Sprzęgło pełni kluczową funkcję w procesie przenoszenia momentu obrotowego wytwarzanego przez silnik samochodu na skrzynię biegów. Umożliwia to kierowcy pełną kontrolę nad mocą, przyśpieszeniem i prędkością. Element ten jest jednak poddawany znacznym obciążeniom i jak każda część w aucie z czasem się zużywa. Prawidłowo funkcjonujące sprzęgło zapewnia płynną i efektywną jazdę, podczas gdy zużyte sprzęgło może powodować problemy, takie jak trudności ze zmianą biegów, skokowe przyspieszanie lub nawet uszkodzenia innych elementów pojazdu.
Budowa sprzęgła samochodowego
Sprzęgło jest kluczowym elementem układu napędowego każdego samochodu. Pozwala ono na płynne przenoszenie momentu obrotowego z koła zamachowego silnika na skrzynię biegów i umożliwia zatrzymanie pojazdu bez konieczności wyłączania jednostki napędowej. Zanim przejdziemy do tematu wymiany tej części, omówmy, czym tak właściwie jest ten komponent i jaka jest jego budowa. Podstawowo stosowane sprzęgło w samochodach osobowych charakteryzuje się dość nieskomplikowaną budową. Składa się ono z takich elementów jak:
- tarcza sprzęgłowa – jest to metalowy dysk pokryty materiałem ciernym (podobnym do stosowanego w klockach hamulcowych), który przylega do koła zamachowego;
- koło zamachowe – to duży metalowy element umiejscowiony z tyłu silnika, który połączony jest z wałem korbowym;
- docisk sprzęgła – odpowiada za prawidłowe przyleganie tarczy ciernej do koła zamachowego;
- łożysko wyciskowe – to bardzo istotny element całego układu, którego zadaniem jest rozłączanie połączenia pomiędzy tarczą sprzęgłową i kołem zamachowym.
Czym jest sprzęgło? Zasada działania
Podstawowe i najczęściej spotykane sprzęgło w samochodzie działa na zasadzie tarcia między kołem zamachowym a tarczą cierną. W czasie wciskania pedału sprzęgła, łożysko wyciskowe przesuwa docisk, co powoduje rozsunięcie się wyżej wymienionych elementów. Napęd jest rozłączony, dzięki czemu mamy możliwość swobodnej zmiany biegów.
Gdy pedał jest zwalniany, docisk sprzęgła powraca na swoje miejsce, przyciskając tarczę sprzęgła do koła zamachowego. Tarcie między tymi dwoma elementami pozwala na stopniowe przeniesienie momentu obrotowego z silnika na skrzynię biegów. Umożliwia to płynne ruszenie samochodu lub zmianę biegów podczas jazdy.
Niewłaściwe używanie sprzęgła, takie jak trzymanie stopy na pedale podczas jazdy, ciągłe wciskanie go czekając na światłach czy też zbyt agresywne ruszanie, może prowadzić do przedwczesnego zużycia tarczy ciernej lub łożyska. W konsekwencji takich działań doprowadzimy do szybszego wyeksploatowania sprzęgła i będziemy zmuszeni na jego wymianę.
Rodzaje sprzęgła
Sprzęgła w różnego rodzaju pojazdach różnią się ze względu na swoją konstrukcję i zasadę działania. Najczęściej stosowanymi konstrukcjami są sprzęgła jedno, dwu lub wielotarczowe. Pierwsza z nich jest najbardziej powszechna i spotyka się ją w niemal każdym samochodzie osobowym poruszającym się po ulicach. Składa się, jak sama nazwa wskazuje, z jednej tarczy sprzęgłowej, która pozwala na przenoszenie momentu obrotowego z koła zamachowego silnika na skrzynię biegów.
Z kolei wersje dwu i wielotarczowe stosuje się w bardziej wymagających konstrukcjach pojazdów takich jak samochody sportowe i ciężarowe. Muszą one mierzyć się z przekazywaniem większych momentów obrotowych wytwarzanych przez swoje jednostki napędowe, stąd potrzeba zastosowania zwielokrotnionej liczby tarcz ciernych.
Innym rodzajem sprzęgła stosowanym w samochodach jest tzw. hydrokinetyk. Montowany jest w automatycznych skrzyniach biegów i działa na zasadzie ruchu cieczy, jakim jest specjalny olej. Sprzęgło wyposażone m.in. w wirnik porusza płyn. Znajdujące się w nim łopatki wytwarzają wir, czego efektem jest powstała energia kinetyczna, która odpowiedzialna jest za przenoszenie momentu obrotowego.
Po czym poznać, że sprzęgło jest do wymiany?
