Unia Europejska otworzyła wiele możliwości dla biznesu, a transakcje między państwami stały się łatwiejsze niż kiedykolwiek wcześniej. Nadal stosunkowo niewielu przedsiębiorców wie jednak, że aby legalnie świadczyć usługi lub handlować z firmami z całej Unii, należy dokładnie wiedzieć, czym jest VAT-UE. Uzyskać specjalny numer NIP, powiązany, jednak niezależny, w stosunku do polskiego NIP-u. Kto musi wystąpić o unijny numer NIP, z czym wiąże się uzyskanie NIP-u europejskiego i czego jeszcze trzeba dopilnować, by swobodnie nawiązywać kontakty biznesowe z kontrahentami i podmiotami gospodarczymi z całej Unii Europejskiej?
Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔ czym jest NIP europejski;
✔ kto musi go mieć;
✔ jak zarejestrować się do VAT-UE.
Czym jest NIP europejski?
NIP europejski to specjalny numer identyfikacji podatkowej, który stosuje się w przypadku transakcji wewnątrzwspólnotowych wyłącznie w obrębie Unii Europejskiej. Bez posiadania europejskiego numeru NIP, dokonywanie transakcji przez podatników jest niemożliwe i problematyczne przy rozliczaniu podatków od towarów i usług VAT. Transakcje wewnątrz wspólnoty cechują się bowiem rozliczeniem podatku VAT według siedziby lub miejsca zamieszkania nabywcy i aby jej dokonać, niezbędne jest podanie europejskiego numeru NIP. Obowiązujące nazwy tego numeru to nip europejski, nip unijny, VAT PL lub VAT UE.
Jak wygląda NIP europejski? W dużym uproszczeniu europejski NIP jest odpowiednikiem polskiego numeru identyfikacji podatkowej, z przedrostkiem funkcjonującym jako skrót określający kraj – w przypadku Polski jest to PL.
Nie wystarczy jednak po prostu dopisać PL do polskiego NIP-u, by mógł funkcjonować on jako europejski numer identyfikacji podatkowej. Konieczna jest rejestracja z wnioskiem o unijny numer identyfikacji podatkowej. W dalszych punktach przybliżymy formalności, których należy dopełnić przy staraniach o europejski NIP.
Kto musi mieć NIP europejski?
Istnieje kilka grup, które powinny zgłosić się po unijny NIP jeszcze przed dokonaniem poniższych czynności:
• firmy kupujące towar lub nabywające usługę od kontrahentów zarejestrowanych w państwach Unii Europejskiej (wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów),
• firmy sprzedające towar lub usługi kontrahentom zarejestrowanym w państwach Unii Europejskiej (wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów),
• firmy nabywające usługi przy założeniu, że miejscem świadczenia usług jest kraj nabywcy,
• firmy sprzedające usługi innym firmom ze Wspólnoty Unii Europejskiej, przy założeniu, że miejscem świadczenia usługi jest państwo nabywcy (inne niż Polska).
Powyższe grupy obowiązuje bezwzględny obowiązek rejestracji do VAT-UE, a rozliczenie podatku VAT pozostaje obowiązkiem nabywcy usługi).
Nawet jeżeli dana firma nie była zgłoszona do polskiego podatku VAT (czyli, notabene, korzysta ze zwolnienia), może być zmuszona do rejestracji VAT-UE w trzech przypadkach:
• kiedy firma chciałaby rozpocząć świadczenie usług dla podmiotów gospodarczych z Unii Europejskiej,
• kiedy firma nabyła usługi od podmiotów gospodarczych z Unii Europejskiej (wymagane w tej sytuacji jest zarówno zgłoszenie po europejski NIP, jak i rozliczenie podatku VAT od nabycia usługi),
• kiedy wartość transakcji nabycia towarów wewnątrz wspólnoty przekroczyła 50 tysięcy złotych w odniesieniu do roku podatkowego.
Te firmy, nawet jeśli zwolnione są z płatności podatku od towarów i usług, w przypadku wystąpienia którejś z powyższych trzech sytuacji, muszą wyrobić unijny NIP (chyba że kwota nabycia towarów i usług nie przekracza 50 tysięcy złotych). Zatem nawet jeśli dana firma w świetle polskiego prawa nie jest podatnikiem VAT, może być zakwalifikowana do VAT-UE, stając się „europejskim vatowcem” bez zmiany statusu płatnika podatku VAT w przypadku transakcji w kraju.
Jak zarejestrować się do VAT-UE?
