Osoby, prowadzące firmę, ale również takie, które myślą o założeniu własnej działalności gospodarczej muszą nauczyć się wielu różnych definicji ze świata finansów. Warto rozpocząć tę naukę od kwestii absolutnie kluczowych – przychodu i dochodu.
Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔ czym jest przychód i dochód oraz jakie są między nimi różnice;
✔ czym są koszty uzyskania przychodu;
✔ jak obliczyć dochód firmy.
Czym jest dochód?
Dochód to suma pieniędzy, jaka zostaje nam „na rękę”, po odliczeniu kosztów, jakie nasza działalność wygenerowała w danym miesiącu. Warto zwrócić uwagę na tę definicję, ponieważ wciąż zdarza się, że – na przykład – sieci franczyz bazują na niewiedzy i czasami podają możliwy do uzyskania przychód jako dochód.
Jest to niebezpieczne z punktu widzenia przedsiębiorcy, ponieważ nie wykazuje jednoznacznie, ile pieniędzy w zamian za prowadzenie franczyzy zostanie nam na własne wydatki. A ta kwota może bardzo szybko się skurczyć i z deklarowanej sumy zobaczymy tylko niewielką część.
Można dobrze opisać to na przykładzie. Załóżmy, że deklarowany przychód wynosi 10 tysięcy złotych. Sporo pieniędzy, prawda? Ale od tej kwoty trzeba odjąć 2000 PLN na wynajem lokalu, kolejny tysiąc na media, prąd i wodę. Inne elementy, jakie mogą zmniejszyć nasz dochód to opłata za franczyzę (hipotetycznie załóżmy, że to kolejne dwa tysiące złotych) oraz 500 złotych za usługę sprzątania biura.
Prosta matematyka pokazuje, że z dobrze wyglądającej w portfelu kwoty dziesięciu tysięcy złotych zostało nam tylko 4500 złotych, a więc nieco mniej niż połowa początkowej kwoty. Właśnie z tego względu warto zdawać sobie sprawę z tego, że ta pozornie nieduża różnica może odgrywać bardzo dużą rolę.
Dochód stanowi podstawę do wyliczenia należnego podatku dochodowego, czyli – w przypadku osób prawnych – podatku CIT. Jeśli jesteś osobą fizyczną, musisz odprowadzić podatek PIT. Te wszystkie koszty „ukryte” nakazują uważnie przyjrzeć się różnicom między dochodem a przychodem.
Czym jest przychód?
Operując pewnym uproszczeniem, można postawić znak równości między wpływem aktywów a przychodem. Definicję można poszerzyć i włączyć do niej zobowiązania podmiotów wobec działalności. Zakres definicji przychodu jest zresztą dość szeroki.
Mogą je generować produkty, jakie wytwarza nasza firma, a także usługi. Z reguły, bez względu na to, jaki model działalności obraliśmy, nadrzędnym celem przedsiębiorstwa jest generowanie przychodu, który z kolei w dalszej perspektywie czasowej ma zapewnić dochód „na rękę” na odpowiednio wysokim poziomie.
Przychodem firmy jest więc podstawa do obliczenia podatku, który musimy przelać – w zależności od obranego modelu rozliczania się z fiskusem – na konto Urzędu Skarbowego. Niektóre modele rozliczania wymuszają comiesięczną opłatę w skarbówce, a inne dają komfort rozliczania się raz na kwartał.
Ciekawym, a jednocześnie szerokim zagadnieniem, jest generowany przychód z działalności gospodarczej. Reguluje je Ustawa o PIT. Zagadnieniem, które często wymaga doprecyzowania, są środki trwałe, a także niematerialne mienie firmy. One także mogą być wliczone w skład przychodu, co jeszcze bardziej komplikuje sytuację osób, które dopiero rozpoczynają swoją przygodę z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Równie dużo zależy od modelu biznesu, jaki prowadzimy. Należy skłaniać się ku stwierdzeniu, że samodzielne poznanie wszystkich niuansów prawa podatkowego i ustaw, które determinują działanie przedsiębiorstwa to czynność niezwykle czasochłonna, którą dobrze powierzyć profesjonalistom.
Gdyby młody przedsiębiorca miał tracić kilka godzin dziennie na zastanawianie się nad tym, jak sklasyfikować dany przychód, to jego czas na prowadzenie firmy uległby znacznemu skróceniu. Lepiej więc zaufać ekspertom, a samemu skupić się na tym, w czym chce się być dobrym – na prowadzeniu biznesu.
Koszty uzyskania przychodu
Koszt uzyskania przychodu bardzo precyzyjnie określa artykuł 22 ustawy o podatku dochodowym:
Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
Wskazany artykuł 23 jest dość szeroki, jednak pozwala on między innymi na odliczenie od podatku wydatków związanych z nabyciem gruntów, ulepszeniu środków trwałych czy wydatków, które stanowią podstawę naliczania odpisów amortyzacyjnych.
Warto wskazać też, że ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych z 11 stycznia 2018 roku pozwala na wykonanie odpisu dla auta, którego zakup przewyższa kwotę 225 tysięcy złotych. Oczywiście, musi to być pojazd spełniający artykuł 2, punkt 12 wymienionej wyżej ustawy.
