Wartość unijnego dofinansowania dla Polski
latach 2014-2020 wg funduszu [w PLN]
Unia Europejska realizuje politykę spójności, która ma na celu zmniejszanie dysproporcji pomiędzy regionami oraz przeciwdziałanie zacofaniu regionów znajdujących się w niekorzystnej sytuacji. Jest ona realizowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) i Funduszu Spójności (FS).
Każdy z nich skupia się na innych aspektach rozwoju gospodarczego beneficjentów wsparcia.
W ramach EFRR realizowane są tak zwane “projekty twarde”, a więc między innymi projekty:
• infrastrukturalne (na przykład budowa dróg);
• dotyczące ochrony środowiska (na przykład budowa oczyszczalni ścieków);
• inwestycji w rozwój turystyki, kultury i ochrony dziedzictwa kulturowego (na przykład modernizacja i renowacja zabytków);
• w zakresie środowiska produkcyjnego i konkurencyjności przedsiębiorstw (na przykład zakup technologii);
• wspierające badania naukowe i rozwój technologiczny;
• wspierające rozwój społeczeństwa informacyjnego (na przykład zapewnienie mieszkańcom regionów dostępu do internetu).
Fundusz Spójności (FS) przeznaczony jest dla państw członkowskich, których dochód narodowy brutto per capita wynosi mniej niż 90% średniej wartości tego wskaźnika mierzonej dla całej Unii Europejskiej. Jego celem jest zatem redukowanie dysproporcji gospodarczych oraz społecznych i promowanie zrównoważonego rozwoju.
Z kolei ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) współfinansowane są projekty przyczyniające się do zwiększenia stopy zatrudnienia, polepszenia jakości miejsc pracy i poprawy integracji na rynku pracy.
Poniżej przedstawiamy jak w ujęciu rocznym przedstawiało się wsparcie unijne dla Polski w ostatniej perspektywie finansowej, w podziale na rodzaj funduszu.
Suma unijnego dofinansowania wg województw
w latach 2014-2020 [w PLN]
Przyznane Polsce środki w ramach funduszy strukturalnych zostały rozdysponowane na poszczególne województwa w oparciu o rozporządzenie Rady Ministrów do ustawy o zasadach wspierania rozwoju regionalnego. Przyjęto następujący sposób podziału środków:
• 80% środków podzielono pomiędzy wszystkie województwa, proporcjonalnie do liczby ludności;
• 10% środków przeznaczono proporcjonalnie do liczby mieszkańców województw, w których poziom PKB na mieszkańca jest niższy od 80% średniego PKB per capita w ujęciu krajowym;
• 10% środków zostało przekazanych proporcjonalnie do liczby mieszkańców w powiatach, w których stopa bezrobocia przekraczała w każdym z ostatnich 3 lat (przed rozdysponowaniem środków) 150% średniej krajowej stopy bezrobocia.
Dwa ostatnie kryteria podziału środków miały na celu wsparcie mniej zaludnionych i słabiej rozwiniętych obszarów. Mimo to największymi beneficjentami unijnych środków stały się regiony o największej populacji, a więc województwo mazowieckie (29,9 miliarda złotych) oraz śląskie (23,6 miliarda złotych).
Procentowy podział unijnego dofinansowania wg typu obszaru
w latach 2014-2020 [w PLN]
Analizując dane w podziale na typ obszaru zauważyć należy, że lwia część “unijnego tortu” (42,3%) przypadła w udziale dużym obszarom miejskim o dużej gęstości zaludnienia i liczących powyżej 50 tysięcy mieszkańców. Na drugim miejscu klasyfikacji znalazły się obszary wiejskie o małej gęstości zaludnienia, które otrzymały 29,7% całości unijnego wsparcia. Do małych obszarów miejskich (o średniej gęstości zaludnienia) “powędrowało” 26,4% ze wszystkich unijnych środków. Poziom dofinansowania projektów w ramach współpracy ponadnarodowej (realizowanej w ramach EFS) wyniósł 1,5%.
Sumy wartości unijnego dofinansowania wg programu
w latach 2014-2020 [w PLN]
Środki pochodzące z funduszy strukturalnych 2014 - 2020 były wdrażane w Polsce poprzez 6 programów operacyjnych (PO) zarządzanych przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej oraz 16 programów regionalnych (po jednym dla każdego regionu), zarządzanych przez Urzędy Marszałkowskie poszczególnych województw.
Najwięcej funduszy przeznaczono na realizację projektów w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (ponad 105,3 miliardów złotych). Celem działania tego programu jest wsparcie gospodarki niskoemisyjnej, ochrony środowiska, rozwoju infrastruktury technicznej i bezpieczeństwo energetyczne. Program finansowany jest z trzech źródeł:
• EFRR - 4,6 miliarda euro;
• FS - 21,1 miliarda euro;
• środków krajowych - 3,9 miliarda euro.
