Jak założyć spółkę komandytową?

Kolejnym typem spółki, który omawiamy na naszym blogu jest spółka komandytowa. Jakie są jej najważniejsze cechy? Czy warto rozpoczynać działalność w tej formie? Zapraszamy do lektury!

Z artykułu dowiesz się między innymi:
✔ jakie są cechy, zalety i wady spółki komandytowej;
✔ kim są komplementariusze i komandytariusze;
✔ jak założyć spółkę komandytową.

Tego typu spółka jest zatem spółką osobową, która posiada także elementy spółki kapitałowej. Wiąże się to z udziałem w niej komandytariusza, który w sposób ograniczony odpowiada za zobowiązania spółki i nie ma prawa do jej reprezentacji ani prowadzenia jej spraw.

Komplementariusz i komandytariusz – charakterystyka

Z racji tego, że w spółce tego typu występują dwa rodzaje wspólników (jeden odpowiadający bez ograniczeń, a drugi w sposób ograniczony), musi ich w spółce komandytowej być co najmniej dwóch.

Czym różnią się obydwa typy wspólników w spółce komandytowej? Najważniejsze różnice i podobieństwa przedstawiamy w poniższej tabeli.

Komandytariusz może zostać dopuszczonym do prowadzenia spraw spółki pod warunkiem, że te specjalne uprawnienia zostaną mu przyznane w umowie spółki. Będzie on jednak ponosił w takiej sytuacji większą odpowiedzialność za prowadzone działania spółki. Jego zgoda jest wymagana przy czynnościach przekraczających zwykły zarząd (chyba, że umowa stanowi inaczej).

Jeśli komplementariusz wniesie do spółki udział niższy niż suma komandytowa, będzie odpowiadał z własnego majątku do kwoty będącej różnicą pomiędzy tą sumą a wniesionym udziałem.

Jeśli natomiast wniesie sumę równą lub wyższą sumie komandytowej, uwalnia się od odpowiedzialności finansowej za ewentualne straty spółki. Otrzymuje jednocześnie zyski o wartości proporcjonalnej do jego udziałów.

Opisana powyżej możliwość wniesienia do spółki wyższego wkładu finansowego oraz zmniejszenia odpowiedzialności komandytariusza jest jego dużym przywilejem. Spółka odnosząca sukcesy nie wymaga z jego perspektywy dużej odpowiedzialności finansowej ani aktywnego działania w imieniu spółki. Może dodatkowo zmniejszyć swą odpowiedzialność wnosząc kolejne wkłady finansowe, co spowoduje zwiększenie jego udziałów ponad sumę komandytową.

Komplementariusze spółki komandytowej nie mają tego komfortu. Nie mogą w ten sposób uniknąć odpowiedzialności i zawsze odpowiadają całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki.

Komandytariusz musi jednak pamiętać, że jeśli w firmie spółki znajduje się jego firma lub nazwisko, otrzymuje (co do zasady) większą odpowiedzialność finansową za zobowiązania własnej firmy oraz spółki. Jeśli dodatkowo dokonuje w imieniu spółki czynności prawnych nie okazując swojego pełnomocnictwa, odpowiada za swoje działania i ich konsekwencje dla spółki proporcjonalnie.

Jak powinna wyglądać nazwa spółki komandytowej?

Zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych nazwa spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego z komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie “spółka komandytowa” (dopuszczalne jest użycie również skrótu “sp. k.”).

Jeśli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowej powinna zawierać pełne brzmienie firmy tej osoby prawnej z oznaczeniem “spółka komandytowa”. W nazwie spółki można również wskazać, czym zajmuje się ta firma.

Po wyborze nazwy firmy należy sprawdzić, czy nie jest ona czasem używana już przez innego przedsiębiorcę. Można to zrobić, sprawdzając, czy firmę tę można zarejestrować jako znak towarowy w Urzędzie Patentowym.

