Instalacja grzewcza dostarcza ciepła do pomieszczeń i podgrzewanej wody, bez względu na aktualną porę dnia czy roku. Musi być przystosowana do ciągłej, wieloletniej pracy, bez ryzyka spadku wydajności, bo zależy od niej komfort życia w pomieszczeniach w domu czy mieszkaniu i szybki dostęp do ciepłej wody użytkowej.
Rozwiązań konstrukcyjnych jest sporo. Różnią się od siebie możliwościami, zasadą działania i rodzajem niezbędnych urządzeń zasilających i oddających ciepło. Do ich produkcji stosuje się coraz to nowsze technologie, które poprawiają ergonomię urządzeń, a także przyczyniają się do dodatkowych oszczędności, dzięki efektywnemu sposobowi dyspozycji paliwa opałowego.
Instalacja centralnego ogrzewania - co warto wiedzieć?
Wszystkie elementy instalacji działają systemowo. Dlatego też należy dostosować je do potrzeb domowników. Będzie to gwarancją sprawności i bezpieczeństwa, niższych rachunków za ogrzewania i zmniejszonej emisji spalin.
Projekt instalacji należy powierzyć specjalistom, bo wymaga wiedzy i dużego doświadczenia.
Projektując instalację grzewczą trzeba dokładnie zastanowić się nad:
- rodzajem i rozmieszczeniem kotłów zasilających, grzejników, rur i przewodów doprowadzających wodę oraz gaz ziemny;
- wielkością i przeznaczeniem pomieszczeń;
- rodzajem użytej wentylacji;
- izolacją budynku;
- dostępem do komina odprowadzającego produkty spalania.
Dobór oraz planowanie poszczególnych składowych systemu jest zatem czynnością czasochłonną, dodatkowo komplikowaną przez różne zapisy prawa budowlanego. Na ich podstawie oszacujesz potrzebną moc urządzeń, która będzie odpowiadała przyszłym potrzebom domowników i zapewnisz odpowiedni poziom bezpieczeństwa. Na wczesnym etapie inwestycji zastanów się nad wyborem docelowego paliwa opałowego - posłuży ono do zasilania systemu grzewczego.
Sercem instalacji c. o. jest kocioł grzewczy. Wybór rodzaju takiego kotła jest bardzo ważny, bo zależeć będzie od niego:
- ilość produkowanego ciepła;
- wygoda obsługi systemu;
- koszty eksploatacji budynku.
Jego moc powinna równoważyć ciepło tracone w ciągu roku, szczególnie w okresie jesienno-zimowym.
Urządzenia te korzystają z rozmaitych paliw opałowych, wśród których dominują jednostki zasilane gazem ziemnym lub płynnym.
Do zalet kotłów grzewczych należy zaliczyć:
- wysoką sprawność;
- niewielkie rozmiary;
- cichą pracę;
- niską emisję spalin;
- stosunkowo prosta konserwacja;
- brak emisji dodatkowego popiołu lub pyłu węglowego.
Jednofunkcyjne kotły gazowe służą do podgrzewania wody, która krąży w instalacji centralnego ogrzewania. Z kolei ich dwufunkcyjne odpowiedniki dodatkowo podgrzewają wodę użytkową. Można także skorzystać z opcji parowania urządzenia grzewczego z dodatkowym zasobnikiem. Powinno to podnieść komfort użytkowania wody ciepłej, szczególnie w domu, w którym znajduje się kilka łazienek lub kuchni.
Coraz więcej osób korzysta z nowoczesnych technologii sterowania pracą palnika czy odzyskiwania ciepła ze spalin - dostarczenie tej samej ilości przy mniejszym zużyciu gazu lub oleju to oczywista korzyść dla domowego budżetu.
Kotły kondensacyjne zbudowane są z antykorozyjnych materiałów. Są nawet o 10% bardziej wydajne niż ich konwencjonalne odpowiedniki. Uwalniają energię zawartą w parze wodnej, wchodzącej w skład spalin. Właśnie w ten sposób energia odprowadzana do tej pory przez komin jest uwalniana w instalacji grzewczej.
Dodatkową oszczędność można uzyskać stosując modulowany zakres mocy kotła. Urządzenia ze sterowaniem wewnętrznym palnika samodzielnie dopasowują ilość powietrza i paliwa ze względu na aktualne zapotrzebowanie i warunki pogodowe.
