Aktualna sytuacja przedsiębiorstw w dobie pandemii COVID-19

Liczba zawieszonych i zamkniętych firm (Styczeń 2020 r. - styczeń 2023 r.)

Kryzys wybuchu pandemii COVID-19 spowodował ogrom zmian w wielu dziedzinach gospodarki - zarówno w kraju, jak i na świecie. Pandemia w Polsce wpłynęła na każdy aspekt życia, a gospodarka, która dźwignęła się po wszelkich ograniczeniach i tak będzie odczuwała jej skutki przez kolejne okresy.

Po ponad dwóch latach od tego wydarzenia, przyszło nam doświadczać szalonego wzrostu wskaźnika inflacji i w związku z tym rosnących kosztów życia - spowodowanych atakiem Rosji na Ukrainę. Do dzisiaj społeczeństwo polskie mierzy się z brakiem stabilności przedsiębiorstw, spadkiem wartości pieniądza i problemami z gromadzeniem oszczędności.

Sytuacja gospodarcza przedsiębiorstw w dobie pandemIi COVID-19

rok 2020 - początki pandemii w Polsce

Patrząc na wykres zawieszeń, na pierwszy rzut oka widać jak wyglądała kwestia obostrzeń w Polsce. Wyraźny wzrost w marcu 2020 - przedsiębiorcy niepewni swojej przyszłości, przestraszeni wizją opanowującego Polskę jak i świat wirusa zdecydowali się zawiesić swoje działalności. Wraz z nadchodzącą wiosną, pojawiły się prognozy zmniejszenia ilości zakażeń, które tchnęły optymizm w gospodarkę. Większość właścicieli firm zdecydowało się wznowić swoją działalność od maja 2020 i wrócić do normalności.

Przez okres wakacji 2020 ilości zawieszeń utrzymywały się na niskim poziomie. Był to efekt odmrożenia gospodarki i zmniejszenia obowiązujących obostrzeń.

Jesień natomiast, zaskoczyła dużym wzrostem zakażeń, dlatego przedsiębiorcy zdecydowali się na ponowne zawieszenie swoich działalności. Podział Polski na 3 strefy, w których w różny sposób mogły funkcjonować poszczególne sektory, oraz późniejsze wprowadzenie ograniczeń na cały obszar Polski spowodowały, że zanotowaliśmy ponowny skok zawieszeń przedsiębiorstw.

W grudniu 2020 odnotowano ponowny wzrost liczby zawieszeń, zapewne też wywołany zapowiadaną “narodową kwarantanną”, która została wprowadzona od 28 grudnia do 17 stycznia 2021 roku, a później przedłużona o kolejne 2 tygodnie.

Rok 2021 - kolejny okres funkcjonowania przedsiębiorstw podczas pandemii

Dane ze stycznia 2021 są bardzo zbliżone, do tych z końca 2020 roku - na co zapewne mają wpływ dalej utrzymywane obostrzenia. Luty i marzec przyniósł spadek z całą pewnością spowodowany ponownym otwarciem hoteli. Otwarcie tego sektora spowodowało także, że wielu restauratorów zdecydowało się - mimo zakazów - przyjmować ponownie gości.

Mniejsza liczba zachorowań i wprowadzenie programu szczepień w kwietniu i maju, zatrzymała kolejne zawieszenia działalności.

Poziom zawieszeń i zamknięć firm lekko wzrósł dopiero jesienią 2021 roku - może mieć to swoje odzwierciedlenie w zapowiedziach IV fali zachorowań lub doniesieniach o kolejnej niebezpiecznej mutacji wirusa.

Statystyki na koniec 2021 roku były nie lada zaskoczeniem. 15 grudnia zostały wprowadzone obostrzenia, jednak nie były one tak drastyczne jak w 2020 roku, a mimo to ilość zawieszeń i zamknięć jest wyższa niż w marcu 2020. Być może, tak zdecydowany wzrost spowodowały obawy przed zmianami podatkowymi, wchodzącymi w życie od 1 stycznia 2022 roku, które dla wielu przedsiębiorców były niejasne.

Aktualna sytuacja przedsiębiorstw (01.01.2022 - 01.01.2023)

Rok 2022 minął pod znakiem inflacji i rosnących rat kredytów. Na przestrzeni miesięcy ceny stale wzrastały, a w kredytobiorców uderzały dodatkowo podwyżki stóp procentowych.

