Zdecydowanej większości osób, praca kojarzy się z wykonywaniem określonych czynności w biurze, punkcie usługowym, sklepie czy np. zakładzie produkcyjnym. Większość stanowisk pracy nie wiąże się z ryzykiem dla naszego zdrowia i życia, przy założeniu, że nie dojdzie do nieszczęśliwego wypadku. Istnieją jednak pewne grupy zawodów, które są szczególnie narażone na takie niebezpieczeństwa. Mowa tu m.in. o zagrożeniach biologicznych i technologicznych. Co warto wiedzieć na ich temat? Dowiedz się tego z naszego artykułu.
Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔czym są czynniki biologiczne zagrażające pracownikowi,
✔ jak klasyfikowane są zagrożenia biologiczne,
✔ jakie czynniki technologiczne zagrażają pracownikowi,
✔ czym jest ryzyko zawodowe i jak jest oceniane;
Czynniki biologiczne stwarzające zagrożenie dla pracowników — klasyfikacja
Zacznijmy od tego, czym są czynniki biologiczne.
Są to mikro i makroorganizmy, które negatywnie oddziaływają na organizm człowieka, a długotrwałe przebywanie w ich otoczeniu prowadzi do powstania chorób zawodowych.
Owe czynniki dzielimy na:
- choroby zakaźne i inwazyjne: priony, wirusy, bakterie, grzyby, pierwotniaki, robaki, pasożytnicze stawonogi;
- alergeny biologiczne, do których zaliczamy: bakterie, grzyby, cząstki roślinne i zwierzęce;
- toksyny m.in. endotoksyna bakteryjna, mikotoksyny, glukany grzybicze, lotne związki organiczne, toksyny roślinne oraz jady zwierzęce;
- rakotwórcze: aflatoksyny, pył drzewny.
Dla lepszej orientacji co do poszczególnych czynników utworzona została klasyfikacja grup według stopnia możliwego zagrożenia. Oto ich krótka specyfikacja:
Grupa 1
To czynniki, których występowanie daje niskie prawdopodobieństwo wywołania chorób.
Grupa 2
To czynniki, które wprawdzie mogą wywoływać choroby u ludzi i tym samym mogą być niebezpieczne dla pracowników, ale ich rozprzestrzenienie się poza dane miejsce jest mało prawdopodobne. Poza tym istnieją dla nich skuteczne metody profilaktyki i leczenia.
Grupa 3
To znacznie poważniejsze ryzyko zarówno wystąpienia samych chorób niebezpiecznych dla człowieka, jak i ich rozprzestrzenienia się na szerszą skalę. Na szczęście w tym przypadku również istnieją znane sposoby profilaktyki i ich leczenia.
Grupa 4
W grupie tej istnieje bardzo wysokie prawdopodobieństwo wystąpienia ww. ryzyk, a dodatkowo zazwyczaj nie ma dla nich skutecznych metod leczenia.
Technologiczne czynniki, które stwarzają zagrożenie dla pracowników
W art. 220 § 1 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks Pracy – mowa o tym, iż
niedopuszczalne jest stosowanie materiałów i procesów technologicznych bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pracowników i podjęcia odpowiednich środków profilaktycznych.
Mowa tutaj m.in. o konieczności ograniczenia emisji hałasu, zmianach konstrukcyjnych urządzeń technicznych (ograniczenie elementów ruchomych, ostrych, wystających w maszynach).
W celu ustalenia szkodliwości technologicznych czynników, pracodawca zwraca się z wnioskiem o dokonanie oceny do jednej z jednostek badawczych wymienionych w załączniku do Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej (MZiOS) z dnia 12 lipca 1996 roku.
Ocena ryzyka zawodowego
Przez ryzyko zawodowe należy rozumieć prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych skutków pracy na określonym stanowisku. Proces oceny jest szczególnie istotny w miejscach, w których niejako od początku wiadomo o podwyższonym ryzyku czy to biologicznym, czy technologicznym.
Do oceny stosuje się zasady określone w § 5 ust. 1 i 2 rozp. w sprawie szkodliwych czynników. Składają się na nie m.in.:
- klasyfikacja i wykaz szkodliwych czynników,
- rodzaj, stopień oraz możliwy czas trwania narażenia na działanie szkodliwego czynnika,
- wiedza na temat działania alergizującego lub toksycznego czynnika,
- stosowanie się do wskazówek organów właściwej inspekcji sanitarnej, PIP oraz jednostek medycyny pracy.
Obowiązki pracodawcy wobec pracowników, wykonujących swój zawód w środowisku szkodliwych czynników biologicznych i technologicznych
Pracodawca, z mocy postanowień zawartych w Kodeksie Pracy, zobowiązany jest chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Zakłady pracy narażone na szkodliwe czynniki powinny je minimalizować przy wykorzystaniu dostępnych osiągnięć nauki i techniki oraz poprzez regularne szkolenia stanowiskowe – poza ogólnym szkoleniem BHP.
Następstwem tego jest szereg obowiązków nakładanych na pracodawcę, u którego zatrudnienie wiąże się z podwyższonym ryzykiem dla zdrowia i życia, do których zaliczamy m.in.:
- prowadzenie rejestru pracowników narażonych na działanie szkodliwych czynników biologicznych z kategorii 3 i 4;
- zapewnienie odpowiedniego zaplecza higieniczno-sanitarnego oraz dostępu do środków do odkażania skóry i błon śluzowych;
- zapewnienie pracownikom pisemnej instrukcji na wypadek wystąpienia awarii lub wypadku, w której zostaną dokładnie opisane procedury postępowania;
- w przypadku zauważenia u pracownika objawów, mogących być następstwem działania szkodliwych substancji poinformowanie właściwego inspektora sanitarnego o zaistniałej sytuacji;
To tylko niektóre zagadnienia, o których muszą wiedzieć zarówno zatrudniający, jak i pracownicy. Warto jednak zwrócić uwagę na to, że w polskim porządku prawnym ustawodawca wyznaczył jasne, klarowne zasady, dzięki którym ryzyko związane z pracą w szkodliwych warunkach, może być skutecznie minimalizowane.
Adres URL grafiki: https://unsplash.com/photos/jX6WXNkvsPs
