Spółka komandytowa to wygodne rozwiązanie dla przedsiębiorców, którzy chcą ulokować swój majątek i czerpać z niego zyski, jednocześnie zabezpieczyć swój kapitał osobisty przed odpowiedzialnością za zobowiązania spółki. Jakie są najważniejsze cechy spółki komandytowej? Czy warto rozpoczynać działalność w tej formie?
Z artykułu dowiesz się między innymi:
- jakie są cechy, zalety i wady spółki komandytowej;
- kim są komplementariusze i komandytariusze;
- jak założyć spółkę komandytową.
Czym jest spółka komandytowa?
Spółka komandytowa jest spółką osobową, której działanie określa Kodeks spółek handlowych. Posiada podmiotowość prawną, w związku z tym może we własnym imieniu zaciągać zobowiązania i nabywać prawa. Charakterystyczną cechą tego rodzaju spółki są wspólnicy i ich role – komandytariusz oraz komplementariusz. Pierwszy z nich wnosi kapitał, a drugi zarządza podmiotem.
Za zobowiązania spółki odpowiadają wspólnicy:
• komplementariusz (wspólnik aktywny spółki) – bez ograniczeń, czyli całym swoim majątkiem;
• komandytariusz (wspólnik pasywny spółki) – w sposób ograniczony, czyli odpowiednio do ustalonej sumy komandytowej ustalonej w umowie spółki.
Komplementariusz i komandytariusz – różnice
Z racji tego, że w spółce komandytowej występują dwa rodzaje wspólników, musi ich być co najmniej dwóch. Czym się różni komplementariusz od komandytariusza? Najważniejsze różnice i podobieństwa znajdziesz w poniższej tabeli.
Jeśli komplementariusz wniesie do spółki udział niższy niż suma komandytowa, będzie odpowiadał z własnego majątku do kwoty będącej różnicą pomiędzy tą sumą a wniesionym udziałem. Jeśli natomiast wniesie sumę równą lub wyższą sumie komandytowej, uwalnia się od odpowiedzialności finansowej za ewentualne straty spółki. Otrzymuje jednocześnie zyski o wartości proporcjonalnej do jego udziałów.
Opisana powyżej możliwość wniesienia do spółki wyższego wkładu finansowego oraz zmniejszenia odpowiedzialności komandytariusza jest jego dużym przywilejem. Spółka odnosząca sukcesy nie wymaga z jego perspektywy dużej odpowiedzialności finansowej ani aktywnego działania w imieniu spółki. Może dodatkowo zmniejszyć swą odpowiedzialność wnosząc kolejne wkłady finansowe, co spowoduje zwiększenie jego udziałów ponad sumę komandytową.
Komplementariusze spółki komandytowej nie mają tego komfortu. Nie mogą w ten sposób uniknąć odpowiedzialności i zawsze odpowiadają całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki.
Reprezentacja, prowadzenie spraw spółki, odpowiedzialność za zobowiązania w spółce komandytowej
Spółka komandytowa to specyficzna forma prowadzenia działalności, w której przepisy dotyczące zarządzania spółką i reprezentowania jej wynikają z art. 117 Kodeksu spółek handlowych.
Kto reprezentuje spółkę komandytową?
Reprezentacja spółki komandytowej przysługuje każdemu komplementariuszowi. Jednakże, komandytariusz nie musi zostać całkowicie wyłączony z tej roli i może zażądać odpisu sprawozdania finansowego za miniony rok obrotowy, czy przeglądać księgi i dokumenty firmy. Pod warunkiem, że te działania nie zostały wyłączone z umowy. Sam komplementariusz może zostać całkowicie wykluczony z roli reprezentacji spółki, jeśli taki zapis zostanie zawarty w umowie.
W związku z tym, spółka komandytowa nie może być reprezentowana przez komandytariusza. Może on jednak ją reprezentować jako pełnomocnik komplementariusza lub jako prokurent spółki komandytowej.