Jak się okazało pierwsze kwartały w 2022 roku, utrzymywały liczbę zawieszeń firm na stale wysokim poziomie. 24 lutego 2022 roku, miał miejsce zbrojny atak Rosji na Ukrainę, co w późniejszych miesiącach przełożyło się na wzrost wskaźnika inflacji, a co za tym idzie wysokie koszty życia i prowadzenia działalności.

Czerwiec był miesiącem, kiedy mieliśmy do czynienia z wzrostem zawieszeń działalności - widać to szczególnie na wykresie branży edukacyjnej. Oznaczało to rozpoczynający się wtedy okres wakacyjny. Już od lipca widzimy na wykresie powoli budującą się tendencję wzrostową w zawieszeniach pozostałych działalności w Polsce, szczególnie branży turystycznej i gastronomicznej. Swój wpływ miał tu wciąż rosnący wskaźnik inflacji.

Jesienią zawieszenia wciąż utrzymywały się na wysokim poziomie, ze względu na bardzo wysokie ceny - w szczególności materiałów budowlanych, jedzenia, paliw i opłat eksploatacyjnych. Inflacja osiągnęła wtedy najwyższy jak do tej pory poziom (październik - 17,9%).

Grudzień 2022 roku zaś okazuje się podobny do tego z 2021. Wielu przedsiębiorców zdecydowało się na niewznawianie swoich działalności, w wyniku zbyt wysokich kosztów i spowolnienia gospodarki

LICZBA FIRM WZNAWIAJĄCYCH I ROZPOCZYNAJĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ

Wykres wznowień i otwarć niestety nie wygląda optymistycznie. Różnice w stosunku do zamknięć i zawieszeń są znaczne. Patrząc na dane od wprowadzenia stanu pandemii w Polsce, jedynie w okresie maja i czerwca 2020 i 2021 roku, widać gwałtowny skok wznowień i otwarć. Wtedy też miała miejsce dwukrotnie chwilowa “odwilż” dla wielu branż.

Cały okres pandemii w Polsce bez wątpienia zahamował wznowienia funkcjonowania firm. Nawet w momentach ‘’poluzowywania’’ obostrzeń, przedsiębiorcy nie byli w pełni gotowi na to, aby funkcjonować w takich okolicznościach. Odwieszanie firmy na dwa tygodnie, czy miesiąc, nie było po prostu zbyt opłacalne. Dlatego też, nie odnotowano w tym okresie znaczących wznowień.

Dalsze miesiące 2021, jak i początek 2022 roku, nie pokazują spektakularnych wzrostów w kwestii wznowień działalności. Dopiero kwiecień i czerwiec 2022, jest miesiącem, w którym można zauważyć tendencję wzrostową. Jest to w głównej mierze efekt ożywienia w branży turystycznej i gastronomii po zniesieniu covidowych obostrzeń.

Kolejne okresy do końca roku 2022 nie napawają jednak optymizmem - wskaźnik wznowień działalności dalej maleje w związku z utrzymującą się na wysokim poziomie inflacją. Już od października widać znaczące spadki wznowień, a wskaźnik zawieszeń firm zaczyna rosnąć.

Liczba firm wznawiających działalność (Styczeń 2020 r. - Styczeń 2023 r.)

ZMIANY STATUSU FIRM (Styczeń 2020 r. - Styczeń 2023 r.)

Przyjrzyjmy się poszczególnym branżom, jak przez ostatnie trzy lata radziły sobie ze zmianami gospodarczymi.

Edukacja pozaszkolna

Branża odnotowała bardzo wysoki wzrost zawieszeń wraz z pojawieniem się pandemii w marcu 2020. Wtedy też wydano rozporządzenie o zawieszeniu działalności placówek oświatowych i przejście na tryb nauczania zdalnego. W kolejnych miesiącach wskaźnik zarówno wznowień, otwarć jak i zawieszeń był na znacznie niższym poziomie.

Wraz z nowym rokiem szkolnym we wrześniu, branża zaczęła się otwierać, co widać wyraźnie na wykresie wznowień. Ostatecznie, w grudniu 2020 roku zaobserwowano wzrost zawieszeń, przez co młodzież musiała kontynuować naukę zdalną.

Pierwszy kwartał 2021 roku przyniósł branży spadek - zarówno zawieszeń jak i wznowień. W maju i czerwcu zaobserwowano kolejny wzrost liczby zawieszeń. Można przypuszczać, że wpływ na ten stan miały zbliżające się wakacje, ponieważ we wrześniu widzimy ponowne wznowienia działalności.