Jeśli nazwa jest dostępna – można jej używać. Warto jednocześnie pomyśleć o jej ochronie. Zarejestrowanie nazwy firmy jako znak towarowy daje jednak prawo do korzystania z niej włącznie w branży, w której działa przedsiębiorstwo. Żaden inny podmiot z danego sektora gospodarki nie będzie mógł z niej skorzystać. Jeśli to prawo naruszy, będzie można zażądać od niego zaprzestania naruszeń, a nawet żądać wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści. Dzięki rejestracji nazwy, jej właściciel zyskuje ponadto narzędzie do walki z nieuczciwą konkurencją i podnosi renomę swojej firmy.

W jaki sposób powstaje spółka komandytowa?

Spółka komandytowa może powstać na dwa sposoby:
• przekształcenie z innej spółki;
• założenie spółki.

Do przekształcenia dochodzi, gdy istniejąca już spółka zmienia swoją formę prawną. W spółkę komandytową można przekształcić dowolną spółkę. Spółka komandytowa stworzona w ten sposób staje się przekształconą spółką z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS.

Założenie spółki wymaga z kolei zawarcia umowy, w której komandytariusze oraz komplementariusze zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu przez wniesienie wkładów. Celem spółki komandytowej jest prowadzenie przedsiębiorstwa.

Jak powinna wyglądać umowa spółki komandytowej?

Kodeks spółek handlowych wyraźnie przewiduje elementy, które powinna zawierać umowa spółki komandytowej. Do obowiązkowych jej elementów:
• firma i siedziba spółki;
• przedmiot działalności spółki, określany według kodów PKD;
• czas trwania spółki (o ile jest on oznaczony);
• oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość;
• oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli, czyli tak zwana “suma komandytowa”.

W spółce może zostać oznaczona jedna taka sama suma komandytowa dla każdego komandytariusza albo sumy komandytowe w różnej wysokości odrębnie dla każdego komandytariusza.

Powyżej wskazane elementy umowy spółki są elementami obowiązkowymi. Poza nimi strony, czyli wspólnicy mogą wprowadzić inne postanowienia, ale ich treść lub cel nie może sprzeciwiać się właściwości stosunku, ustawie lub zasadom współżycia społecznego.

Umowa spółki komandytowej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności umowy.

Opodatkowanie dochodów w spółce komandytowej

Podatnikiem podatku dochodowego nie jest sama spółka komandytowa, a jedynie jej wspólnicy. Uzyskiwane przez nich przychody, czyli zysk wypracowany przez spółkę (podlegający podziałowi pomiędzy tworzących ją wspólników), są traktowane jako przychody z działalności gospodarczej. Dopiero tak podzielony zysk podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT) lub osób prawnych (CIT), w zależności od formy prawnej wspólnika spółki komandytowej.

Wspólnicy spółki komandytowej, będący osobami fizycznymi, mają prawo wyboru formy, w jakiej opodatkowane mają być ich dochody. Do wyboru mają:
• opodatkowanie na zasadach ogólnych;
• opodatkowanie podatkiem liniowym.

Opodatkowanie na zasadach ogólnych polega na zastosowaniu skali podatkowej, która zawiera dwie stawki podatku:
• 17% – dla dochodów poniżej 85 528 złotych;
• 32% – dla nadwyżki od dochodów powyżej kwoty 85 528 złotych.

Opodatkowanie na zasadach ogólnych dotyczy wszystkich tych, którzy nie wybrali innej formy opodatkowania swoich dochodów. Pozwala ona skorzystać z licznych ulg podatkowych, a także rozliczać podatek wspólnie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Opodatkowanie podatkiem liniowym polega na stosowaniu stałej stawki podatku, wynoszącej 19%, bez względu na wysokość osiąganych dochodów.

Tę formę można stosować, gdy w ramach działalności gospodarczej nie wykonuje się tych samych czynności, które wykonuje się na rzecz obecnego lub byłego pracodawcy w ramach stosunku pracy. Wybór tej formy opodatkowania działalności zamyka niestety możliwość skorzystania z większości ulg podatkowych, rozliczania się wspólnie z małżonkiem oraz jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Jakie obciążenia podatkowe ponoszą przedsiębiorstwa działające jako spółki komandytowe? W poniższych trzech przykładach porównaliśmy je z obciążeniami, na które narażone są spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Wybierz odpowiedni kod PKD

Odpowiednie dobranie kodów do wykonywanej działalności gospodarczej jest obowiązkowym elementem procesu zakładania firmy. Za jego (lub ich) pomocą należy jak najdokładniej określić przedmiot działalności gospodarczej, którą będzie wykonywać spółka.