W jaki sposób można rozprowadzać rury?
Najczęściej stosowanym systemem prowadzenia rur jest system dwururowy (z rozdziałem górnym lub dolnym). Każdy grzejnik podłączony jest indywidualnie do pionów zasilającego i powrotnego. Dzięki temu temperatura panująca na dopływie do poszczególnych grzejników jest bardzo podobna. Temperaturę grzejnika reguluje się za pomocą zaworu umieszczonego przy nim.
Drugim rozwiązaniem jest system jednorurowy - najtańszy i najprostszy rodzaj instalacji, w którym woda grzewcza przepływa po kolei przez wszystkie grzejniki.
W tego typu instalacjach przewody można prowadzić pionowo (z zastosowaniem rozdziału górnego i dolnego) i poziomo. Drugi z wymienionych rodzajów instalacji c. o. stosuje się najczęściej w domach jednorodzinnych.
Wadą systemu jednorurowego jest brak możliwości miejscowej regulacji wydajności poszczególnych grzejników. Można go zastosować w większych domach, ale z kilkoma obwodami grzejnymi, gdzie każdy z nich, sterowany termostatem, zasila jedną część domu. Grzejniki muszą być także większe niż przy ogrzewaniu dwururowym, co zwiększa koszty inwestycyjne.
Kiedy rozpocząć montaż instalacji centralnego ogrzewania?
Najlepiej rozpocząć montaż instalacji centralnego ogrzewania, gdy dom znajduje się jeszcze w stanie surowym zamkniętym i nie ma w nim jeszcze tynków ani posadzek. Pozwala to zamaskować rury grzewcze i rozprowadzić ewentualne ogrzewanie podłogowe.
Można oczywiście zamontować instalację centralnego ogrzewania już w chwili, gdy ściany są otynkowane. Jest to jednak znacznie trudniejsze i bardziej kosztowne rozwiązanie, bo konieczne będzie kucie ścian. Efekt wizualny tego przedsięwzięcia również nie będzie tak dobry jak w pierwszej z omawianych sytuacji.
Rodzaje instalacji centralnego ogrzewania
Coraz częściej instaluje się ogrzewanie pompowe, w tym rozdzielaczowe i podłogowe. Powoli do lamusa odchodzi ogrzewanie grawitacyjne, chociaż jest ono ciągle wykorzystywane. Poniżej przedstawiamy różne rodzaje instalacji c.o. - wybierz odpowiedni do Twoich potrzeb.
Tradycyjne ogrzewanie grawitacyjne
Jest to najstarsza, stosowana do dzisiaj metoda wymuszania przepływu wody w instalacji. Wykorzystuje się w nim zjawisko unoszenia się ogrzanej wody i opadania schłodzonej. Nie potrzeba do tego energii elektrycznej.
Korzysta się z niego głównie w małych instalacjach z kotłem opalanym paliwem stałym, takim jak na przykład węgiel czy koks, w budynkach, w których pozioma odległość źródła ciepła od najdalszego pionu nie przekracza 25 metrów, a różnica wysokości między środkiem kotła i najniżej położonego grzejnika wynosi od 2 do 3 metrów. Są to ograniczenia natury ekonomicznej - po przekroczeniu tych wartości instalacja staje się bardzo droga.
Instalacje grawitacyjne z kotłem na paliwo stałe muszą zapewniać dostęp powietrza do otwartego naczynia wzbiorczego. W ogrzewaniu grawitacyjnym rury mają średnice kilka razy większe niż przy ogrzewaniu pompowym. Woda musi pokonać opory występujące w rurach, a ma to miejsce dopiero przy odpowiednio dużej ich średnicy.
Ogrzewanie grawitacyjne wykonuje się najczęściej jako dwururowe:
- z rozdziałem górnym - stosowane w domach z łatwo dostępnym poddaszem, przewody zasilające znajdują się powyżej odbiorników ciepła, a przewody powrotne - w piwnicy;
- z rozdziałem dolnym - przewody zasilające i powrotne prowadzone są razem w piwnicy, poniżej wszystkich grzejników.