Statystyki przełomu roku 2021/2022 to odzwierciedlenie zawieszeń z wykresu ogólnego. Po ataku Rosji na Ukrainę 24 lutego, w Polskim systemie oświaty zaczęli stopniowo pojawiać się uczniowie z Ukrainy. Niestety przez większą część roku branża pozostawała pod znakiem przeważającej ilości zawieszeń. Mimo, że w marcu i kwietniu wskaźniki powoli się wyrównały to zbliżające się wakacje z powrotem spowodowały skok zawieszeń i zamknięć.

Gastronomia

W maju 2020 ilość zawieszeń w branży gastronomicznej wróciła do poziomu sprzed pandemii. Obserwujemy wtedy, wyraźny wzrost wznowień i otwarć działalności z tego sektora - można przypuszczać, że efektem tej sytuacji było wprowadzenie kolejnego etapu odmrażania gospodarki, który wszedł w życie 18 maja 2020.

Duże zmiany dla branży gastronomicznej w 2020 r. niosła nadchodząca jesień. Wtedy też prowadzone zostały restrykcje i rozpoczęto świadczenie usług na zamówienie i na wynos. Taki tryb pracy niestety nie przyniósł wystarczających dochodów, czego efektem był wzrost liczby zamknięć i zawieszeń w kolejnych miesiącach. Taki stan utrzymywał się do stycznia 2021.

Od lutego do maja 2021 tendencja zawieszeń była dalej malejąca, z kolei w kontekście wznowień i otwarć zaobserwowano wzrost - zwłaszcza w maju kiedy to restauracje zaczęły z powrotem przyjmować gości. Wraz z początkiem lipca 2021 wskaźniki wznowień wracają do stanu z marca, przy jednoczesnym wzroście liczby zawieszeń działalności spowodowanych prawdopodobnie zapowiedzią IV fali koronawirusa.

Początek roku 2022 wyglądał na pierwszy rzut oka optymistycznie - liczba przedsiębiorstw, które zdecydowały się otworzyć zakłady rosła. W maju tendencja wznowień była dalej wysoka, pomimo trochę niższego wskaźnika, wtedy też restauracje znowu zaczęły przyjmować gości.

Niestety sytuacja w lipcu i sierpniu gwałtownie zaczęła się pogarszać, a statystyki wróciły do stanu z marca i już do końca roku wykazywały jedynie wzrost zawieszeń - największy jak do tej pory. Ostatecznie we wrześniu 2022 r. liczba zawieszeń i zamknięć przekraczała liczby z września 2020 i 2021.

Końcówka roku 2022 i początek 2023 nie był pozytywny pod kątem wznawiania działalności. Jak widać na wykresie - wznowienia i zawieszenia pozostają w dużej dysproporcji, być może przez skutek problemów w branży z wciąż rosnącymi kosztami użytkowania lokali.

Dentyści

O ile żadne rozporządzenie nie ograniczyło możliwości wykonywania praktyki stomatologicznej, to jednak ograniczenia w przemieszczaniu się obywateli, na początku pandemii, wyraźnie wpłynęły na ilość zamknięć i zawieszeń w marcu i kwietniu 2020. Od jesieni 2020 roku trwał kolejny wzrost zawieszeń, który utrzymywał się aż do stycznia 2021 roku. Praca zdalna, edukacja z domu oraz ogólnie rzecz biorąc, wzrost zakażeń spowodował zmniejszenie częstotliwości wizyt pacjentów w gabinetach stomatologicznych. W czerwcu 2021, odnotowano kolejny wzrost liczby zawieszeń działalności, którego przyczynę ciężko skorelować ze stanem epidemiologicznym. Od tego czasu utrzymuje się tendencja spadkowa, aby na koniec roku znów wrócić do stanu sprzed okresu wakacyjnego. Statystyki roku 2022, nie ukazują większych zmian w porównaniu z poprzednim rokiem.

Fizjoterapeuci

4 maja 2020 rząd ponownie wprowadził możliwość wykonywania zabiegów rehabilitacyjnych - co wyraźnie przedstawia rosnący wskaźnik wznowień działalności. Branża ta nie odnotowała w kolejnych miesiącach dużego wzrostu zawieszeń i zamknięć, co zapewne świadczy o naturalnych ruchach w tej branży. 2021 rok jest dalej neutralny pod kątem liczby zawieszeń, wznowień i otwarć - wskaźniki utrzymują się na stałym poziomie.