Można wybrać maksymalnie 10 kodów PKD. Należy jednak najpierw dokładnie zastanowić się nad tym, które z nich rzeczywiście w możliwie najszerszym stopniu określają to, czym będzie zajmować się firma. Najważniejszy jest pierwszy kod, który wskazuje główny obszar działalności przedsiębiorstwa.

Wybierz księgowość dla spółki komandytowej

Kolejnym etapem procesu zakładania spółki komandytowej jest podjęcie decyzji co do formy oraz osoby odpowiedzialnej za prowadzenie w niej księgowości.

W pierwszej z powyższych kwestii “z pomocną dłonią” przychodzą przepisy podatkowe obowiązujące w Polsce. Wynika z nich jasno, że jedyną dostępną dla tego rodzaju spółki formą jest księgowość pełna. Oznacza to, że w tego w spółce komandytowej musi być prowadzona księga rachunkowa.

Z prowadzenie księgowości pełnej można zrezygnować na rzecz księgowości uproszczonej, ale tylko pod warunkiem, że:
• suma aktywów spółki na koniec roku nie przekracza 1,5 miliona złotych;
• przychody netto ze sprzedaży nie są większe niż 3 miliony złotych;
• średnioroczne zatrudnienie nie przekracza 10 osób.

W jaki sposób można prowadzić księgowość spółki komandytowej? Najczęściej wybierane rozwiązania to:
• prowadzenie księgowości samodzielnie;
• powierzenie tego obowiązku biuru rachunkowemu;
• zatrudnienie księgowego.

Pierwsza z dostępnych możliwości to rozwiązanie dla osób posiadających choćby minimalną wiedzę księgową i niebojących się popełnienia błędu w rozliczeniach. To rozwiązanie może się sprawdzić, jeśli spółka działa na małą skalę i nie ma zbyt wielu dokumentów do rozliczania.

Współpraca z biurem rachunkowym polega na przekazywaniu dokumentów księgowych określonego dnia miesiąca. Biuro następnie je rozlicza i przechowuje.

Kolejną opcją jest internetowe biuro rachunkowe – rozwiązanie dla przedsiębiorców, którzy chcą mieć kontrolę nad finansami swojej firmy, ale potrzebują w tym zakresie wsparcia fachowców. Polega to na wprowadzaniu dokumentów do programu księgowego, który automatycznie dokonuje wielu obliczeń. Dodatkowym ułatwieniem jest dostęp nie tylko do programu do fakturowania, ale także wielu innych narzędzi ułatwiających prowadzenie działalności gospodarczej.

Najbardziej kosztownym z omawianych rozwiązań jest zatrudnienie księgowego. Korzystają z niego w zasadzie tylko duże firmy.

Rejestracja spółki w KRS

Spółka komandytowa powstaje z chwilą wpisu w rejestrze przedsiębiorców KRS. Wniosek ten można złożyć:
• tradycyjnie – na urzędowym formularzu KRS-W1 w sądzie rejonowym;
• elektronicznie – na formularzu udostępnionym w systemie elektronicznym na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości.

Formularz ten należy wypełnić w następujący sposób:
• w języku polskim;
• czytelnie – na maszynie, komputerowo lub ręcznie;
• wielkimi literami.

Do wniosku należy dołączyć następujące dokumenty:

Wniosek o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego podlega następującym opłatom:

Firmowe konto bankowe dla spółki komandytowej

Założenie firmowego konta bankowego jest ostatnim krokiem w zakładaniu spółki komandytowej. Co prawda z przepisów nie wynika wprost, że należy posiadać osobny rachunek prywatny i osobny dla firmy. Mimo braku takiego obowiązku warto jednak założyć osobny rachunek bankowy dla spółki. Ułatwia to kontrolowanie stanu finansów firmy i zwiększa wiarygodność firmy w oczach kontrahentów.

