Posiadanie statusu ucznia niesie ze sobą wiele korzyści zarówno w codziennym funkcjonowaniu, jak i w rozpoczęciu kariery zawodowej. Analogicznie do statusu studenta pozwala on na pracę na umowę zlecenie bez opłacania jakichkolwiek składek ZUS. Jak jednak dokładnie status ucznia wpływa na Twoją pracę i do kiedy po maturze będzie Cię obowiązywał? Sprawdź przepisy i zasady, które dotyczą tego zagadnienia!
W artykule przeczytasz o:
- znaczeniu statusu ucznia,
- kiedy wygasa status ucznia,
- co warto wiedzieć o weryfikacji statusu przez ZUS,
- jakie znaczenie ma status ucznia przy umowie o prace lub zlecenie,
- jakie są korzyści ze statusu ucznia w pracy.
Status ucznia – co to jest i jakie ma znaczenie?
Status ucznia jest potwierdzeniem uczęszczania do szkoły i aktywnego pobierania nauki. Daje on wiele różnorodnych korzyści – zniżki na komunikację miejską i krajową, a także do wielu miejsc kultury np. kina, teatru czy muzeum. Poza tym wpływa na przepisy związane z zatrudnieniem, zarobkami i ubezpieczeniami społecznymi.
Potwierdzenie to przysługuje każdej osobie do 26 roku życia, która zarejestrowana jest jako uczeń w placówce edukacyjnej kraju. Ze względu na duże znaczenie podczas codziennego funkcjonowania, szczególnie w zakresie zniżek na komunikację miejską oraz krajową – wiele osób ceni sobie posiadanie go i chętnie kontynuuje naukę, żeby go zachować jak najdłużej.
Posiada go więc każdy uczeń zarówno każdej szkoły publicznej i niepublicznej oraz podstawowej, jak i ponadpodstawowej. Dotyczy to wszystkich rodzajów placówek – liceum, technikum, szkół branżowych oraz innych przez cały rok szkolny. Trwa on od początku września do końca sierpnia kolejnego roku nawet po tym jak ukończysz szkołę. Obowiązuje więc także w trakcie wakacji, co odróżnia go od statusu studenta, który po dniu obrony egzaminu dyplomowego przestaje być aktywny.
Status ucznia do kiedy – jak długo obowiązuje po maturze?
Jak dokładnie wygląda to w przypadku ukończenia szkoły? Jeśli piszesz w tym roku maturę, nie martw się – po egzaminach nadal będzie obowiązywał Twój status ucznia. Mimo ukończenia szkoły pod koniec kwietnia nie traci się tego przywileju. Obowiązuje on aż do ostatniego dnia sierpnia – tak jak widnieje data na legitymacji uczniowskiej. Jest ona zaświadczeniem o posiadaniu aktywnego statusu ucznia, dlatego zawsze miej ją przy sobie!
W porównaniu do ukończenia I stopnia studiów, kiedy status studenta przestaje obowiązywać w dniu obrony – status ucznia po maturze nadal Cię obowiązuje. Jest on aktywny jedynie do 31 sierpnia, dlatego warto kontynuować swoją naukę na kolejnym etapie. Jeśli dostaniesz się na studia wyższe, status ucznia przedłuża się do 30 września. Dokumentem potwierdzającym go do momentu rozpoczęcia dalszego etapu nauki jest zaświadczenie dostania się na studia wyższe. W październiku dostaniesz już nową legitymację i obowiązywał będzie Cię status studenta.
Jak ZUS sprawdza status ucznia – co warto wiedzieć?
Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) zajmuje się zbieraniem składek zdrowotnych i na ubezpieczenia społeczne, które są odprowadzane od Twoich zarobków. W przypadku zatrudnienia jako aktywny uczeń możesz zostać poproszony o okazanie legitymacji w celu zweryfikowania tego statusu.
Obowiązkiem potwierdzenia tego czy jesteś uczniem ma przed zatrudnieniem Twój zleceniodawca, więc jeśli wszystkie formalności zostaną wykonane, nie musisz obawiać się kontroli ZUS, które jeśli się wydarzą, będą miały jedynie charakter kontrolny.