Komandytariusz musi jednak pamiętać, że jeśli w firmie spółki znajduje się jego firma lub nazwisko, otrzymuje (co do zasady) większą odpowiedzialność finansową za zobowiązania własnej firmy oraz spółki. Jeśli dodatkowo dokonuje w imieniu spółki czynności prawnych nie okazując swojego pełnomocnictwa, odpowiada za swoje działania i ich konsekwencje dla spółki proporcjonalnie.
Kto zarządza spółką komandytową?
Prowadzenie spraw spółki należy do praw i obowiązków komplementariusza i jest to między innymi: wydawanie decyzji, opiniowanie, podejmowanie uchwał, czy organizowanie działalności podmiotu. Umowa spółki może jednak stanowić inaczej – na drodze uchwały zadania związane z zarządzaniem podmiotem mogą zostać powierzone jednej lub kilku osobom, a komplementariusz może zostać zostać pozbawiony prawa prowadzenia spraw spółki.
Kto ponosi odpowiedzialność w spółce komandytowej?
Komplementariusz odpowiada wobec wierzycieli za zobowiązania spółki bez ograniczeń, całym swoim majątkiem osobistym, przy czym jest to odpowiedzialność:
• nieograniczona – nie jest określona kwota, do jakiej komplementariusz będzie odpowiadał;
• solidarna – wierzyciel może pociągnąć do odpowiedzialności wszystkich komplementariuszy wspólnie, kilku z nich bądź każdego z osobna;
• subsydiarna – oznacza to, że wierzyciele będą mieli prawo sięgnąć po majątek prywatny komplementariuszy jedynie w sytuacji, kiedy postępowanie egzekucyjne wobec spółki okaże się bezskuteczne.
Odpowiedzialność komandytariusza jest jednak ograniczona jeśli chodzi o majątek osobisty. Oznacza to, że komandytariusze odpowiadają za zobowiązania spółki jedynie do wysokości sumy komandytowej. Jeśli komandytariusz wniesie do spółki wkład o wysokości równej lub wyższej niż określona w umowie suma komandytowa, to zupełnie nie będzie ponosił odpowiedzialności osobistej za długi wygenerowane przez spółkę.
Suma komandytowa to oznaczona kwotowo górna granica odpowiedzialności komandytariusza majątkiem osobistym za zobowiązania spółki. Jej wysokość określa się już w umowie spółki, gdyż podlega ona zgłoszeniu do sądu rejestrowego.
Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych wysokość odpowiedzialności komandytariusza majątkiem osobistym jest równa różnicy między sumą komandytową a wartością wkładu wniesionego do spółki.
Jak powinna wyglądać nazwa spółki komandytowej?
Zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych nazwa spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego z komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie “spółka komandytowa” (dopuszczalne jest użycie również skrótu spółki komandytowej, czyli “sp. k.”).
Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowej powinna zawierać pełne brzmienie firmy tej osoby prawnej z oznaczeniem “spółka komandytowa”. W nazwie spółki można również wskazać, czym zajmuje się ta firma.
Przykład
Nazwa spółki komandytowej, której jedynym komplementariuszem jest MAGNEZJA spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, może wyglądać następująco:
MAGNEZJA Magnesy neodymowe Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa.
Nazwa ta składa się z trzech elementów:
• nazwy komplementariusza – MAGNEZJA Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością;
• wskazania, czym firma się zajmuje – Magnesy neodymowe;
• formy prawnej – Spółka komandytowa.
Dopuszczalny jest również skrócony zapis: MAGNEZJA Magnesy neodymowe Sp. z o. o. Sp k.
Przy wyborze nazwy firmy należy pamiętać o jej oryginalności. W tym celu, warto sprawdzić, czy wybrana przez Ciebie nazwa nie jest już używana przez innego przedsiębiorcę. Można to zrobić, sprawdzając, czy firmę tę można zarejestrować jako znak towarowy w Urzędzie Patentowym.