Rejestracja do VAT-UE jest stosunkowo prosta i wymaga wypełnienia szeregu jasnych formalności. Przede wszystkim, należy wypełnić i złożyć specjalny wniosek – część C.3 wchodzącą w skład formularzy VAT-R – dzięki któremu możliwe będzie nadanie europejskiego NIP-u. Część C.3 pokrywa wewnątrzwspólnotowe transakcje kupna i sprzedaży usług i towarów. Formularz składany jest w przypisanym do firmy urzędzie skarbowym. Możliwe jest zarówno osobiste złożenie wniosku, jak i jego wysyłka, także online. Wystarczy dysponować podpisem kwalifikowanym do potwierdzenia aplikacji elektronicznej. Cały proces może zatem zająć zaledwie kilka minut. Warto wspomnieć, że rejestracja do VAT-UE jest całkowicie bezpłatna.
Czy warto rejestrować się i zgłaszać po europejski numer identyfikacji podatkowej, jeżeli dana firma jeszcze nie prowadzi żadnej ekspansji lub nie planuje transakcji wewnątrzwspólnotowych? Jak najbardziej. Szybka procedura zdobycia europejskiego NIP-u może oszczędzić sporo czasu na wypadek możliwości transakcji wewnątrz wspólnoty, nawet takiej, która nie była wcześniej planowana. Warto przypomnieć bowiem, że zgłoszenie po unijny NIP jest wymagane jeszcze przed sprzedażą lub zakupem towarów i usług w obrębie wspólnoty, jaką jest Unia Europejska. Brak rejestracji może skutkować reperkusjami i problemami w odpowiednim rozliczeniu podatku.
VAT-UE a VAT-EU – czym się różnią?
Mogłoby się wydawać, że VAT-UE i VAT-EU to tożsame nazwy. Choć istnieją między nimi pewne podobieństwa, to jednak nie można klasyfikować VAT-EU i VAT-UE jako jedności.
Grupa podmiotów zagranicznych, świadczących usługi telekomunikacyjne, usługi nadawcze lub usługi elektroniczne dla osób prywatnych mających siedzibę, zwykłe miejsce pobytu lub stałe miejsce zamieszkania na terenie UE, może złożyć specjalne zgłoszenie o zamiarze skorzystania z procedury szczególnej rozliczania VAT w tym państwie członkowskim, w którym chce świadczyć swoje usługi. Po złożeniu takiego zgłoszenia te firmy spoza Unii Europejskiej, które chcą świadczyć wyżej wymienione usługi, otrzymują europejski numer identyfikacji podatkowej z prefiksem EU. Oznacza to, że faktury zostały wystawione przez firmy spoza Unii Europejskiej, jednak korzystające z tego sposobu rozliczania VAT. W świetle prawa nie jest to transakcja wewnątrzwspólnotowa, ale import usług lub produktów od podmiotu gospodarczego zarejestrowanego poza Unią Europejską.
Podsumowanie
Czy warto zatem zainteresować się europejskim numerem identyfikacji podatkowej? Biorąc pod uwagę bardzo szybkie tempo rozwoju biznesu we wspólnocie Unii Europejskiej i stale pojawiające się, nowe, biznesowe wyzwania, posiadanie takiego numeru w zanadrzu może być bardzo opłacalne. Otwiera drzwi do transakcji wewnątrzwspólnotowych oraz zarówno nabywania, jak i sprzedaży rozmaitych usług i towarów. Jest to legalne rozwiązanie, umożliwiające prowadzenie i rozwijanie biznesu wewnątrz wspólnoty, na jasnych i transparentnych dla obu stron procesu zasadach. Bez europejskiego NIP-u, firma, która chciałaby pozyskać kontrahentów biznesowych w Unii Europejskiej, może spotkać się nawet z odmową akceptacji swojej oferty. Bez względu zatem na to, czy dana firma już planuje działania na rynkach europejskich, czy na dany moment nie jest zainteresowana ekspansją w obrębie wspólnoty, powinna zainteresować się tematem unijnego NIP-u. Wystarczy bowiem, że podmiot gospodarczy działający na terenie Unii Europejskiej zwróci się do danej z zapytaniem o wspólny projekt i inwestycję, by europejski NIP naprawdę się przydał. Co więcej, uzyskanie tego typu numeru identyfikacji podatkowej jest relatywnie proste i bezpłatne, dlatego nie warto odwlekać tej decyzji i jak najszybciej postarać się o uzyskanie europejskiego numeru podatkowego.