Konto firmowe staje się obowiązkowe również, gdy:
• stroną transakcji, której dotyczy płatność jest inny przedsiębiorca lub instytucja skarbowa;
• jednorazowa płatność transakcji przekracza równowartość 15 tysięcy złotych, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności.

Przy wyborze konta bankowego najbardziej odpowiadającego potrzebom firmy. Pomocne w poszukiwaniach mogą okazać się liczne rankingi oraz porównywarki ofert. Jeśli już dokonasz wyboru, udaj się do wybranego oddziału banku. Zabierz ze sobą wymagane do założenia • rachunku:
• dowód osobisty;
• zaświadczenie o wpisie do KRS;
• pieczątkę firmową;
• wzory podpisów osób upoważnionych do korzystania z konta.

Wpis do rejestru przedsiębiorców

Wpis spółki komandytowej do rejestru przedsiębiorców jest obowiązkowy. Jego brak spowoduje bowiem, że spółka formalnie nie będzie istnieć.

W zgłoszeniu do sądu należy podać:
• firmę, siedzibę i adres spółki;
• przedmiot działalności spółki;
• nazwiska i imiona albo nazwy firmy komplementariuszy i komandytariuszy;
• nazwiska i imiona osób uprawnionych do reprezentowania spółki;
• sumę komandytową.

Do wniosku należy dołączyć załączniki:
• umowę spółki;
• listę wspólników wraz z ich adresami;
• wzory podpisów (poświadczone) oraz uprawnionych do reprezentacji spółki.

Wniosek o wpis spółki do rejestru może złożyć każdy ze wspólników, niezależnie od tego, czy jest komplementariuszem czy komandytariuszem.

Zmiana podanych we wniosku danych jest możliwa jedynie w formie nowego wniosku.

Wkłady wspólników spółki komandytowej

Wspólnicy, którzy wnoszą wkłady do spółki, zobowiązują się do osiągnięcia określonego, wspólnego celu. Wysokość tych wkładów określa się w umowie spółki, gdyż przepisy prawa nie wskazują minimalnej wysokości wkładów, jakie są konieczne do założenia spółki.

Komplementariusze mogą wnieść do spółki wkłady o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym, który może polegać na przykład na przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw.

Komandytariusza z kolei obowiązują pewne ograniczenia w kwestii wnoszonych do spółki wkładów. Takiego wkładu nie może w tym wypadku stanowić przede wszystkim zobowiązanie do wykonania pracy lub świadczenia usług na rzecz spółki oraz wynagrodzenie za usługi świadczone przy powstaniu spółki (tak zwana “prowizja grynderska”). Wyjątkiem jest sytuacja, gdy wartość innych wkładów do spółki nie jest niższa od wysokości sumy komandytowej. Dodatkowo, jeśli komplementariuszem spółki komandytowej jest spółka kapitałowa, wkładu komandytariusza nie mogą stanowić jego udziały w tej spółce kapitałowej.

Reprezentacja spółki komandytowej

Prawo do reprezentacji spółki komandytowej należy do komplementariuszy, ale jedynie tych, których go nie pozbawiono na mocy umowy spółki lub prawomocnego orzeczenia sądowego. Taki komplementariusz:
jest jej przedstawicielem ustawowym, a więc dokonuje w imieniu spółki wszelkich czynności sądowych i pozasądowych;
nie może w żaden sposób zostać ograniczony w prawie do reprezentowania spółki ani nie można mu takiego prawa przyznać warunkowo.

Istnieje pewien wyjątek w drugiej z poruszanych powyżej kwestii. Jeśli w umowie spółki ustanowiono reprezentację łączną, komplementariusz spółki jest ograniczony w samodzielnym działaniu i czynności może dokonywać tylko wspólnie z innym umocowanym do tego wspólnikiem.