Płaski wykres zaburza jednak grudzień 2021, kiedy to ponownie wzrasta liczba zawieszeń. Wskaźnik ten zaczyna szybko spadać, aby w lutym 2022 ustabilizować się na poziomie, który można uznać za normę w tej branży. Końcówka roku ukazuje jeszcze pewne wzrosty wznowień działalności, natomiast oba te wskaźniki pozostają do siebie podobne.

Turystyka

Choć “odmrożenie” tego sektora nastąpiło dopiero po okresie majowym w 2020 r., to branża turystyczna odnotowała wtedy wysoki wzrost wznowień i otwarć swych działalności. Rozpoczęty sezon wakacji 2020 oraz kolejne poluzowanie obostrzeń w zakresie funkcjonowania hotelowych restauracji i rekreacji hotelowej (np. basenów), były czynnikami, które zapewniły masowe otwarcia obiektów z tej branży. Nałożenie nowych ograniczeń już w końcówce sierpnia 2020 sprawia, że branża turystyczna znowu odnotowywuje bardzo duży wzrost liczby zawieszeń. Brak możliwości prowadzenia hoteli powoduje, że turystyka pozostaje zamrożona do końca roku 2020.

W statystykach z 2021 roku można dostrzec analogię do roku poprzedniego (2020), gdzie po dużej ilości wznowień w sezonie wakacyjnym następuje gwałtowny wzrost zawieszeń. Sezon letni z pewnością jest okresem, który napędza tę branżę. Ostatni kwartał 2021 i początek 2022 roku jest raczej stabilny zarówno w kwestii zawieszeń, wznowień i otwarć.

2022 rok nie przyniósł  znaczących odchyleń obu wskaźników w ciągu roku, w kontekście poprzednich lat. Jedynie wskaźnik wzrostu zawieszeń i zamknięć w okresie sierpnia i września, okazał się być najwyższym od czasu wybuchu pandemii. W 2022 r. przedsiębiorcy mierzą się już nie tyle, co z problemem pandemii, a napędzającą się inflacją - wzrostem cen za pobyt, z powodu wzrostu kosztów prowadzenia film - kosztów energii elektrycznej, gazu i żywności.

Taksówkarze

Branża taksówkarzy nie była objęta ograniczeniami podczas okresu pandemii, poza koniecznością dostosowania się do nowych wymogów sanitarnych. Wzrost zawieszeń działalności w marcu i kwietniu 2020 był jednak znaczny. Przyczyną tego mogły być przejścia na tryb zdalny pracy wielu klientów oraz wprowadzenie ograniczeń w przemieszczaniu się -  co spowodowało rezygnację taksówkarzy z prowadzenia swoich działalności. Wraz z luzowaniem ograniczeń w czerwcu 2020, branża zanotowała wzrost wznowień i otwarć, co mogło świadczyć o powrocie pasażerów do korzystania z tego rodzaju usług. Po wakacjach widzimy ponowne wzrosty zawieszeń w tym obszarze.

Sytuacja branży taksówkarskiej właściwie cały czas wygląda tożsamo z poprzednimi latami, to znaczy - zawieszenia oscylują w okolicy 1000, a wznowienia i otwarcia nowych firm w okolicy 500 miesięcznie. Pod uwagę należy wziąć fakt, że ceny paliwa wciąż rosną, w związku z tym ceny tychże usług również wzrastają, czasem więc taksówkarzom może się nie opłacać wznawiać działalności.

Kultura i sztuka

W świecie kultury, mimo tego że nastąpił wyraźny spadek ilości zamknięć i zawieszeń na przełomie maja i czerwca 2020, to wykres wznowień nie osiągnął spektakularnego wzrostu. Wpływ na to mógł mieć zapewne fakt, że odmrożenie tego sektora nastąpiło z końcem maja 2020, a przystosowanie placówek do wymogów sanitarnych zajęło dłuższy okres czasu.

Sezon wakacyjny, to także okres, gdy teatry czy inne ośrodki kultury są zazwyczaj nieczynne, dlatego wzrost wznowień w czerwcu i sierpniu jest dość nieznaczny. Po okresie letnim w 2020 aż do maja 2021 poziom wznowień i otwarć utrzymuje się stale na niskim poziomie. W rezultacie, jesienią 2020 nastąpiło całkowite zamknięcie tej branży, co wyraźnie przedstawia wykres.