Drugim co do do wielkości środków jest PO Inteligentny Rozwój (ponad 32,4 miliarda złotych). Jest to największy w całej Unii Europejskiej program na rzecz przedsięwzięć badawczo - rozwojowych dla naukowców i przedsiębiorców. Finansowany jest z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (8,6 miliarda euro) i środków krajowych (1,57 miliarda euro).
Na trzecim miejscu klasyfikacji, z wynikiem ponad 18,3 miliarda złotych, znalazł się kolejny program krajowy - Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój - mający na celu wsparcie szkolnictwa wyższego, promocję innowacji społecznych i współpracy ponadnarodowej. Środki na realizację projektów w ramach tego programu pochodzą z Europejskiego Funduszu Społecznego (4,6 miliarda euro) i środków krajowych (0,7 miliarda euro).
Kolejne krajowe programy operacyjne, między innymi PO Polska Cyfrowa (dofinansowanie na poziomie 9,6 miliarda złotych) i PO Polska Wschodnia (wsparcie unijne w wysokości 7,25 miliarda złotych), znalazły się już niżej w klasyfikacji.
W ramach funduszy unijnych realizowane były również programy współpracy terytorialnej. Na największy z nich, Program Współpracy Interreg V-A Polska - Słowacja, przeznaczono ponad 181,7 milionów złotych.
20 największych beneficjentów unijnego dofinansowania
w latach 2014-2020 [w PLN]
Jak się okazuje, największym beneficjentem unijnego wsparcia jest Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, zarządzająca polskimi drogami krajowymi, ekspresowymi oraz autostradami. W latach 2014 - 2020 zrealizowała 64 projekty (niektóre z nich są w trakcie), które były współfinansowane z budżetu Unii Europejskiej. Poziom dofinansowania wyniósł w tym przypadku ponad 35,16 miliardów złotych.
Wśród spółek Skarbu Państwa prym pod względem ilości przyznanych środków unijnych wiedzie PKP S. A., które otrzymało łącznie ponad 19,81 miliardów złotych na realizację 77 projektów.
Miastem, które otrzymało największą pulę środków, jest stolica Polski - Warszawa. Przyznano jej dofinansowanie w wysokości ponad 4,35 miliarda złotych na realizację 55 projektów. Z kolei miastem , które zrealizowało najwięcej inwestycji jest Łódź, która otrzymała dofinansowanie w kwocie 1,41 miliarda złotych na aż 180 projektów unijnych.
| Aby przybliżyć zaznacz obszar na wykresie lewym przyciskiem myszy (LPM). Aby oddalić kliknij na wykresie prawym przyciskiem myszy (PPM). |
Suma unijnego dofinansowania wg krajów
w latach 2014-2020 [w EUR]
Kraje które otrzymały największą sumę dotacji europejskich
w latach 2014-2020 [w EUR]
Polska była w latach 2014 - 2020 największym beneficjentem spośród wszystkich krajów członkowskich Wspólnoty. W ramach siedmioletniej perspektywy finansowej przyznano Polsce 86,11 miliarda euro z budżetu przeznaczonego na politykę spójności. Kolejnymi państwami na liście krajów otrzymujących największe dofinansowanie z Unii Europejskiej są: Włochy (44,65 miliarda euro) i i Hiszpania (39,88 miliarda euro). Na drugim biegunie klasyfikacji znalazł się Luksemburg, z “zaledwie” 140 milionami euro dofinansowania.
Taki podział środków na poszczególne państwa wynika wprost z przyjętych przez Wspólnotę kryteriów, z których najważniejszym jest poziom produktu krajowego brutto na mieszkańca. I tak regiony klasyfikuje się w oparciu o poziom PKB na mieszkańca w odniesieniu do średniego poziomu unijnego.
| Poziom PKB na mieszkańca względem średniego poziomu unijnego | Typ regionu |
|---|---|
| do 75% | słabo rozwinięty |
| 75% - 90% | średnio rozwinięty (w okresie przejściowym) |
| powyżej 90% | bardziej rozwinięty |
Polska osiągnęła poziom poniżej 70% średniego poziomu unijnego. Dlatego też została zaklasyfikowana jako kraj słabo rozwinięty. Jedynie województwo mazowieckie przekroczyło granicę 75% i znalazło się w grupie regionów lepiej rozwiniętych.
Z tego względu największe łączne kwoty dofinansowania trafiły do mniej rozwiniętych, ale bardziej zaludnionych krajów, takich jak właśnie Polska, Włochy czy Hiszpania.
