Coraz więcej cudzoziemców pracuje w Polsce – szczególnie w tych branżach, w których brakuje polskich pracowników. Polska stała się bowiem atrakcyjnym miejscem pracy, zwłaszcza dla naszych wschodnich sąsiadów. Co należy wiedzieć o zatrudnianiu obcokrajowców?
Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔ jakie narodowości nie potrzebują dodatkowego pozwolenia na pracę w Polsce,
✔ jakie są kary za nielegalne zatrudnianie cudzoziemców,
✔ jak złożyć wniosek o zezwolenie na pracę obcokrajowca.
Kiedy cudzoziemiec może legalnie wykonywać pracę na terenie RP?
Sytuacje, w których cudzoziemcy mogą legalnie wykonywać pracę na terytorium RP reguluje ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
-
Zgodnie z tym aktem cudzoziemiec jest uprawniony do wykonywania pracy w Polsce wtedy, gdy:
Obywateli jakich krajów można zatrudniać na tej samej zasadzie, co Polaków?
Z reguły zatrudnienie cudzoziemca wiąże się z koniecznością uzyskania przez niego stosownego pozwolenia na pracę w Polsce. Istnieje jednak uprzywilejowana grupa potencjalnych pracowników, która nie musi martwić się o tego typu formalności.
Na tej samej zasadzie co Polaków można bowiem zatrudnić obywateli Unii Europejskiej, czyli między innymi Czechów, Słowaków, Niemców, Francuzów, Litwinów, Łotyszy czy Węgrów. Jedną z podstawowych zasad Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej jest swobodny przepływ osób, a w tym również pracowników. Akt ten gwarantuje wszystkim obywatelom Unii traktowanie ich na równi z obywatelami danego kraju, w zakresie zatrudnienia, zwolnienia, warunków pracy i innych przywilejów socjalnych i podatkowych.
Ponadto bez żadnych dodatkowych pozwoleń i wymogów można zatrudnić obywateli państw spoza Unii Europejskiej, o ile Wspólnota zawarła z ich państwami stosowne umowy o swobodnym przepływie osób. Z takiego dobrodziejstwa korzystają między innymi obywatele Islandii, Liechtensteinu i Norwegii, czyli państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego, a także Szwajcarii.
Kto jeszcze może pracować w Polsce bez pozwolenia – wyjątki
Do grupy wyjątków należą również obywatele 6 państw spoza UE – Ukrainy, Rosji, Białorusi, Gruzji, Armenii i Mołdawii, którzy mogą skorzystać z ułatwionego dostępu do rynku pracy w Polsce. W ciągu roku mogą pracować w Polsce przez 6 miesięcy bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę, pod warunkiem posiadania pisemnego oświadczenia podmiotu powierzającego wykonywanie pracy zarejestrowanego we właściwym powiatowym urzędzie pracy.
Poza wskazanymi wyżej przypadkami, katalog sytuacji, w których zezwolenie na pracę w Polsce nie jest potrzebne cudzoziemcowi, reguluje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej.
Dotyczy to między innymi – cudzoziemców, którzy prowadzą szkolenia, biorą udział w stażach zawodowych, pełnią funkcję doradczą, nadzorczą lub wymagającą szczególnych kwalifikacji i umiejętności w programach realizowanych w ramach działań UE lub innych międzynarodowych programach pomocowych, a także członków sił zbrojnych, wykonujących pracę w międzynarodowych strukturach wojskowych, znajdujących się na terenie RP.
Kto może zatrudniać obcokrajowców na terenie Polski?
Każdy pracodawca może zatrudnić obywatela innego kraju. Bezpiecznym i praktycznym sposobem na zatrudnienie cudzoziemca w Polsce jest skorzystanie z usług agencji zatrudnienia. Podmioty te, w ramach świadczonych usług, mogą kierować cudzoziemców do zatrudnienia na terytorium RP.
Umowę, dotyczącą zatrudnienia, w takiej sytuacji zawiera agencja z obcokrajowcem. Pracodawca jedynie składa w agencji wniosek o zatrudnienie cudzoziemca, aby ta wiedziała, że w danym zakładzie pracy istnieje takie zapotrzebowanie.
Jak weryfikować kandydata do pracy, aby uniknąć kary?
Pracodawca, który chciałby zatrudnić obcokrajowca, jest zobowiązany do sprawdzenia, jeszcze przed podjęciem przez niego pracy, czy cudzoziemiec posiada ważny dokument, uprawniający go do pobytu na terytorium Polski. Powinien też wykonać kserokopię tego dokumentu i dołączyć ją do akt osobowych pracownika na czas wykonywania pracy przez obcokrajowca.
Spełnienie wskazanych wymagań jest bardzo ważne, ponieważ pozwala na uniknięcie kary za nielegalne zatrudnianie cudzoziemców. W tym kontekście warto również wskazać, że od 1 stycznia 2018 r. znacząco zaostrzono kary dla pracodawców, którzy nielegalnie zatrudniają obcokrajowców. Orzeczona grzywna może sięgnąć nawet kwoty 30.000 złotych.
Jak złożyć wniosek o zezwolenie na pracę cudzoziemca? – krok po kroku
Zezwolenie na pracę dla obcokrajowca wydawane jest na wniosek podmiotu, powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi. Możliwe jest jego przedłużenie, również na pisemny wniosek pracodawcy, złożony nie wcześniej niż w terminie 90 dni i nie później niż w terminie 30 dni przed upływem ważności pierwotnego zezwolenia.
Wniosek o zezwolenie na pracę powinien zawierać szczegółowe informacje, dotyczące: potencjalnego pracodawcy lub agencji pracy, dane cudzoziemca (w tym imię i nazwisko, płeć, datę urodzenia, obywatelstwo, nazwę, serię, numer, datę wydania i datę ważności dokumentu tożsamości), a także informacje dotyczące pracy oferowanej cudzoziemcowi, czyli między innymi okres pracy oznaczony datami, stanowisko, rodzaj wykonywanej pracy, miejsce wykonywania pracy, podstawę prawną wykonywania pracy, wymiar czasu pracy lub przewidywaną liczbę godzin pracy w ciągu miesiąca lub tygodnia, wysokość wynagrodzenia oraz zakres podstawowych obowiązków pracownika.
Wniosek o pozwolenie na pracę składa się do właściwego wojewody. Obowiązkowym załącznikiem podania jest informacja od właściwego starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy w oparciu o rejestry bezrobotnych i poszukujących pracy lub o negatywnym wyniku rekrutacji organizowanej dla danego pracodawcy.
Jak zatem widać, wiele aktów prawnych daje obcokrajowcom możliwość legalnego zatrudnienia w Polsce. To, jakie konkretnie wymogi musi spełnić cudzoziemiec, uzależnione jest od jego narodowości i charakteru pracy. Każdą taką sprawę należy zatem oceniać indywidualnie, zbierając wcześniej od cudzoziemca podstawowe informacje na jego temat.
Niewątpliwie jednak obcokrajowcy stanowią dużą grupę polskich pracowników. Powszechnie korzysta się z ich usług szczególnie tam, gdzie brakuje wykwalifikowanej siły roboczej. Jak zatrudnić obcokrajowca? Najlepiej rozpocząć od wizyty w którejś z agencji zatrudnienia, która udzieli nam niezbędnych informacji.