Status ucznia a umowa o pracę – przepisy i zasady
Umowa o pracę niezależnie od statusu ucznia lub studenta podlega pełnym ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnym, jak każdy inny pracownik danej placówki. Jedyną ulgą, która go obowiązuje, jest podatek dochodowy, którego nie opłaca się jednak do 26 roku życia, niezależnie od statusu ucznia lub studenta.
Pracodawca powinien jednak zapewnić Ci elastyczny grafik, który pozwoli na uwzględnienie obowiązków wynikających z bycia uczniem. Istotne jest bowiem kontynuowanie przez Ciebie nauki i ukończenie szkoły.
Kiedy można zatrudnić osobę młodocianą i jak wyglądają warunki takiej pracy? W świetle prawa pracodawcy mogą zatrudnić osoby będące w wieku od 15 do ukończenia 18 lat, jednak należy pamiętać, że nie może być to uczeń, który nie skończył przynajmniej 8-letniej szkoły podstawowej.
Kolejnym istotnym elementem takiego zatrudnienia będzie zaświadczenie lekarskie, które potwierdzi, że dana praca nie będzie wpływała negatywnie na zdrowie młodocianego. Może on bowiem wykonywać lekkie prace i wykonywać zadania, które mają zadanie przygotować go zawodowo.
Istnieje możliwość zatrudnienia osoby przed 15 rokiem życia, jeśli ukończyła ona 8-letnią szkołę podstawową. Co istotne na zatrudnienie takiego młodocianego musi zgodzić się opiekun prawny lub przedstawiciel ustawowy, a do tego potrzebna jest pozytywna opinia poradni psychologiczno-pedagogicznej.
Uczniowie muszą mieć zapewnioną możliwość uczestniczenia w zajęciach. Z tego powodu mogą pracować w dni szkolne jedynie po 2 godziny oraz maksymalnie 12 godzin tygodniowo. W czasie ferii szkolnych czas ten wydłuża się do 7 godzin i 35 minut dziennie. Warunki zatrudnienia muszą być jednak odpowiednie i bezpieczne, a praca ta nie może wykraczać poza lekką lub zdobywanie kwalifikacji zawodowych na przykład w ramach odbywania praktyk zawodowych.
Ograniczenia te dotyczą jedynie niepełnoletnich uczniów szkół ponadpodstawowych. Osoby po 18 roku życia, także kontynuujące nauki i posiadający status studenta czy ucznia można zatrudniać na normalnych warunkach pracy.
Status ucznia a umowa zlecenie – jakie są różnice?
W przeciwieństwie do umowy o pracę aktywny status ucznia ma duże znaczenie w rozliczaniu składek społecznych i zdrowotnych. Na podstawie umowy zlecenia, jeśli jesteś osobą uczącą się i nie ukończyłeś 26 roku życia, jesteś zwolniony z obowiązku opłacania jakichkolwiek składek ZUS.
Takie rozwiązanie jest również atrakcyjne dla zleceniodawców, dla których zlecenie z uczniem oznacza niższe koszty zatrudnienia. Pamiętaj jednak, że jeśli ukończysz szkołę ponadpodstawową i nie będziesz kontynuował nauki, to Twój status ucznia skończy się wraz z datą widniejącą na legitymacji – 31 sierpnia. Od tego momentu będziesz rozliczał się w pracy jak każdy inny pracownik.
Co daje status ucznia w pracy – korzyści i przywileje
Posiadanie aktywnego statusu ucznia daje wiele korzyści, również w pracy zarobkowej, o których warto pamiętać przed zawieraniem umów zleceń:
- brak składek ZUS – kluczowy przywilej, który wynika z pracy przy jednoczesnej nauce w szkole ponadpodstawowej, dzięki któremu będziesz dostawać wynagrodzenie brutto=netto,
- elastyczny grafik – wielu zleceniodawcom będzie zależało na tym, abyś kontynuował naukę, ponieważ oznacza to niższe koszty i dla niego. Każdy zyskuje jakieś korzyści w przypadku zatrudniania uczniów i studentów.
Status ucznia ma więc duże znaczenie zarówno dla samych uczących się, jak i dla pracodawców. Posiadanie go może przynieść Ci jako uczniowi lub studentowi korzyści finansowe – całość kwoty, którą zarobisz, będziesz przekazywana Tobie, bez odprowadzania do celów ubezpieczeń społecznych. Pamiętaj, aby poinformować o tym statusie swojego zleceniodawcę, aby uniknąć problemów i niedomówień.