Próby ratowania działalności urządzaniem spektakli, zajęć, wystaw czy koncertów w formie online sprawia, że liczba zawieszeń, choć spadała, to dalej przewyższała liczbę wznowień. Dopiero w maju 2021 roku, branża na kilka miesięcy wznowiła pracę, aby potem - podobnie jak w poprzednim roku zawieszać placówki na okres wakacyjny. Do końca roku 2022 kultura i sztuka pozostają w fazie zawieszeń i zamknięć, co jest najprawdopodobniej naturalnymi ruchami w tej branży.

Siłownie

Branża fitness i ogólnie rzecz biorąc wszelkie placówki sportu były jednymi z najbardziej cierpiących branż w czasie pandemii covid-19. Wynik zamknięć i zawieszeń na przełomie marca i kwietnia 2020 roku jest bardzo wysoki. Choć wykres w maju zaczął wyraźnie spadać, to liczba wznowień i otwarć nowych firm jest stosunkowo niska. Pomimo tego, że 27 maja wznowiono działalność klubów fitness oraz siłowni, to wzrost nie był znaczący. Wprowadzenie na jesień 2020 podziału na strefy i zezwolenia na treningi tylko dla zawodowych sportowców, spowodowało ponowny wzrost zawieszeń w tej branży.

Niestety 2021 rok nie jest zbyt pozytywny dla branży fitness. Wiele osób zrezygnowało z ćwiczeń na siłowni, a okres, w którym branża była zamknięta niestety sprawił, że sporo obiektów nie przetrwało. W kolejnych miesiącach liczba zawieszanych działalności rosła i spadła dopiero w lutym 2022 roku, aby od maja do końca roku wyrównać się nieco ze wskaźnikiem wznowień działalności.

Kosmetyka

Przedsiębiorcy z branży kosmetycznej długo wyczekiwali na zniesienie ograniczeń spowodowanych pandemią. Wraz z wprowadzeniem III etapu odmrażania gospodarki (maj 2020) wiele salonów fryzjerskich i kosmetycznych wznowiło swoje działania, co wyraźnie odzwierciedla wykres.

Choć w dalszych miesiącach 2020 nie zostały wprowadzone dalsze ograniczenia, to po okresie wakacyjnym widzimy wyraźny wzrost liczby zawieszeń. Tryb pracy zdalnej potencjalnych klientów oraz rosnąca popularność urządzeń i zestawów umożliwiających przeprowadzanie zabiegów kosmetycznych w domu, być może wpłynęła na sytuację z tego okresu.

Branża kosmetyczna na przełomie roku 2020/2021 odnotowuje dramatyczny wzrost liczby zawieszeń. Choć od lutego do maja widzimy spadek, to niestety nie idzie za tym wzrost liczby wznowień. Tendencje sinusoidalne zawieszeń utrzymują się niemal cały rok.

Już od początku 2022 roku widać wyraźnie, że salony kosmetyczne i fryzjerskie chętnie się otwierały i funkcjonowały aktywnie przez dłuższy okres czasu. Niestety od listopada, przedsiębiorcy z branży kosmetycznej zaczęli wstrzymywać lub zamykać swoje działalności - można przypuszczać, że przyczyną tego spadku są rosnące ceny utrzymania lokali, spowodowane wciąż rosnącą inflacją.

Dane użyte do tego raportu zostały opracowane przez ALEO.com i pochodzą ze źródeł publicznych.W celu przedstawienia branż użyliśmy następujących kodów PKD

  • Edukacja pozaszkolna: 85.51.Z, 85.52.Z, 85.53.Z, 85.59.A, 85.59.B, 85.60.Z,
  • Dentyści: 86.23.Z
  • Fizjoterapeuci 86.90.A
  • Turystyka: 55.20.Z, 79.11.A, 79.11.B, 79.12.Z, 79.90.A, 79.90.B, 79.90.C
  • Taksówkarze 49.32.Z
  • Fryzjerstwo i zabiegi kosmetyczne 96.02.Z
  • Działalność związana ze sportem 93.13.Z, 96.04.Z, 93.19.Z
  • Kultura i sztuka 90.01.Z, 90.02.Z, 90.03.Z, 90.04.Z
  • Gastronomia 56.10.A, 56.10.B, 56.21.Z, 56.29.Z, 56.30.Z

Opracowanie powstało na podstawie danych za okres od 1 stycznia 2020 do 31 stycznia 2023 roku i przygotowane zostało w oparciu o dane z rejestru CEiDG wygenerowane na dzień 20.02.2023 r.

Czytaj także