Jeśli nazwa jest dostępna – można jej używać. Warto jednocześnie pomyśleć o jej ochronie. Zarejestrowanie nazwy firmy jako znak towarowy daje jednak prawo do korzystania z niej włącznie w branży, w której działa przedsiębiorstwo. W tym wypadku, żaden inny podmiot z danego sektora gospodarki nie będzie mógł z niej skorzystać. Jeśli to prawo naruszy, będzie można zażądać od niego zaprzestania naruszeń, a nawet żądać wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści.
W jaki sposób powstaje spółka komandytowa i jak zawrzeć umowę?
Spółka komandytowa powstaje w wyniku rejestracji w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.
Co istotne, od 1 lipca 2021 roku spółka komandytowa może być zarejestrowana w KRS wyłącznie elektronicznie (za pośrednictwem Portalu Rejestrów Sądowych lub S24).
Umowę komandytową można zawrzeć na dwa sposoby:
- za pośrednictwem notariusza – w tym przypadku umowa przyjmuję formę aktu notarialnego; ewentualne późniejsze zmiany w umowie również będą musiały zostać wprowadzone notarialnie;
- za pomocą systemu teleinformatycznego S24 – w tym przypadku obecność notariusza nie jest konieczna, ale umowa musi powstawać przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w systemie, co wiąże się z tym, że nie można w niej wpisać dodatkowych ustaleń, czy zapisów niestandardowych.
Co powinna zawierać umowa spółki komandytowej?
Kodeks spółek handlowych wyraźnie przewiduje elementy, które powinna zawierać umowa spółki komandytowej, są to:
• firma i siedziba spółki;
• przedmiot działalności spółki, określany według kodów PKD;
• czas trwania spółki (może być on oznaczony lub nieoznaczony);
• oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartości;
• oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli, czyli tak zwana “suma komandytowa”.
W spółce może zostać oznaczona jedna taka sama suma komandytowa dla każdego komandytariusza albo sumy komandytowe w różnej wysokości odrębnie dla każdego komandytariusza.
Powyżej wskazane elementy umowy spółki są elementami obowiązkowymi. Poza nimi strony, czyli wspólnicy mogą wprowadzić inne postanowienia, ale ich treść lub cel nie może sprzeciwiać się właściwości stosunku, ustawie lub zasadom współżycia społecznego.
Wkłady wspólników spółki komandytowej
Komplementariusze mogą wnieść do spółki wkłady o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym, który może polegać na przykład na przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw. Wysokość tych wkładów określa się w umowie spółki.
Przepisy prawa nie wskazują minimalnej wysokości wkładów, jakie są konieczne do założenia spółki komandytowej.
Są jednak pewne ograniczenia w kwestii wnoszonych do spółki wkładów. Takiego wkładu nie może w tym wypadku stanowić przede wszystkim zobowiązanie do wykonania pracy lub świadczenia usług na rzecz spółki oraz wynagrodzenie za usługi świadczone przy powstaniu spółki (tak zwana “prowizja grynderska”). Wyjątkiem jest sytuacja, gdy wartość innych wkładów do spółki nie jest niższa od wysokości sumy komandytowej.
Spółka komandytowa – podatki
Od 2021 roku spółka komandytowa, mimo że jest spółką osobową, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT). Dochód osiągnięty przez spółkę podlega więc opodatkowaniu w wysokości 19% lub 9% (jeśli roczne przychody spółki będą niższe niż równowartość 2 milionów euro). Dodatkowo, zyski wypłacane wspólnikom podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT) w wysokości 19%.
Spółka komandytowa – zalety i wady
Każda forma prowadzenia działalności gospodarczej, w tym spółka komandytowa, ma swoje zalety i wady, które często mają decydujący wpływ przy wyborze formy działalności. Poniższa tabelka przedstawia najważniejsze argumenty – za oraz przeciw tego rodzaju działalności.