Znacznie korzystniejsze jest ogrzewanie z rozdziałem górnym. Prowadzone górą przewody zasilające wytwarzają dodatkowe ciśnienie wymuszające cyrkulację w rurach. Szybciej następuje także rozruch instalacji. Jego wadami są natomiast: większa długość rurociągów oraz większa powierzchnia instalowanych grzejników.
Szczególnym rodzajem instalacji grawitacyjnej jest system mieszkaniowy, w którym kocioł, grzejniki oraz przewody zasilające i powrotne znajdują się na tej samej kondygnacji.
Ogrzewanie pompowe
Najczęściej obecnie stosowanym rozwiązaniem w instalacjach centralnego ogrzewania w domach jednorodzinnych jest ogrzewanie pompowe. Ruch wody w instalacji wymusza pompa obiegowa, dzięki której woda może pokonywać duże opory hydrauliczne, powstające przy przepływie wody w rurach o dużo mniejszych średnicach niż w ogrzewaniu grawitacyjnym. Instalacje pompowe nie mają ponadto ograniczeń związanych z ich wielkością i rozległością.
Instalacja rozdzielaczowa
Instalacja rozdzielaczowa to odmiana instalacji dwururowej z rozdziałem dolnym, w której do kotła podłącza się tylko jeden lub dwa piony obsługujące rozdzielacze na poszczególnych kondygnacjach.
Od rozdzielaczy prowadzi się tak zwane podejścia, czyli przewody do poszczególnych grzejników na kondygnacji. Rury prowadzi się w szlichcie podłogi, najkrótszą drogą od rozdzielacza do grzejnika, która nie powinna przekraczać 15 metrów.
Jest to rozwiązanie szczególnie korzystne przy wszelkiego rodzaju zmianach aranżacji wnętrz. W takiej sytuacji odcina się jedynie rozdzielacz na piętrze i przerabia fragment instalacji centralnego ogrzewania, korzystając w tym czasie w normalny sposób z pozostałych pięter i pomieszczeń. Uszkodzony kawałek rury można wymienić bez konieczności wyłączania całego ogrzewania.
Każdym obiegiem rozdzielacza można łatwo sterować. Przed rozdzielaczem na odejściu od pionu można zastosować licznik ciepła, pozwalający na łatwe rozliczanie zużytego ciepła na poszczególnych kondygnacjach.
Instalacja c. o. z rozdziałem poziomym
W tym systemie wykonuje się jeden lub dwa poziomy grzewcze, a następnie podłącza się do nich rozprowadzenia w systemie dwururowym lub jednorurowym.
Łatwo przy takiej instalacji założyć wodomierze. Jest to korzystne przy wynajmowaniu kondygnacji i rozliczaniu kosztów ogrzewania. Przewody rozprowadzające można poprowadzić w szlichcie podłogowej lub w bruździe ściany zewnętrznej.
Ogrzewanie podłogowe
W tym systemie przewody, którymi płynie ogrzana woda, oddają ciepło pomieszczeniu równomiernie na całej powierzchni podłogi. Rury można układać spiralnie lub w meander.
Zaletą tego rozwiązania jest jego energooszczędność. W ogrzewanym pomieszczeniu można obniżyć temperaturę o kilka stopni, nie zmniejszając komfortu cieplnego. Pozwala to zaoszczędzić nawet do 15% energii cieplnej.
Ile kosztuje instalacja centralnego ogrzewania i od czego zależy jego cena?
Kompletna instalacja centralnego ogrzewania w kotłowni to znaczny wydatek. Zaleca się inwestycję w wysokiej jakości piece centralnego ogrzewania, nowoczesne grzejniki i dodatkowe akcesoria.
Jakość centralnego ogrzewania w znacznym stopniu odpowiada za późniejsze koszty eksploatacji budynku. Dlatego też warto nie spieszyć się i dokładnie przemyśleć metodę ogrzewania, która zaspokoi wszystkie oczekiwania inwestora, a następnie przygotować dobry projekt.
Kluczowe znaczenie dla prawidłowego ustalenia całkowitych kosztów ogrzewania domu ma wielkość budynku. To właśnie od niej zależy koszt instalacji c. o. i wybór konkretnej metody ogrzewania. Mniejszy domek można zaopatrzyć w kominek z płaszczem wodny, ale już w domach o powierzchni powyżej 150 metrów kwadratowych rozwiązanie to nie będzie optymalne.