Sprzęgło w samochodzie jest jednym z najważniejszych elementów układu napędowego, który pozwala na płynną zmianę biegów i kontrolowanie prędkości pojazdu. Ze względu na bardzo trudne warunki i fakt pracy pod wysokimi obciążeniami, sprzęgło może z czasem ulegać poważnym awariom lub uszkodzeniom. Istnieje kilka objawów, które mogą sugerować, że sprzęgło jest do wymiany:
- utrudniona zmiana biegów – gdy sprzęgło będzie zużyte, zmiana biegów może stawać się coraz trudniejsza i irytująca. Objawy, jakie mogą temu towarzyszyć to szarpanie podczas jazdy, hałas dobiegający z okolic skrzyni biegów, wibracje przenoszone na samochód (zwłaszcza na lewarek zmiany biegów);
- ślizganie się sprzęgła – jeżeli podczas przyspieszania silnik pracuje głośniej, a samochód przyspiesza wolniej niż dotychczas, może to oznaczać, że sprzęgło zaczyna się ślizgać i nie jest w stanie prawidłowo przenosić mocy i momentu obrotowego silnika na koła pojazdu;
- pogorszone „branie sprzęgła” – zużyte elementy sprzęgła skutkować będą coraz późniejszym momentem „brania” na pedale;
- nieprzyjemny zapach – jeśli zaczniemy odczuwać dziwny, nieprzyjemny zapach spalenizny może to oznaczać, że sprzęgło uległo przegrzaniu, a okładziny cierne zostały spalone. Skutkiem czego będą wyżej wymienione symptomy.
Jeżeli zaobserwujemy tego typu problemy w swoim samochodzie, powinniśmy jak najszybciej złożyć wizytę u naszego mechanika. Jazda z uszkodzonym sprzęgłem może nie tylko pogarszać jakość podróży, lecz także w skrajnych przypadkach być powodem całkowitego unieruchomienia pojazdu. Wiązać się to będzie ze zwielokrotnionymi potencjalnymi kosztami.
Ile kosztuje wymiana sprzęgła z robocizną?
Wielu kierowców zastanawia się, ile może wynosić wymiana sprzęgła. Cena takiej operacji bywa diametralnie różna. Koszt wymiany sprzęgła zależy od wielu czynników, takich jak marka i model samochodu, rodzaj sprzęgła, a także od cennika warsztatu samochodowego. Biorąc pod uwagę najprostsze rozwiązania i najpopularniejsze pojazdy, którymi się poruszamy, to koszt wymiany sprzęgła może wynosić od kilkuset do kilku tysięcy złotych. Do tego musimy doliczyć oczywiście pracę, którą musi poświęcić mechanik, aby dokonać naprawy. W zależności od stopnia skomplikowania podzespołów i dostępności do samej skrzyni biegów taka operacja będzie wahać się również w okolicach kilkuset do ponad tysiąca złotych.
Przykładowo, dla popularnych modeli samochodów, takich jak Volkswagen Golf czy Ford Focus, całkowity koszt wymiany sprzęgła (części i robocizna) może wynosić od 1500 do 2500 złotych. Nie są to małe sumy, więc zanim postanowimy oddać swój samochód w ręce mechanika, warto sprawdzić kilka innych ofert i wybrać tę najlepszą.
Ile czasu trwa wymiana sprzęgła w samochodzie?
Czy istnieje prosta i jednoznaczna odpowiedź na pytanie, ile trwa wymiana sprzęgła w samochodzie? Niestety nie. Demontaż skrzyni biegów nie należy do prostych i szybkich czynności. Wymiana sprzęgła jest zazwyczaj skomplikowanym procesem, który wymaga odkręcenia wielu elementów pojazdu. Wszystko zależy od konstrukcji danego modelu samochodu.
W niektórych przypadkach dostęp do skrzyni jest bezproblemowy i łatwy, ponieważ nie trzeba demontować licznych części pobocznych, które mogą blokować pracę. Jeżeli nasz samochód ma bardziej złożoną konstrukcję, musimy liczyć się z większymi problemami i utrudnionym dostępem. Niekiedy do wymiany sprzęgła trzeba ściągać całą ramę pomocniczą lub nawet wyciągać całą jednostkę napędową! Taka operacja będzie wymagać dużo więcej czasu, który musi przeznaczyć mechanik zajmujący się naszym samochodem. Załóżmy jednak, że nasze auto jest prostej i nieskomplikowanej konstrukcji. Ile trwa wymiana sprzęgła w takim przypadku? Proces ten powinien zająć nie więcej niż jeden dzień roboczy.
Wymiana sprzęgła – co ile kilometrów sprzęgło wymaga wymiany?
Trwałość sprzęgła jest zależna od wielu czynników, takich jak styl naszej jazdy, warunki panujące na drodze, a także jakość samego komponentu. Co ile wymiana sprzęgła jest wymagana? Na ogół powinno ono wytrzymać od 60 000 do 120 000 kilometrów. Niektóre mogą przetrwać nawet 200 000 kilometrów przebiegu! Takimi wynikami mogą pochwalić się samochody, które pokonują trasy głównie poza miastem, z dala od korków czy świateł drogowych. Typowe błędy kierowców, którzy tym samym przyczyniają się do szybszego zużycia sprzęgła, to:
- dynamiczne i zbyt mocne ruszanie z piskiem opon;
- jazda na „półsprzęgle”;
- ruszanie ze zbyt wysokich obrotów;
- zbyt gwałtowne puszczanie sprzęgła;
- używanie niewłaściwej techniki zmiany biegów.
Należy pamiętać, że odpowiednie obchodzenie się, regularne sprawdzanie i serwisowanie sprzęgła może pomóc przedłużyć jego żywotność. Jeżeli zauważymy jakiekolwiek problemy z działaniem tego elementu, należy skontaktować się ze specjalistą.
