cesji wierzytelności.
|
Zalety cesji wierzytelności |
Wady cesji wierzytelności |
|
Możliwość uzyskania gotówki w
krótkim czasie |
Brak możliwości odzyskania
całego długu - dochód z tytułu cesji wierzytelności jest zdecydowanie niższy
od wysokości należności, które jest winien dłużnik |
|
Przeniesienie ryzyka
związanego z odzyskiwaniem należności na cesjonariusza |
Możliwość pogorszenia relacji
pierwotnego wierzyciela z dłużnikiem |
|
Dokonanie wszystkich
formalności jest stosunkowo proste |
Dokonanie cesji
wierzytelności nie zawsze jest możliwe |
Jak prawidłowo przeprowadzić cesję wierzytelności?
Aby cesja wierzytelności była przeprowadzona prawidłowo, trzeba pamiętać o tym, by prawidłowo sporządzić umowę cesji (zgodnie z wcześniej opisanymi wskazówkami) oraz właściwie poinformować dłużnika o zrealizowanej umowie. Podmiot, który pozyskuje wierzytelność, musi też mieć wiedzę na temat jej specyfiki.
Cesja długu, a cesja wierzytelności - różnice i podobieństwa
Cesja długu oraz cesja wierzytelności to synonimy - oba pojęcia oznaczają dokładnie to samo i sprowadzają się do sprzedaży wierzytelności przez pierwotnego wierzyciela innemu podmiotowi.