Najpopularniejszym rozwiązaniem jest pozyskiwanie ciepła poprzez tradycyjne grzejniki. Wodny system grzewczy pozwala efektywnie ogrzać niemal każdy budynek.
Większość osób do ogrzewania używa gazu lub paliwa stałego, takiego jak węgiel, ekogroszek, olej opałowy lub drewno. Pierwsze z wymienionych rozwiązań wymaga jednak podłączenia domu do miejskiej sieci gazowej lub zbiornika na gaz.
W poniższym, przykładowym kosztorysie przyjęliśmy założenia, zgodnie z którymi dwupiętrowy dom, wyposażony w kocioł gazowy, będzie ogrzewany w całości grzejnikami. Dom do zamieszkania ma łączną powierzchnię 150 metrów kwadratowych, z czego dolne piętro zajmuje 85 metrów kwadratowych, a na górze znajduje się taras (którego oczywiście nie ogrzewamy) o powierzchni 20 metrów kwadratowych i 65-metrowa powierzchnia mieszkalna.
W drugim przykładzie przedstawimy kosztorys tego samego domu, ale przy założeniu, że dolne piętro będzie ogrzewane podłogowo, a górne - grzejnikami.
Jak wygląda montaż instalacji centralnego ogrzewania?
Montaż centralnego ogrzewania należy rozpocząć od wyznaczenia miejsc, w których zostaną zainstalowane grzejniki. Trzeba przy tym uwzględnić punkty podłączenia rur instalacyjnych, a także strefy, w których zostaną zainstalowane rozdzielacze na każdej z kondygnacji. Następnym krokiem jest określenie linii przebiegu rur instalacyjnych. Można to zrobić zaznaczając je białą kredą na podłodze. Warto zadbać o to, aby rury przechodziły do kolejnego pomieszczenia przez przekucie w ścianie a nie przez otwór drzwiowy. Unikniesz w ten sposób ryzyka uszkodzenia rury podczas umieszczania listwy podłogowej w drzwiach.
W kolejnym etapie prac należy zastanowić się nad długością rur i oszacować jaką ich ilość należy zakupić. Podczas instalacji centralnego ogrzewania można zastosować rury warstwowe o średnicy wynoszącej 16 mm, które następnie wprowadza się w tak zwany peszel, czyli rurkę osłonową.
Po wykonaniu wszystkich pomiarów trzeba jeszcze wykuć otwór w ścianie na szafkę rozdzielaczową oraz przekucie w stropie, aby doprowadzić pion. Trzeba także przekuć ściany tam, gdzie przebiegają rury i wykonać bruzdy w miejsca, w których będą podłączone grzejniki.
Następnie trzeba zamontować szafkę rozdzielaczową z zespołem rozdzielaczowym. Jego liczba przyłączy musi odpowiadać ilości grzejników znajdujących się w domu lub mieszkaniu. W rozdzielaczu należy także zainstalować zawory odcinające, dzięki którym będzie można odłączyć poszczególne grzejniki, na przykład w czasie ich awarii.
Rurę instalacyjną należy rozwinąć i wyprostować, a następnie pociąć ją na części. Na tak przygotowane odcinki rur należy powinieneś nałożyć rurki osłonowe. Na przewód zasilający zakłada się czerwone osłonki, a na przewód powrotny - niebieskie. Pamiętaj, że grzejniki zasilane od dołu mogą posiadać zróżnicowany układ podłączenia, w zależności od tego, przez kogo zostały wyprodukowane. Zwróć uwagę na to, aby skrajny króciec połączyć z rurą powrotną lub zasilającą.
W kolejnym etapie należy ukształtować podejścia do grzejników, zacisnąć na końcach kolana ustalone (które umożliwiają montaż rur do ściany) i wykonać prowizoryczny montaż konsoli przyłączeniowej. Stwarza to możliwość otrzymania wymaganego rozstawienia końcówek połączeniowych.
Na samym końcu należy rozłożyć rury wzdłuż linii przebiegu do rozdzielacza, możliwie jak najkrótszą drogą. Przy zmianie kierunku prowadzenia rury można je wygiąć ręką tak, aby ich promień nie był mniejszy niż 8 centymetrów. Można dzięki temu równolegle doprowadzić rury prowadzące do różnych grzejników.
