Czym jest podatek od czynności cywilnoprawnych?

Podatek od czynności cywilnoprawnych to opłata, która obejmuje wyszczególnione w ustawie czynności. Jakie? Sprawdź w naszym artykule.

Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔ co jest opodatkowane podatkiem od czynności prawnych
✔ jakie czynności obejmuje
✔ kiedy powstaje obowiązek podatkowy i kto go opłaca

Co jest opodatkowane podatkiem od czynności prawnych i jakie czynności obejmuje

Wyżej wymienione czynności cywilnoprawne podlegają opodatkowaniu w określonych warunkach, które także określa ustawa z 9 września 2000 roku.

Czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, jeżeli ich przedmiotem są:

• rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku, gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
• umowa zamiany podlega podatkowi, jeżeli co najmniej jedna z rzeczy znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jedno z praw majątkowych jest wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Umowa spółki oraz jej zmiana podlega podatkowi, jeżeli w chwili dokonania czynności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej znajduje się:

• w przypadku spółki osobowej – siedziba tej spółki;
• w przypadku spółki kapitałowej:
  • rzeczywisty ośrodek zarządzania albo
  • siedziba tej spółki – jeżeli jej rzeczywisty ośrodek zarządzania nie znajduje się na terytorium innego państwa członkowskiego

Z zakresu stosowania ustawy zostały wyłączone następujące czynności dotyczące spraw:

• alimentacyjnych, opieki, kurateli i przysposobienia,
• ubezpieczenia społecznego, ubezpieczenia zdrowotnego, opieki społecznej, ulg określonych w przepisach szczególnych dla żołnierzy niezawodowych i osób odbywających służbę zastępczą oraz ich rodzin, a także uprawnień dla osób niepełnosprawnych i osób objętych przepisami o szczególnych uprawnieniach dla kombatantów,
• wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, wyborów do Sejmu, Senatu i organów samorządu terytorialnego oraz referendum,
• powszechnego obowiązku obrony,
• zatrudnienia, świadczeń socjalnych i wynagrodzeń za pracę,
• nauki, szkolnictwa i oświaty pozaszkolnej oraz zdrowia,
• podlegających przepisom o gospodarce nieruchomościami lub przepisom o autostradach płatnych,
• podlegających przepisom o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych,
• podlegających przepisom o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu,
• umowy sprzedaży nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego zawieranej w związku z realizacją roszczeń wynikających z ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości na podstawie przepisów o ochronie środowiska;
• czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:
  • w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,
  • jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:
    • umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
    • umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych;
• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy, które w rozumieniu przepisów prawa celnego stanowią towary:
  • wprowadzone do wolnego obszaru celnego,
  • objęte procedurą składu celnego;
• umowy spółki i ich zmiany związane z:
  • łączeniem spółek kapitałowych,
  • przekształceniem spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową,
  • wniesieniem do spółki kapitałowej, w zamian za jej udziały lub akcje:
    • przedsiębiorstwa spółki kapitałowej lub jego zorganizowanej części,
    • udziałów lub akcji innej spółki kapitałowej dających w niej większość głosów albo kolejnych udziałów lub akcji, w przypadku gdy spółka, do której są wnoszone te udziały lub akcje, posiada już większość głosów.

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy i jak opłacić podatek od czynności cywilnoprawnych

Obowiązek podatkowy powstaje:

• z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej;
• z chwilą każdorazowej wypłaty środków pieniężnych, jeżeli umowa pożyczki określa, że wypłata środków pieniężnych nastąpi niejednokrotnie i ich suma nie jest znana w chwili zawarcia umowy;
• z chwilą podjęcia uchwały o podwyższeniu kapitału spółki mającej osobowość prawną;
• z chwilą złożenia oświadczenia o ustanowieniu hipoteki lub zawarcia umowy ustanowienia hipoteki;
• z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody
• z chwilą powołania się przez podatnika na fakt dokonania czynności cywilnoprawnej – jeżeli podatnik nie złożył deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych w terminie 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku, a następnie powołuje się przed organem podatkowym na fakt jej dokonania.

Wiedząc już jakie czynności podlegają opodatkowaniu i kiedy takowy obowiązek powstaje, możemy opłacić podatek. Podatnicy muszą złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności prawnych (PCC-3) samodzielnie – bez wezwania organu podatkowego. Termin opłacenia podatku wynosi 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego. Można ją złożyć osobiście w urzędzie lub dokonać rozliczenia w systemie e-Deklaracje i podpisać kwalifikowanym podpisem elektronicznym.

Jeśli czynność cywilnoprawna dokonywana jest w formie aktu notarialnego, podatnik nie ma obowiązku składania deklaracji PCC-3 – opłatę podatku dokonuje notariusz.

Wysokość podatku jest obliczana od podstawy opodatkowania i wynosi – w zależności od czynności cywilnoprawnej od 0,5 do 20%.

Źródło grafiki: https://unsplash.com/photos/JhevWHCbVyw