Artykuł 23 ustawy o podatku osobowym od osób fizycznych określa też, że kosztami uzyskania przychodu nie są wydatki reprezentacyjne, wydatki poniesione na spłatę rat pożyczek oraz zobowiązania, jakie należy ponieść na ubezpieczenie AC wybranych pojazdów.
Warto pamiętać też o tym, że niektóre branże zostały przez ustawodawcę uprzywilejowane i objęto je 50-procentowym kosztem uzyskania przychodów. Ten próg dotyczy m.in. artystów oraz wykonawców praw pokrewnych. Ta lista jest jednak o wiele szersza.
Ustawodawca przyznał też taką wysokość kosztów uzyskania przychodu tak zwanej architektonicznej działalności twórczej. Pod tą nazwą należy rozumieć urządzanie wnętrz, architektów krajobrazu, urbanistów i twórców audiowizualnych.
Pozytywnie zaskakuje wpisanie na listę osób, które trudnią się tworzeniem programów komputerowych i gier, a także fotografiki. Stworzenie własnego programu bez wątpienia jest czynnością twórczą i cieszy, że ustawodawca wyszedł z takiego samego założenia.
Listę wieńczą muzealnicy, wydawcy, osoby działające w branży konserwatorskiej, a także wszyscy ci, którzy pracują w segmencie badawczo-rozwojowym, naukowo-dydaktycznym oraz tłumacze, wykonujący opracowania cudzych utworów.
Co ważne, koszty uzyskania przychodu mogą różnić się też od tego, czy są one uzyskiwane z jednego, czy z wielu zakładów pracy. Jeśli podatnik uzyskuje przychód z jednego zakładu pracy, to miesięczny koszt wynosi 111,25 złotych (rocznie nie więcej niż 1335 PLN).
Jeśli podatnik zamieszkuje poza miejscowością, gdzie znajduje się zakład pracy, a za rozłąkę nie jest pobierany, to miesięcznie kwota wynosi 139,06 PLN (rocznie nie więcej niż 1668,72 PLN). Dodatek za rozłąkę wpływa na wysokość kwoty.
Jak obliczać dochód firmy?
Polscy przedsiębiorcy muszą liczyć się z tym, że system prawny w kraju wciąż jest dość skomplikowany. Można stwierdzić, że zależy on od wielu zmiennych i czasem trzeba zachować bardzo dużą czujność, by nie wpaść w kolejne progi opodatkowania, które mogłyby zwiększyć nasze koszty.
Obliczenie dochodu firmy nie jest ważne tylko dla Urzędu Skarbowego. Odgrywa ono kluczową rolę w sytuacji, kiedy właściciel firmy chce starać się na przykład o kredyt z banku. Z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że ilość dokumentów, jakie musi okazać właściciel firmy, jest o wiele większa niż ta, jaką w analogicznej sytuacji okazuje osoba zatrudniona na etacie.
Przedsiębiorca musi okazać dane związane między innymi z czasem prowadzenia działalności gospodarczej. Oczywiście, można wykazać, że pracownik etatowy napotka duże problemy z kredytem, jeśli będzie miał umowę na czas określony, jednak przedsiębiorca często musi wręcz „tłumaczyć się”, gdy chce uzyskać dofinansowanie działalności.
Właśnie z tego względu dokładne obliczenie dochodu firmy – a więc i znajomość zasad opodatkowania – odgrywa bardzo dużą rolę. Sporo zależy też od tego, jaki model rozliczania obrał przedsiębiorca. Dominuje zasada, według której szanse na uzyskanie kredytu zwiększają niskie koszty prowadzenia firmy. Stawia to w dobrym świetle podmioty, które rozliczają się według skali podatkowej oraz podatku liniowego.
W przypadku wątpliwości co do tego, jak obliczać dochód, firma ma dostęp do całego spektrum narzędzi, jakie mogą przyjść z pomocą. Wiele przedsiębiorstw rozpoczyna od ogólnodostępnych, darmowych kalkulatorów kredytowych.
Niestety, ale nie są one idealnym rozwiązaniem. Jeśli nowelizacja ustawy wprowadzi przykładowo nowe progi podatkowe, to trzeba mieć na uwadze, że kalkulator musiał zostać o te dane uaktualniony. Można to dobrze wytłumaczyć na prostym przykładzie.
Gdyby podatek liniowy w Polsce zmienił się i spadł do 15%, a nieświadomi przedsiębiorcy korzystaliby z kalkulatora, który oblicza go według starej stopy opodatkowania, to bardzo łatwo o pomyłkę, która w dalszej perspektywie czasowej może skutkować kontrolami, a nawet grzywnami i karami wymierzonymi przez Skarbówkę.
Jest to jedna z przyczyn, dla których warto zaufać albo profesjonalnemu oprogramowaniu, które jest objęte gwarancją aktualizacji, albo firmie zewnętrznej, która może prowadzić dla nas księgowość. Oczywiście, jest to usługa płatna, jednak komfort i poczucie bezpieczeństwa, jakie daje przypisany do firmy księgowy, zdecydowanie są warte takiej inwestycji.