Komandytariusze z kolei nie mają ustawowego prawa reprezentowania spółki. Mogą jedynie występować w jej imieniu, jako pełnomocnicy lub prokurenci. Pełnomocnictwa komandytariuszowi może udzielić każdy komplementariusz.

Prowadzenie spraw spółki komandytowej

Prowadzenie spraw spółki należy do praw i obowiązków komplementariusza, który (jeśli w umowie spółki nie zostanie postanowione inaczej) może:
• bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy spółki nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności (jeśli żaden ze wspólników nie zgłosi w tej sprawie sprzeciwu – wtedy konieczna jest jednomyślna uchwała wspólników);
• w sprawach przekraczających zwykły zarząd podejmować czynności tylko po uprzedniej zgodzie wszystkich wspólników (komplementariusz może podjąć takie czynności bez ich zgody tylko jeśli jest to czynność nagła, której niepodjęcie może wyrządzić szkodę spółce).

Komplementariusz może zostać pozbawiony prawa prowadzenia spraw spółki:
• w umowie spółki;
• w późniejszej uchwale wspólników;
• na mocy prawomocnego orzeczenia sądu (ale tylko z ważnych powodów).

Komandytariusze nie mają ani prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki. Umowa spółki może jednak stanowić inaczej. Na jej mocy komandytariusz może bowiem mieć przyznane prawo prowadzenia spraw spółki. Brak prawa do tego nie oznacza jednak, że komandytariusze nie mają w tym zakresie żadnych możliwości. W przypadku spraw przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest bowiem zgoda komandytariusza, chyba, że zostanie to wyłączone w umowie.

Odpowiedzialność za zobowiązania spółki komandytowej

Komplementariusz odpowiada wobec wierzycieli za zobowiązania spółki bez ograniczeń, całym swoim majątkiem osobistym, przy czym jest to odpowiedzialność:
• nieograniczona – nie jest określona kwota, do jakiej komplementariusz będzie odpowiadał;
• solidarna – wierzyciel może pociągnąć do odpowiedzialności wszystkich komplementariuszy wspólnie, kilku z nich bądź każdego z osobna;
• subsydiarna – odpowiedzialność komplementariuszy za zobowiązania spółki ma miejsce tylko wtedy, gdy sama spółka nie jest w stanie uregulować swoich zobowiązań.

Komandytariusz z kolei odpowiada za zobowiązania spółki w sposób ograniczony, zwłaszcza majątkiem osobistym. Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych wysokość odpowiedzialności komandytariusza majątkiem osobistym jest równa różnicy między sumą komandytową a wartością wkładu wniesionego do spółki.

Suma komandytowa to oznaczona kwotowo górna granica odpowiedzialności komandytariusza majątkiem osobistym za zobowiązania spółki. Jej wysokość określa się już w umowie spółki, gdyż podlega ona zgłoszeniu do sądu rejestrowego.

Suma komandytowa stanowi górną granicę odpowiedzialności komandytariusza. Oczywiście są przewidziane pewne wyjątki od tej zasady, przewidujące odpowiedzialność komandytariusza bez ograniczeń, jeśli:
• w firmie spółki komandytowej zamieszczono nazwiska lub firmy (nazwy) komandytariusza;
• komandytariusz posiadający pełnomocnictwo do podjęcia określonej czynności prawnej w imieniu spółki nie ujawni swojego pełnomocnictwa;
• komandytariusz podejmie czynności w imieniu spółki bez umocowania albo poza jego zakresem.

Spółka komandytowa – zalety i wady

Każda forma prowadzenia działalności gospodarczej, w tym spółka komandytowa, ma swoje zalety i wady, które często mają decydujący wpływ przy wyborze formy działalności.

W poniższej tabeli zamieściliśmy listę zalet i wad omawianej przez nas spółki komandytowej.

Komu opłaca się założenie spółki komandytowej?

Jest to rozwiązanie opłacalne dla osób:
• chcących osiągać duże zyski;
• potrafiących zabezpieczyć swój majątek;
• potrafiących zoptymalizować obciążenia podatkowe.

Źródło grafiki: https://unsplash.com/photos/qCi_MzVODoU